PDF download Pdf downloaden PDF download Pdf downloaden

Een multimeter is een instrument dat wordt gebruikt om te controleren op AC- of DC-spanningen, weerstand en continuïteit van elektrische componenten en kleine hoeveelheden stroom in circuits. Met dit apparaat kun je controleren of er spanning op een circuit aanwezig is. Door dit te doen, kan een multimeter je helpen een verscheidenheid aan nuttige taken te doen, zoals het meten van ohm, volt en ampère. [1]

Deel 1
Deel 1 van 4:

Vertrouwd raken met een analoge multimeter

PDF download Pdf downloaden
  1. Deze heeft boogvormige schalen en een wijzer die de waarden van de schaal aangeeft. [2]
    • De boogvormige markeringen op de wijzerplaat van de meter kunnen verschillende kleuren hebben die elke schaal aangeven, dus zullen ze verschillende waarden hebben. Deze bepalen het bereik van de uitslag.
    • Een breder spiegelvormig oppervlak in de vorm van de schalen kan ook aanwezig zijn. De spiegel wordt gebruikt om de zogenaamde 'parallax kijkfout' te verminderen, door de wijzer uit te lijnen met zijn reflectie voordat hij de waarde afleest die de wijzer aangeeft. In de afbeelding verschijnt hij als een brede grijze strook tussen de rode en zwarte meetschalen.
    • Multimeters hebben tegenwoordig veelal een digitale uitlezing, in plaats van de analoge schaal. De functie is in principe hetzelfde, alleen dan met een numerieke uitslag.
  2. Hiermee kun je wisselen tussen volt, ohm en ampère, en de schaal (x1, x10, enz.) van de meter wijzigen. Veel functies hebben meerdere bereiken, dus is het belangrijk om beide correct in te stellen, anders kan er ernstige schade aan de meter ontstaan of kan dit de gebruiker verwonden.
    • Sommige meters hebben een 'Uit'-stand op deze keuzeschakelaar, terwijl andere een aparte schakelaar hebben om de meter uit te schakelen. De meter moet op 'Off' staan als deze is opgeslagen en niet in gebruik is.
  3. De meeste multimeters hebben verschillende aansluitingen die voor dit doel worden gebruikt.
    • Een heet meestal 'COM' of (-), wat staat voor 'common'. Hier wordt de zwarte testkabel op aangesloten. Deze wordt gebruikt voor bijna elke meting die wordt uitgevoerd. [3]
    • De andere ingang(en) zijn als het goed is voorzien van het label 'V' (+) en het Omega-symbool (een omgekeerd hoefijzer) voor respectievelijk Volt en Ohm.
    • De + en symbolen staan voor de polariteit van de meetpennen bij het instellen en testen van DC-voltage. Als de testkabels worden geïnstalleerd zoals gesuggereerd, zou de rode draad positief zijn in vergelijking met de zwarte testkabel. Dit is prettig om te weten wanneer de geteste schakeling niet gelabeld is met + of -, zoals meestal het geval is.
    • Veel meters hebben extra aansluitingen die nodig zijn voor stroom- of hoogspanningstests. Het is net zo belangrijk om de testkabels op de juiste aansluitingen aan te sluiten als om het bereik van de keuzeschakelaar en het testtype (volt, ampère, ohm) in te stellen. Alles moet correct zijn. Raadpleeg de handleiding van de meter als je niet zeker weet welke aansluitingen gebruikt moeten worden.
  4. Er moeten twee testsnoeren of meetpennen zijn. Over het algemeen is de ene zwart en de andere rood. Deze worden gebruikt om verbinding te maken met welk apparaat je ook van plan bent te testen en te meten.
  5. Deze bevinden zich meestal aan de achterkant, maar soms ook aan de zijkant. Hier vind je de zekering (en eventueel een reservebatterij) en de batterij die de meter van stroom voorziet voor weerstandstesten.
    • De meter kan meer dan één batterij hebben en ze kunnen van verschillende grootte zijn. Een zekering is aanwezig om de beweging van de meter te helpen beschermen. Ook is er vaak meer dan één zekering. Een goede zekering is nodig voor het functioneren van de meter, en voor weerstand/continuïteitstests zijn volledig opgeladen batterijen nodig.
  6. Dit is een kleine knop die meestal in de buurt van de wijzerplaat zit en die het label 'Ohms Adjust', '0 Adj' of iets dergelijks draagt. Dit wordt alleen gebruikt in het ohms- of weerstandsbereik, terwijl de meetpennen worden kortgesloten (elkaar raken).
    • Draai de knop langzaam om de naald zo dicht mogelijk bij de 0-stand op de Ohm-schaal te bewegen. Als er nieuwe batterijen zijn geïnstalleerd, zou dit eenvoudig te doen moeten zijn, maar een naald die niet naar nul gaat geeft aan dat batterijen wellicht vervangen moeten worden. [4]
    Advertentie
Deel 2
Deel 2 van 4:

Weerstand meten

PDF download Pdf downloaden
  1. Zet de meter aan als hij een aparte aan /uitknop heeft. Wanneer de multimeter weerstand in ohm meet, kan hij geen continuïteit meten omdat weerstand en continuïteit tegengesteld zijn. Als er weinig weerstand is, zal er veel continuïteit zijn en omgekeerd. Met dit in gedachten kun je aannames doen over continuïteit op basis van de gemeten weerstandswaarden.
    • Zoek de Ohm-schaal op de wijzerplaat. Het is meestal de bovenste schaal en heeft waarden die links van de wijzerplaat het hoogst zijn ('∞', een '8' op zijn kant, voor oneindig), geleidelijk dalend naar 0 aan de rechterkant. Dit is tegengesteld aan de andere schalen, die de laagste waarden links hebben en naar rechts toenemen. [5]
  2. Als de meetsnoeren nergens mee in contact komen, zal de naald of wijzer van een analoge meter op de meest linkse positie rusten. Dit vertegenwoordigt een oneindige hoeveelheid weerstand, of een 'open circuit'. Het is veilig om te zeggen dat er geen continuïteit of pad is tussen de zwarte en rode meetpennen.
  3. Sluit de zwarte testkabel aan op de aansluiting met de aanduiding 'Common' of '-'. Sluit vervolgens de rode testkabel aan op de aansluiting met de aanduiding Omega (Ohm-symbool) of de letter 'R' in de buurt.
    • Stelt het bereik (indien aanwezig) in op R x 100.
  4. De wijzer van de meter moet volledig naar rechts bewegen. Zoek de nulstelknop en draai deze zo dat de meter '0' aangeeft (of zo dicht mogelijk bij '0' ligt).
    • Deze positie is de 'kortsluiting' of 'nul ohm'-indicatie voor het bereik R x 1 van deze meter.
    • Vergeet niet om de meter onmiddellijk na het veranderen van de weerstandsbereiken op 'nul' te zetten, anders krijg je een foutieve aflezing.
    • Als je niet in staat bent om een 'nul ohm'-indicatie te krijgen, dan kan dit betekenen dat de batterijen zwak zijn en vervangen moeten worden. Probeer het op nul zetten zoals hierboven beschreven opnieuw, maar dan met nieuwe batterijen.
  5. Zoek de twee elektrische contactpunten van de lamp. Dit zijn het schroefvlak en het midden van de onderkant van de basis.
    • Een eventuele assistent mag de lamp alleen bij het glas vasthouden.
    • Druk de zwarte meetpen tegen de schroefdraadbasis en de rode meetpen tegen het middelste punt aan de onderkant van de basis.
    • Kijk hoe de naald vanuit het rustpunt links snel naar rechts gaat, naar 0.
  6. Verander het bereik van de meter in R x 1. Zet de meter opnieuw op nul voor dit bereik en herhaal de stap hierboven. Merk op dat de meter niet zo ver naar rechts ging als voorheen. De schaal van de weerstand is gewijzigd zodat elk getal op de R-schaal direct kan worden afgelezen.
    • In de vorige stap vertegenwoordigde elk getal een waarde die 100 keer groter was. Zo was 150 eerder 15.000. Nu is 150 slechts 150. Als de schaal R x 10 was gekozen, zou 150 gelijk zijn geweest aan 1500. De gekozen schaal is zeer belangrijk voor nauwkeurige metingen.
    • Nu we dit weten bestuderen we de R-schaal. Hij is niet lineair zoals de andere schalen. Waarden aan de linkerkant zijn moeilijker nauwkeurig af te lezen dan die aan de rechterkant. Proberen om 5 ohm op de meter af te lezen terwijl je in het R x 100 bereik zit, lijkt op 0. Op de R x 1 schaal zou het veel gemakkelijker zijn om dit af te lezen. Daarom moet je bij het testen van de weerstand het bereik zo instellen dat het midden kan worden afgelezen in plaats van de uiterste linker- of rechterzijden.
  7. Stel de meter in op de hoogst mogelijke R x-waarde en stel de meter in op nul.
    • Houd een meetpen in elke hand en lees de meter af. Knijp beide meetpennen goed vast. Merk op dat de weerstand is afgenomen.
    • Laat de meetpennen los en maak je handen nat. Houd de meetpennen weer vast. Merk op dat de weerstand ook is afgenomen.
  8. Het is erg belangrijk dat de meetpennen niets anders aanraken dan het geteste apparaat. Een apparaat dat is doorgebrand zal bij het testen niet 'open' op de meter laten zien als je vingers een alternatief pad rond het apparaat aangeven, zoals wanneer ze de meetpennen aanraken.
    • Het testen van ronde 'cartridge-zekeringen' en oudere autozekeringen van glas, zal wijzen een lage weerstand aangeven als de zekering op een metalen oppervlak ligt bij het testen. De meter geeft de weerstand aan van het metalen oppervlak waarop de zekering ligt (die een alternatief pad biedt tussen de rode en zwarte meetpen rond de zekering) in plaats van de weerstand door de zekering te bepalen. Elke zekering in dit geval, goed of slecht, geeft 'goed' aan, waardoor je een foutieve analyse krijgt.
    Advertentie
Deel 3
Deel 3 van 4:

De spanning meten

PDF download Pdf downloaden
  1. Vaak heeft de te meten spanning een onbekende waarde. Om deze reden wordt het hoogst mogelijke bereik geselecteerd, zodat het circuit en de beweging van de meter niet worden beschadigd door een grotere spanning dan verwacht.
    • Als de meter werd ingesteld op het 50 volt bereik en een gangbaar Nederlands stopcontact zou worden getest, dan zou de 220 volt van het stopcontact de meter onherstelbaar kunnen beschadigen. Begin hoog en werk naar beneden naar het laagste bereik dat veilig kan worden weergegeven.
  2. Steek de aansluiting van de zwarte meetpen in de 'COM' of '-' ingang. Steek vervolgens die van de rode meetpen in de 'V' of '+' ingang.
  3. Er kunnen verschillende spanningsschalen zijn met verschillende maximumwaarden. Het met de keuzeknop gekozen bereik bepaalt welke spanningsschaal moet worden afgelezen.
    • De maximale waardeschaal moet samenvallen met het bereik van de keuzeschakelaar. De spanningsschalen zijn, in tegenstelling tot de Ohm-schalen, lineair. De weegschaal is overal in de lengte nauwkeurig. Het zal natuurlijk veel gemakkelijker zijn om 24 volt nauwkeurig af te lezen op een 50 volt schaal dan op een 250 volt schaal, waar het kan lijken alsof het ergens tussen 20 en 30 volt is.
  4. In Europa kun je een spanning van 220-240 volt verwachten. Op andere plaatsen zoals in de VS is een spanning van 120 gebruikelijk, maar 240 komt ook voor, terwijl je elders ook 380 volt tegen kunt komen.
    • Druk de zwarte meetpen in een van de contactgaten. Het moet mogelijk zijn om de zwarte meetpen los te laten, omdat de contacten achter de voorkant van het stopcontact de meetpen enigszins klemmen, net zoals bij het inbrengen van een stekker.
    • Steek de rode meetpen in de andere ingang. De meter moet een spanning aangeven die zeer dicht bij 220 of 240 volt ligt (afhankelijk van het geteste type stopcontact).
  5. Draai de keuzeknop naar het laagst mogelijke bereik dat groter is dan de aangegeven spanning (220 of 240). [6]
  6. De meter kan deze keer tussen 220 en zelfs 240 volt aangeven. Het bereik van de meter is belangrijk voor het verkrijgen van nauwkeurige metingen.
    • Als de wijzer niet heeft bewogen, is het waarschijnlijk dat DC is gekozen in plaats van AC. De AC- en DC-modi zijn niet compatibel. De juiste modus moet worden ingesteld. Indien niet correct ingesteld, zou de gebruiker ten onrechte geloven dat er geen spanning aanwezig was, wat een gevaarlijke fout zou kunnen zijn.
    • Zorg dat je beide modi gebruikt als de wijzer niet beweegt. Stel de meter in op AC-volt en probeer het opnieuw.
  7. Probeer, indien mogelijk, minstens één meetpen aan te sluiten op een zodanige manier dat het niet nodig is om beide vast te houden tijdens het doen van de tests. Sommige meters hebben accessoires met krokodillenklemmen of andere soorten klemmen die helpen om dit te doen. Het minimaliseren van je contact met elektrische circuits vermindert de kans op brandwonden of verwondingen drastisch.
    Advertentie
Deel 4
Deel 4 van 4:

Ampère meten

PDF download Pdf downloaden
  1. Je moet bepalen of het circuit al dan niet AC of DC is door de spanning van het circuit te meten zoals beschreven in de vorige stappen.
  2. Als het te testen circuit AC is, maar de meter alleen DC-ampère meet (of vice versa), stop dan. De meter moet dezelfde modus (AC of DC) stroomsterkte kunnen meten als de spanning in het circuit, anders geeft hij 0 aan.
    • Weet dat de meeste multimeters slechts extreem kleine hoeveelheden stroom zullen meten, in het uA- en mA-bereik. 1 uA is 0,000001 A en 1 mA is 0,001 A. Dit zijn waarden van de stroomsterkte die alleen in de meest delicate elektronische circuits stromen, en zijn letterlijk duizenden (en zelfs miljoenen ) malen kleiner dan de waarden gezien in het huis en auto-schakelingen waarin de meeste huiseigenaren geïnteresseerd zouden zijn als het om het testen ervan gaat.
    • Alleen als voorbeeld: een typische 100W/120V gloeilamp vraagt 0,833 Ampère. Deze stroomsterkte zou waarschijnlijk de multimeter onherstelbaar beschadigen.
  3. Ideaal voor de huiseigenaar, kan deze meter worden gebruikt om de stroomsterkte te meten door een 4700 ohm weerstand over 9 Volt DC. [7]
    • Steek hiervoor de zwarte meetpen in de 'COM' of '-' aansluiting en steek de rode meetpen in de 'A'-aansluiting.
    • Zorg dat er geen stroom meer door de schakeling gaat.
    • Open het te testen gedeelte van de schakeling (de ene of de andere poot van de weerstand). Plaats de meter in serie met de schakeling zodat deze de schakeling compleet maakt. Een ampèremeter wordt in serie geplaatst met de schakeling om de stroom te meten. Hij kan niet 'over' het circuit worden geplaatst zoals een voltmeter wordt gebruikt (anders wordt de meter waarschijnlijk beschadigd).
    • Observeer de polariteit. De stroom loopt van de positieve naar de negatieve kant. Stel het stroombereik in op de hoogste waarde.
    • Zorg dat er stroom over de schakeling staat en stel het bereik van de meter naar beneden in om een nauwkeurige aflezing van de wijzer mogelijk te maken. Overschrijd het bereik van de meter niet, anders kan deze beschadigd raken. Meetwaarden van ongeveer twee milliampère moet worden aangegeven, omdat volgens de wet van Ohm I = V/R = (9 volt)/(4700 Ω) = 0,00191 A = 1,91 mA.
  4. Wees op je hoede voor eventuele filtercondensatoren of andere elementen die bij het inschakelen een inschakelstroom (piekstroom) nodig hebben. Zelfs als de bedrijfsstroom laag is en binnen het bereik van de meterzekering, kan de piekstroom vele malen hoger zijn dan de bedrijfsstroom, omdat de lege filtercondensatoren zich bijna gedragen als een kortsluiting. Het doorbranden van de meterzekering is vrijwel zeker als de inschakelstroom van de DUT (device under test) vele malen hoger is dan de waarde van de zekeringen. Gebruik in ieder geval altijd de meting van het hogere bereik, beschermd door de hogere zekering, en wees voorzichtig.
    Advertentie

Tips

  • Als de multimeter niet meer werkt, moet je enkele tests uitvoeren, zoals het controleren van de zekering. Je kunt deze krijgen bij elektronicazaken.
  • Zorg ervoor dat je multimeter is ingesteld op de juiste instelling voor het apparaat dat je meet, anders krijg je niet de juiste resultaten of helemaal geen resultaten.
  • Als je een onderdeel op continuïteit gaat controleren, moet je de stroom uitschakelen. Ohm-meters leveren hun eigen voeding via een interne batterij. Het aanlaten van de stroom tijdens het testen van de weerstand zal de meter beschadigen.
Advertentie

Waarschuwingen

  • Respecteer elektriciteit. Als je iets niet weet, stel dan vragen en vraag het aan iemand met meer ervaring.
  • Sluit nooit een multimeter aan op een batterij of op een spanningsbron als deze de meter is ingesteld om stroom (ampère) te meten. Dit is een gebruikelijke manier om een meter op te blazen.
  • Controleer altijd de meter op bekende goede spanningsbronnen om de operationele status te verifiëren, alvorens deze te gebruiken. Een defecte meter die op volt test zal 0 volt aangeven, ongeacht de spanning die aanwezig is.
Advertentie

Benodigdheden

  • Multimeter. Overweeg een digitale meter in plaats van de oudere analoge types. Digitale meters bieden meestal een automatisch bereik en gemakkelijk af te lezen display. Omdat ze elektronisch zijn, helpt de ingebouwde software voorkomen dat er schade ontstaat door een verkeerde aansluiting en is het bereik beter dan de mechanische meterbeweging bij analoge meters.

Over dit artikel

Deze pagina is 9.501 keer bekeken.

Was dit artikel nuttig?

Advertentie