Plekjes (of papels) van Fordyce zijn kleine, licht verheven, helderrode of witte bobbels die kunnen voorkomen op de schaamlippen, het scrotum, de schacht van de penis, of op de rand van je lippen. Het zijn vooral zichtbare talgklieren die normaal gesproken oliën afscheiden voor de huid en haren. [1] X Betrouwbare bron PubMed Central Ga naar de bron Ze komen meestal voor tijdens de pubertijd en zijn ongevaarlijk — ze zijn niet besmettelijk en worden niet beschouwd als een soa (seksuele overdraagbare aandoening), zoals herpes of genitale wratten. Een behandeling is meestal niet nodig, ze worden echter wel verwijderd om cosmetische redenen. Laser- en andere chirurgische behandelingen zijn de meest doeltreffende medische therapieën.
Stappen
-
Raadpleeg een dermatoloog. Wanneer je kleine bultjes op je genitaliën waarneemt of rond de rand van je lippen en deze verdwijnen niet of ze hinderen je, vraag dan aan je huisdokter een verwijzing naar een dermatoloog, die gespecialiseerd is in huidaandoeningen. De dermatoloog zal in staat zijn je aandoening vast te stellen en je gerust te stellen, want plekjes van Fordyce lijken soms op kleine wratten of de beginfase van een herpesuitbraak. Plekjes van Fordyce zijn een veelvoorkomend fenomeen en komen ooit eens in het leven voor bij 85% van de bevolking — mannen hebben een beetje meer kans om ze te ontwikkelen dan vrouwen. [2] X Bron
- Het is belangrijk om te beseffen dat plekjes van Fordyce ongevaarlijk zijn, pijnloos zijn, niet besmettelijk zijn en geen behandeling vereisen. Hun verwijdering zou alleen moeten gebeuren voor cosmetische redenen.
- Fordyce plekken zijn beter merkbaar wanneer de huid gespannen is, en kan alleen zichtbaar zijn bij een erectie (mannen) of tijdens het behandelen van schaamhaar (bikini wax) bij vrouwen.
-
Informeer naar de beschikbare laserbehandelingen. Als je beslist om sommige plekjes van Fordyce te verwijderen voor cosmetische redenen, raadpleeg dan je dermatoloog voor de beschikbare laserbehandelingen welke de meest voorkomende methode is om ze te verwijderen en ook gelden voor de behandeling van sommige andere huidaandoeningen. [3] X Betrouwbare bron PubMed Central Ga naar de bron Laserbehandeling door verdamping, zoals kooldioxide- (CO2-) lasers, werden met enig succes gebruikt op plekjes van Fordyce (net als gepulseerde kleurstoflasers). Vraag aan je dokter welke de meest passende behandeling is voor je aandoening en toestand.
- CO2-lasers waren de eerste ontwikkelde gas-lasers en blijven tot op vandaag de laserbehandeling met de hoogste continugolf-energie die beschikbaar is voor diverse huidaandoeningen.
- Verwijdering via CO2-laser kan echter littekens achterlaten, deze behandeling is dus niet aan te raden voor het verwijderen van plekjes van Fordyce in het gelaat.
- Behandeling met gepulseerde kleurlasers daarentegen is duurder dan de behandeling met een CO2-laser, maar laat doorgaans minder littekens achter.
-
Overweeg anders micro-punch behandelingen. Micro-punch chirurgie is een behandeling dat gebruik maakt van een apparaat dat op een pen lijkt om een klein gaatje te boren in de huid en om weefsel te verwijderen. Deze methode wordt meestal gebruikt bij haartransplantatie, maar onderzoek heeft uitgewezen dat het ook doeltreffend is om plekjes van Fordyce te verwijderen, vooral op de genitaliën. [4] X Betrouwbare bron PubMed Central Ga naar de bron Het risico op littekenvorming met micro-punch chirurgie is minder groot dan met een CO2-laser. De plekjes lijken ook niet terug te keren, wat wel mogelijk is met CO2- en gepulseerde kleurlaserbehandelingen.
- Een lokale verdoving is nodig om de pijn te vermijden van een micro-punch chirurgie.
- Het verwijderde weefsel via micro-punch technieken wordt niet vernietigd (in tegenstelling tot lasertherapie). Dit weefsel kan dus bestudeerd worden onder een microscoop om andere ernstige huidaandoeningen uit te sluiten, zoals wratten of kanker.
- Micro-punch behandelingen zijn meestal van korte duur en kunnen tientallen plekjes van Fordyce verwijderen in enkele minuten — het is daarmee ideaal voor personen met honderden plekje op hun genitaliën of gelaat.
-
Denk eraan om topische crèmes met recept te gebruiken. Er zijn aanwijzingen die erop wijzen dat hormonale wisselingen tijdens de puberteit, zwangerschap en menopauze kunnen leiden tot plekjes van Fordyce op dezelfde manier dat ze leiden tot acne (puistjes). [5] X Betrouwbare bron PubMed Central Ga naar de bron Daarom kunnen een verscheidenheid aan crèmes met recept, die normaliter gebruikt worden voor acne of andere oneffenheden op de huid, tot resultaten leiden voor plekjes van Fordyce. Raadpleeg je dermatoloog voor de doeltreffendheid bij het gebruik van topische glucocorticoïden, retinoïden, clindamycine, pimecrolimus of benzoylperoxide.
- Clindamycine zalf is bijzonder nuttig voor de behandeling van ontstoken talgklieren, het is echter zeldzaam dat plekjes van Fordyce opzwellen.
- Bij jongere vrouwen die gebruik maken van orale anticonceptiva, kunnen plekjes van Fordyce verminderen of verdwijnen, net zoals dit een effect heeft op acne.
- CO2-laserablatie wordt meestal gecombineerd met het gebruik van topische exfoliërende zuren, zoals trichloorazijnzuur en dichloorazijnzuur. [6] X Betrouwbare bron PubMed Central Ga naar de bron
-
Informeer naar fotodynamische therapie. [7] X Betrouwbare bron DermNet NZ Ga naar de bron Fotodynamische therapie is een licht-geactiveerde behandeling. Een medicijn genaamd 5-aminolevulinezuur wordt aangebracht op de huid, zodat ze kan indringen, en vervolgens wordt ze geactiveerd met een lichtbron, zoals een blauw licht of een gepulseerde kleurstoflaser. Deze behandeling werkt ook bij de behandeling of preventie van sommige huidkankers en acne.
- U moet weten dat deze behandeling duur kan zijn.
- Deze behandeling heeft ook tot gevolg dat de huid tijdelijk gevoelig is aan het zonlicht.
-
Informeer naar isotretinoïne. [8] X Betrouwbare bron DermNet NZ Ga naar de bron De behandeling met isotretinoïne kan sommige maanden duren, maar kan een langdurig resultaat hebben voor plekjes van Fordyce. Deze behandeling werkt goed voor acne en andere soortgelijke aandoeningen van de talgklieren.
- Het gebruik van isotretinoïne brengt ernstige risico's en bijwerkingen met zich mee, waaronder mogelijke geboorteafwijkingen, daarmee moet dit alleen gebruikt worden bij ernstige aandoeningen. Vrouwen die isotretinoïne gebruiken dienen zich te onthouden van seks en moeten voorbehoedsmiddelen gebruiken.
-
Informeer naar cryotherapie. Cryotherapie is het invriezen van de bultjes door gebruik te maken van vloeibaar stikstof. [9] X Betrouwbare bron Go Ask Alice Ga naar de bron Raadpleeg je dermatoloog naar de mogelijkheid om deze behandeling te gebruiken bij het verwijderen van plekjes van Fordyce.
-
Informeer naar electrodessication/cauterizatie. Dit is een vorm van lasertherapie dat de plekjes van Fordyce wegbrandt. Raadpleeg je dermatoloog of dit een eventuele optie is voor jou.
-
Wees hygiënisch. Door je huid proper te houden en vrij van overtollige oliën en bacteriën kan je vermijden dat plekjes van Fordyce voorkomen bij sommige personen, in het bijzonder gedurende de tienerjaren en de zwangerschap wanneer de hormoonspiegels stijgen. Het is in de meeste gevallen wel geen betrouwbare manier om bestaande plekjes te verwijderen. [10] X Betrouwbare bron PubMed Central Ga naar de bron Het gebruik van klaringsmiddelen om je gelaat en genitaliën te reinigen kan helpen om poriën en talgklieren te ontstoppen, wat ook een doeltreffende aanpak is om zwarte kopjes/puistjes te voorkomen.
- Was je genitaliën en je gelaat grondig op een regelmatige basis, vooral na het sporten en zweten.
- Overweeg het gebruik van een milde peeling, zoals met een plantaardige spons, om je huid te reinigen.
- Wanneer je plekjes van Fordyce hebt op je genitaliën, vermijd dan om je schaamhaar te scheren want de plekjes kunnen merkbaarder worden. Laserontharing kan een beter keuze zijn.
Advertentie
-
Verwar plekjes van Fordyce niet met herpes. Omdat plekjes van Fordyce op dezelfde plaatsen voorkomen op het lichaam als herpesletsels (rond de lippen en genitaliën), zijn zij een heel andere aandoening. In tegenstelling tot plekjes van Fordyce, lijken herpesletsels op rode blaren of zweren en zijn zij eerst jeukerig voordat ze pijnlijk worden — meestal ervaren als branderige pijn. [11] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron Herpesletsels zijn bovendien groter dan plekjes van Fordyce.
- Herpes wordt veroorzaakt door het virus 'herpes simplex' (ofwel type 1 of 2) en is zeer besmettelijk. Plekjes van Fordyce daarentegen zijn niet besmettelijk.
- Na een uitbraak vervagen herpesletsels, en ze komen meestal terug in tijden van stress. Plekjes van Fordyce vervagen soms, maar zijn meestal blijvend of verergeren een beetje met de leeftijd.
-
Onderscheid plekjes van Fordyce van genitale wratten. Plekjes van Fordyce kunnen sterk op genitale wratten lijken, vooral tijdens het vroege stadium wanneer de wratten vrij klein zijn. Beide aandoeningen verschijnen ook rond de genitaliën. Genitale wratten worden echter veel groter dan plekjes van Fordyce en worden veroorzaakt door HPV of het humane papillomavirus. [12] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron HPV is ook besmettelijk en wordt vooral verspreid door huid-op-huid contact — via een snede, schaafwond of een kleine scheur in de huid.
- Naarmate genitale wratten groeien, lijken zij meestal op bloemkool-achtige bulten of kleine steel-achtige uitsteeksels. Plekjes van Fordyce daarentegen lijken meestal op 'kippenvel', vooral wanneer de huid gespannen is.
- Genitale wratten verspreiden zich meestal naar de regio rond de aars, terwijl plekjes van Fordyce dat meestal niet doen.
- Genitale wratten vergoten de kans op baarmoederhalskanker. Plekjes van Fordyce daarentegen zijn niet gerelateerd met andere aandoeningen.
-
Verwar plekjes van Fordyce niet met folliculitis. Folliculitis is een ontsteking van de haarzakjes dat meestal voorkomt rond de opening van de vagina en basis van de penis. [13] X Bron Folliculitis brengt de vorming van kleine puistjes met zich mee rond de haarzakjes van het schaamhaar. Ze zijn meestal jeukerig, soms pijnlijk, rood en er komt pus uit wanneer ze worden samengeperst — vergelijkbaar met puistjes. Plekjes van Fordyce daarentegen zijn zeer zelden jeukerig, nooit pijnlijk en kunnen soms een dikke, olieachtige afscheiding vrijgeven wanneer ze worden samengeperst — vergelijkbaar met mee-eters. Folliculitis is meestal het gevolg van irritatie van de haarzakjes bij het scheren van het schaamhaar. Bacteriën zijn meestal betrokken, het wordt echter niet beschouwd als een besmettelijke aandoening.
- Folliculitis wordt meestal succesvol behandeld met topische crèmes of orale antibiotica, en beter met hygiënische maatregelen, ook door zich niet langer te scheren met een scheermesje.
- Het is niet aangeraden om plekjes van Fordyce samen te persen want ze kunnen ontsteken en groter worden.
Advertentie
Tips
- Raadpleeg steeds een arts wanneer je ongewone bultjes waarneemt op je gelaat of rond je genitaliën.
- Zorg er steeds voor om veilig te vrijen zelfs wanneer je weet dat de plekjes van Fordyce niet besmettelijk zijn. Wees eerlijk met je seksuele partner over je aandoening.
- In sommige gevallen kunnen plekjes van Fordyce volledig vervagen met de leeftijd, bij sommige oudere personen kunnen ze echter erger worden.
- Naar schatting hebben dubbel zoveel mannen als vrouwen plekjes van Fordyce. [14] X Betrouwbare bron PubMed Central Ga naar de bron
Bronnen
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3283840/
- ↑ http://www.pcds.org.uk/clinical-guidance/fordyce-spots-syn.-fordyces-granules
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3283840/
- ↑ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23026471
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23286818
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3283840/
- ↑ http://www.dermnetnz.org/topics/fordyce-spots/
- ↑ http://www.dermnetnz.org/topics/fordyce-spots/
- ↑ http://goaskalice.columbia.edu/answered-questions/fordyce-spots
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3283840/
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/genital-herpes/basics/symptoms/con-20020893
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hpv-infection/basics/definition/con-20030343
- ↑ http://www.racgp.org.au/afp/2013/may/penile-appearance/
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3283840/