Ben ik codependent?
Maak je je vaak zorgen om je relatie of worstel je met het stellen van grenzen en bepalen wat gezond gedrag is omdat je bang bent om je partner kwijt te raken? Je bent niet de enige. Bij codependentie is er sprake van een disfunctionele relatie waarbij de codependente persoon het gevoel heeft dat hij of zij zijn of haar partner nodig heeft om te kunnen functioneren. Vaak gaat dit gepaard met een laag zelfbeeld en schuldgevoelens.
Codependentie kan overwonnen worden door een combinatie van bewustwording, mindful denken en therapie. We hebben deze grondige test gemaakt om je te helpen om mogelijke codependente patronen te herkennen, zodat je ze af kunt leren en voortaan gelukkige en gezonde relaties kunt hebben.
Overzicht van vragen
- Nee. Mijn partner en ik zijn beiden voor 50% verantwoordelijk voor onze relatie.
- Af en toe, maar ik kan er meestal over praten met mijn partner.
- Soms denk ik dat ik de enige ben die de relatie in stand probeert te houden.
- Ja. Ik maak me hier constant zorgen over en heb vaak het gevoel dat ik het fout doe.
- De hele tijd. Grenzen zijn belangrijk en ik houd me er dus aan.
- Soms. Ik stel wel grenzen, maar vaak ga ik over mijn eigen grenzen heen.
- Zelden. Ik houd er niet van om grenzen te stellen en ik vind het moeilijk om ze aan te geven.
- Nooit. Ik wil geen grenzen. Ik ben bang dat mijn partner ze niet fijn vindt.
- Ik voel met hem of haar mee, maar begrijp het als hij of zij het zelf moet oplossen.
- Ik voel me wat ongemakkelijk als de ander mijn hulp niet accepteert. Dat zit me niet lekker.
- Ik voel me een onbetrouwbare partner als ik de ander niet kan helpen met zijn of haar probleem.
- Ik voel me angstig en schuldig. Als mijn partner ergens mee worstelt, dan is het mijn taak om het probleem op te lossen.
- Het is fijn om de ander gelukkig te zien. Ik houd van mijn partner, dus ik help hem of haar graag wanneer dat nodig is.
- Ik voel me iets beter als ik hem of haar kan helpen.
- Als ik mijn partner help, dan krijg ik het gevoel dat ik zijn of haar liefde waard ben en dat hij of zij me nodig heeft.
- Ik maak me minder zorgen dat hij of zij me zal verlaten...voor een tijdje dan.
- Nee. Ik geloof dat mensen van me houden om wie ik ben.
- Ik maak me daar soms zorgen over, ook al weet ik dat dat ongezond is.
- Ja, die angst heb ik wel vaker.
- Absoluut. Dat is al een keer gebeurd, en ik denk dat het weer zal gebeuren.
- Ik maak een wandeling om een luchtje te scheppen, maar ik ben niet bang om het uit te praten.
- Ik probeer te onderhandelen, maar ik geef toe en verontschuldig me als het niet werkt.
- Ik probeer uit te leggen hoe ik me voel, maar meestal doe ik het zoals de ander wil.
- Ik doe wat de ander wil en zeg nooit dat ik er anders over denk. Soms verberg ik mijn gevoelens ook.
- Prima. Ik heb net als iedereen behoeften en ik verdien het om iets voor mezelf te doen.
- Meestal vind ik dat prima, maar soms maak ik me zorgen over wat anderen van me denken.
- Ik doe af en toe dingen voor mezelf, maar ik voel me daarna vaak schuldig.
- De gedachte alleen al geeft me een schuldgevoel. Hoe zal mijn partner zich hierbij voelen?
- Nee. Ik vind mijn partner natuurlijk geweldig, maar niemand is perfect.
- Af en toe. Mijn partner is echt geweldig en ik maak me zorgen of ik me wel met hem of haar kan meten.
- Soms voelt het alsof mijn partner perfect is, en ik ben dat zeker niet.
- Ja. Ik weet niet wat zo'n geweldig iemand in mij ziet.
- Niemand houdt ervan om afgewezen te worden, maar ik ben er niet bang voor.
- Ik kan er wel tegen, maar het kan wel een emotioneel litteken achterlaten.
- Ik ben er kapot van als iemand me afwijst en ik kom er moeilijk overheen.
- Afwijzing vind ik een van de engste dingen die er bestaan en ik doe er alles aan om het te voorkomen.
- Ik bied mijn verontschuldigingen aan als ik echt iets gedaan heb waardoor ik de ander gekwetst heb.
- Soms bied ik te vaak mijn verontschuldigingen aan, maar daar werk ik aan.
- Ik bied instinctief mijn verontschuldigingen aan, zelfs als dat helemaal niet nodig is.
- Ik bied de hele tijd mijn verontschuldigingen aan omdat ik me onwaardig voel vergeleken met anderen.
- Eigenlijk vind ik het wel fijn. Ik heb geen partner nodig om gelukkig te zijn.
- Ik vind het zeker niet leuk om single te zijn, maar ik weet ook dat ik geen relatie aan moet gaan.
- Ik denk het wel. Meestal begin ik direct weer met daten nadat mijn relatie uitgegaan is.
- Ja. Ik wil liever niet alleen zijn, dus als het aan mij ligt beëindig ik nooit een relatie.
- Nee. Ik ben verantwoordelijk voor mezelf en heb geen controle over de acties van anderen.
- Ik heb mezelf er een paar keer op betrapt, maar ik probeer het niet te doen.
- Soms kan ik het gewoon niet helpen. Ik maak me zorgen over wat er zal gebeuren als ik het niet doe.
- De hele tijd. Ik voel me verantwoordelijk voor het gedrag van anderen.
Meer tests
![\"Heb](\"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/5\/5e\/Narcissist_dating.png\/-crop-375-300-375px-Narcissist_dating.png\")
<\/picture>","alt":"Heb ik een relatie met een narcist? Test"},{"title":"Wat is mijn liefdestaal? Test","id":39338,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Liefdestalen-Test","image":"![\"Liefdestalen](\"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/9\/97\/Love-languges.png\/-crop-375-300-375px-Love-languges.png.webp\"\/)
<\/picture>","alt":"Wat is mijn liefdestaal? Test"},{"title":"Ben ik emotioneel afstandelijk? Test","id":39569,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Emotionele-afstandelijkheid-Test","image":"![\"Emotionele](\"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/f\/f5\/Emotional-Detatchment-test.png\/-crop-375-300-375px-Emotional-Detatchment-test.png.webp\"\/)
<\/picture>","alt":"Ben ik emotioneel afstandelijk? Test"}],"number":1},{"text":"Ik ben single en sta open voor wat op mijn pad komt.","result":"Uitstekend! We hebben enkele tests om je te helpen om je opties te verkennen:","next_quizzes":[{"title":"Ben ik klaar voor een relatie? Test","id":39253,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Ben-ik-klaar-voor-een-relatie-Quiz","image":"![\"Ben](\"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/a\/ad\/Canva-girl-hand-chin-smartphone.jpg\/-crop-375-300-375px-Canva-girl-hand-chin-smartphone.jpg.webp\"\/)
<\/picture>","alt":"Ben ik klaar voor een relatie? Test"},{"title":"Heb ik een crush? Test","id":39243,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Heb-ik-een-crush-Quiz","image":"![\"Heb](\"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/d\/db\/Do_i_have_a_crush_quiz.png\/-crop-375-300-375px-Do_i_have_a_crush_quiz.png.webp\"\/)
<\/picture>","alt":"Heb ik een crush? Test"},{"title":"Waarom ben ik single? Test","id":39090,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Waarom-ben-ik-single-Quiz","image":"![\"Waarom](\"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/9\/9d\/Why-Am-I-Single_.png\/-crop-375-300-375px-Why-Am-I-Single_.png.webp\"\/)
<\/picture>","alt":"Waarom ben ik single? Test"}],"number":2}]}" class="quiz_questionnaire_data"/>
Tekenen van een codependente relatie
Je partner idealiseren. Het is normaal als je de goede eigenschappen van je partner bewondert in een relatie, maar dat betekent niet dat je partner perfect is. Codependente mensen negeren vaak de fouten en zwakke punten van hun partner, zelfs wanneer die een negatieve invloed op de relatie hebben. Ze hebben een ideaalbeeld van hun partner en kunnen daarover fantaseren, in plaats van hun partner te zien zoals hij of zij echt is.
Je schuldig voelen als je niet kunt voldoen aan de behoeften van je partner. Als je codependent bent, dan denk je wellicht dat het jouw taak is om de problemen van je partner op te lossen en dat zijn of haar geluk belangrijker is dan het jouwe. Je kunt je dan ontzettend schuldig voelen als je dingen voor jezelf doet in plaats van voor de ander of je richt op dingen buiten de relatie.
Conflicten vermijden omdat je bang bent je partner te kwetsen. Conflicten en ruzies zijn een normaal onderdeel van een relatie. Als je echter codependent bent, dan ben je wellicht bang dat elke ruzie je relatie zal doen mislukken en doe je er alles aan om ruzies te voorkomen. Het kan daardoor zijn dat je geen grenzen wilt stellen en je behoeften niet kenbaar wilt maken aan je partner.
Angst voor conflicten en ruzies kan ervoor zorgen dat je de schuld op je neemt voor dingen die je niet gedaan hebt. Je biedt dan je verontschuldigingen aan gewoon om een ruzie te voorkomen. Afhankelijk van hoe sterk je codependente trekken zijn, kan het zelfs zijn dat je het niet erg vindt dat je partner je beledigt of bespot, hoe schadelijk dit ook is.
Veel verantwoordelijkheid op je nemen om je partner gelukkig te maken. In een relatie waarin sprake is van codependentie kun je het gevoel hebben dat het jouw taak is om de problemen van je partner op te lossen, hoeveel je dit ook kost. Zelfs als je stress en angst ervaart omdat je je partner helpt of je daardoor je eigen behoeften negeert, kun je dit nog steeds belangrijk vinden om te doen om te zorgen dat je partner gelukkig is. Het kan voelen of de behoeften van je partner altijd belangrijker zijn dan je eigen behoeften.
Je zorgen maken over wat je partner denkt en voelt. Als je codependent bent, dan pieker je wellicht obsessief of je partner wel tevreden met je is of juist boos op je is. Als je denkt dat hij of zij boos is, dan kan dit ook van invloed zijn op je beslissing om hem of haar te helpen ongeacht het effect dat het op je heeft.
Het gevoel hebben dat je je identiteit kwijtraakt. Als je codependent bent, dan aarzel je wellicht om dingen te doen waarvan je partner niet wil dat je ze doet. Als je identiteit sterk verbonden is aan je relatie, dan is het wellicht moeilijker voor je om andere relaties met vrienden en familie te onderhouden of aan je hobby’s te werken en andere interesses na te streven.
Het gedrag van je partner proberen te controleren. Soms kan codependentie ervoor zorgen dat je probeert om je partner te manipuleren zodat hij of zij doet wat jij wil. Dit komt vaak voort uit de overtuiging dat je gelukkig kunt zijn in een relatie als je de controle hebt over het gedrag van je partner.
Codependentie overwinnen
Therapie is altijd de beste behandeling in het geval van gedragsproblemen als codependentie, maar er zijn ook stappen die je zelf kunt nemen om codependent gedrag af te leren.
Geef aan wat je behoeften en wensen zijn. Jij en je partner zijn gelijken, en jullie hebben beiden behoeften die gerespecteerd moeten worden. Onthoud dat hoe meer je je gevoelens opkropt, hoe meer je later een hekel kunt krijgen aan je partner. Het is gezonder voor jullie allebei als je opkomt voor jezelf, je partner laat weten wat je van hem of haar wilt en ook openstaat voor de behoeften van je partner.
Stel dat je je bijvoorbeeld een hoop zorgen maakt als je geen tijd hebt om te praten met je partner en iets met hem of haar te gaan doen, vooral tijdens weken waarin jullie het beiden druk hebben, gestrest zijn of met andere zaken bezig zijn. Als je merkt dat je meer emotionele intimiteit en meer tijd met je partner wil, dan kun je dit prima tegen hem of haar zeggen en vragen of jullie beiden een bepaalde hoeveelheid tijd kunnen reserveren - misschien een paar uur op een bepaalde avond - om samen door te brengen. Dit wil niet zeggen dat je bazig of lastig bent. Een partner die echt om je geeft zal naar je luisteren en openstaan voor oplossingen.
Stel gezonde grenzen en geef ze aan. Het stellen van grenzen gaat hand in hand met het aangeven van je behoeften en wensen. Als je je grenzen niet aangeeft, kunnen je eigen behoeften en die van je partner door elkaar gaan lopen totdat er helemaal geen grenzen meer zijn. Na verloop van tijd kan het dan voelen alsof je geen ruimte meer hebt of geen onafhankelijkheid. Om codependentie te overwinnen is het belangrijk om duidelijke grenzen te stellen en ze aan te geven, zelfs als dit tot een conflict zou kunnen leiden.
Het kan bijvoorbeeld zijn dat je tegen je partner zegt dat je komend weekend niet naar een feestje gaat omdat je moe bent door je werk en tijd nodig hebt om uit te rusten. De ander kan teleurgesteld zijn omdat je die beslissing genomen hebt, en daar is niks mis mee. Je zorgt voor jezelf, dus je hoeft je nergens schuldig over te voelen. Een empathische en respectvolle partner zal zelfs als hij of zij teleurgesteld is begrijpen waarom je die grens stelt.
Probeer dingen niet persoonlijk op te vatten. Het kan moeilijk zijn om onderscheid te maken tussen de gevoelens en het gedrag van je partner en dat van jezelf, maar dit is een belangrijk onderdeel van een gezonde relatie. Het is niet jouw verantwoordelijkheid om te zorgen dat je partner geen problemen heeft. Onthoud dat je je partner kunt steunen en hem of haar kunt accepteren zoals hij of zij is zonder hem of haar te proberen te veranderen. Zorg er ook voor dat hij of zij bereid is om hetzelfde voor jou te doen.
Neem de tijd om voor jezelf te zorgen. Als je de neiging hebt tot codependentie, dan voelt het wellicht egoïstisch om dingen voor jezelf te doen. Goed voor jezelf zorgen is echter erg belangrijk, zowel voor je psychische gezondheid als voor je relatie. De waarheid is dat het moeilijk is om voor een ander te zorgen als je niet voor jezelf zorgt. Zorg dat je regelmatig tijd voor jezelf neemt om dingen te doen die je ontspannen en gelukkig maken, al is het maar een ontspannend bad nemen na het werk of rustig een boek lezen.
Omarm je onafhankelijkheid. Het is belangrijk om een leven buiten je relatie te hebben. Plan tijd voor jezelf in om aan je hobby’s en passies te werken. Ga dingen doen met vrienden en breng tijd door met familieleden. Zorg dat je dingen doet zonder je partner, zodat je niet het gevoel krijgt dat je jezelf verliest. Je kunt nog steeds dingen met je partner doen en wat tijd apart doorbrengen is niet schadelijk voor je relatie – je relatie zal er juist door verbeteren. Onthoud ook dat het eerst moeilijk kan lijken om dingen alleen te doen, maar na verloop van tijd zul je je onafhankelijkheid leren waarderen.
Wil je hier meer over weten?
Bekijk deze bronnen eens voor meer informatie over codependentie en hoe je dit kunt overwinnen.
Meld je aan voor de gratis nieuwsbrief van wikiHow!
Je vindt dan elke week handige handleidingen in je inbox.
Meld me aan!
