Pdf downloaden
Pdf downloaden
Tenen bestaan uit allemaal kleine botjes (falangen genaamd), die kunnen breken als ze een harde klap krijgen. In de meeste gevallen zit er alleen een haarscheurtje in, wat betekent dat er een klein scheurtje in het oppervlak zit, maar dat het bot niet verschoven is of door de huid steekt. [1] X Bron In zeldzame gevallen is het bot versplinterd (verbrijzelde fractuur), of op zo'n manier gebroken dat het scheef komt te staan en door de huid steekt (een open of gecompliceerde fractuur). Het is belangrijk om te weten hoe ernstig de verwonding aan je teen is, omdat dat bepaalt welke behandeling noodzakelijk is.
Stappen
-
Maak een afspraak met je huisarts. Als je plotseling pijn hebt aan je teen door een bepaalde verwonding en het gaat na een paar dagen niet over, maak dan een afspraak met je huisarts. Je huisarts kan je teen en voet onderzoeken, vragen stellen over hoe het letsel is ontstaan en misschien een röntgenfoto maken om te bepalen hoe ernstig de verwonding is en wat voor soort breuk het is. Maar de huisarts is geen specialist op het gebied van het bewegingsapparaat, dus waarschijnlijk wordt je doorverwezen naar een arts die hiervoor is opgeleid.
- De meest voorkomende symptomen bij een gebroken teen zijn onder andere erge pijn, zwelling, stijfheid en vaak ook blauwe plekken door onderhuidse bloedingen. Lopen gaat moeilijk en rennen of springen zijn nagenoeg onmogelijk zonder vreselijke pijn.
- Ook een ostheopaat, podoloog, chiropractor en fysiotherapeut kunnen je helpen om de diagnose te stellen.
-
Ga naar een specialist. Kleine scheurtjes, botsplinters en kneuzingen worden niet als ernstige medische aandoening beschouwd, maar een verbrijzeld bot of een verplaatste breuk vereisen vaak medisch ingrijpen, vooral als het om de grote teen gaat. Een medisch specialist zoals een orthopedist of een revalidatiearts kunnen de ernst van de situatie beter inschatten en de juiste behandeling voorschrijven. Soms houdt een gebroken teen verband met een ziekte die de botten aantast en verzwakt, zoals botkanker, botontsteking, osteoporose of diabetes, dus de specialist moet dit ook meenemen in zijn onderzoek. [2] X Bron
- De specialist kan röntgenfoto's, een botscan, MRI, CT-scan of een echo gebruiken om de diagnose te stellen.
- Meestal is een gebroken teen het gevolg van iets zwaars dat op de teen is gevallen, of van het stoten van de teen aan iets wat heel hard en zwaar is.
-
Weet welke soorten breuken er zijn en wat daarvoor de gepaste behandelingen zijn. Zorg dat de arts de diagnose duidelijk aan je uitlegt (ook wat voor soort breuk het is) en laat hem/haar vertellen wat de verschillende opties van behandeling zijn. Een klein scheurtje kan vaak thuis behandeld worden, maar een verbrijzelde, verplaatste of misvormde teen is meestal ernstiger en heeft vaak medische behandeling nodig.
- De kleine teen (de 5e) en de grote teen (de 1e) worden vaker gebroken dan de andere tenen. [3] X Bron
- De teen kan ook uit de kom zijn, wat op een breuk lijkt, maar dit verschil wordt na lichamelijk onderzoek en röntgenfoto's duidelijk.
Advertentie
-
Volg het R.I.C.E -protocol . De meest effectieve behandeling voor lichte verwonding aan het bewegingsapparaat (waaronder haarscheurtjes) wordt ook wel het R.I.C.E.-protocol genoemd, wat staat voor rust , ijs , compressie en elevatie . De eerste stap is rust --- stop tijdelijk met alle activiteiten om de verwonding aan te pakken. Vervolgens moet je de gebroken teen zo snel mogelijk koelen (door ijs in een dunne handdoek te wikkelen, of een ijspack te gebruiken) om interne bloeding en ontsteking te verminderen, liefst terwijl je je been omhoog houdt (elevatie) op een stoel of een stapel kussens (wat ook tegen ontsteking helpt). Je moet ieder uur 10 tot 15 minuten ijs op de teen leggen, pas als de zwelling en pijn na een paar dagen minder worden kun je dit afbouwen. [4] X Bron Als het ijs met een drukverband tegen de voet wordt aangedrukt (compressie) helpt dat ook tegen de ontsteking.
- Wikkel het drukverband niet te strak om je voet, en laat het er niet langer dan 15 minuten achtereen omheen zitten, want als je de doorbloeding belemmert kun je je voet nog meer beschadigen.
- De meeste simpele breuken genezen goed, vaak binnen 4 tot 6 weken, waarna je weer rustig meer kunt gaan bewegen. [5] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
-
Neem pijnstillers. Je huisarts kan je ontstekingsremmende pijnstillers zoals ibuprofen, naproxen of aspirine voorschrijven, of gewone pijnstillers zoals paracetamol om de pijn te verzachten en de ontsteking te bestrijden. [6] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
- Van deze middelen kun je last krijgen van je maag, lever en nieren, dus neem ze niet langer dan 2 weken aan een stuk.
-
Tape je tenen aan elkaar voor meer steun. Door je gebroken teen vast te tapen aan de teen ernaast, krijgt deze meer steun en blijft hij beter recht staan. [7] X Bron Maak je tenen en voeten goed schoon met alcohol en gebruik medische tape die liefst waterproof is zodat je er mee kunt douchen. Verwissel de tape elke paar dagen, een aantal weken lang.
- Je kunt ook wat gaasjes of vilt tussen je tenen doen voordat je ze aan elkaar plakt met tape, dan voorkom je huidirritatie
- Om zelf een spalk te maken kun je ijsstokjes aan beide kanten van je tenen doen voordat je ze aan elkaar zet met tape.
- Als je je eigen tenen niet kunt tapen, vraag dan je huisarts, specialist, chiropractor, podoloog of fysiotherapeut om je te helpen.
-
Draag 4-6 weken comfortabele schoenen. Draag nadat je je teen hebt gebroken comfortabele schoenen met veel ruimte voorin zodat je erin past met gezwollen tenen en tape. Kies voor schoenen met veel steun en dikke zolen en draag een paar maanden geen hakken, want die duwen het gewicht naar voren waardoor je tenen in de knel komen. [8] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
- Als de zwelling of ontsteking heel erg is, kun je ook open sandalen die voldoende steun geven dragen. Onthou wel dat die je tenen geen bescherming geven. Je kunt ook wat gaasjes of vilt tussen je tenen doen voordat je ze aan elkaar plakt met tape, dan voorkom je huidirritatie.
Advertentie
-
Laat het bot zetten. Als de gebroken botjes niet goed recht staan, kan de orthopedisch chirurg de stukjes weer op zijn plek zetten. [9] X Bron In sommige gevallen kan een botbreuk gezet worden zonder chirurgische ingreep, afhankelijk van het aantal botstukjes en hun positie. Er kan een plaatselijke verdoving worden gegeven om de pijn te verlichten. Als de huid kapot is door de breuk, zal de wond ook gehecht moeten worden en de huid worden ontsmet.
- Bij een open breuk is haast geboden, omdat er sprake kan zijn van veel bloedverlies, en omdat het risico op ontstekingen of necrose (afsterven van weefsel door gebrek aan zuurstof) bestaat.
- Soms worden eerst sterke pijnstillers gegeven tot de patiënt onder narcose gaat in de operatiekamer.
- Bij ernstige breuken kan het nodig zijn om pinnen of schroeven in het bot te zetten om deze op hun plek te houden tot ze zijn geheeld.
- Niet alleen open breuken worden gezet, maar elke breuk waarbij de botten niet goed op hun plek zitten.
-
Draag een spalk. Na het zetten van de gebroken teen, kan een spalk nodig zijn om de teen te beschermen en te ondersteunen zodat het goed kan genezen. Je kunt ook een opblaasbare brace moeten dragen, en je zult waarschijnlijk korte tijd (ongeveer 2 weken) met krukken moeten lopen. Probeer gedurende deze periode zo min mogelijk te lopen en zo veel mogelijk met je voet omhoog te rusten.
- Hoewel een spalk wel steun en demping geeft, biedt het niet veel bescherming, dus wees heel voorzichtig dat je je teen niet stoot als je loopt.
- Eet terwijl het bot geneest voeding met veel mineralen, vooral calcium, magnesium en borium, plus vitamine D om je botten sterk te maken. [10] X Bron
-
Laat je teen in het gips zetten. Als er meer dan één teen gebroken is of als er ook andere botjes in je voet zijn beschadigd (zoals je middenvoetsbeentjes), kan de arts je voet in het gips doen. Een kort loopgips kan ook aan te raden zijn als de stukjes bot niet goed tegen elkaar blijven zitten. De meeste gebroken botten genezen succesvol als ze eenmaal op hun plek zitten en zijn beschermd tegen verder letsel of overmatige druk.
- Na een operatie, en vooral als het daarna in het gips is gezet, is een ernstig gebroken teen meestal na 6-8 weken weer genezen, afhankelijk van de locatie en de ernst van de verwonding. [11] X Bron Als je zo lang in het gips hebt gezeten, moet je voet misschien wel revalideren zoals hieronder staat beschreven.
- Je arts kan na twee weken weer röntgenfoto's maken om te bekijken of de botjes recht staan en goed genezen.
Advertentie
-
Let op tekenen van infectie. Als de huid kapot is, loop je het risico dat het bot of het omliggende weefsel ontstoken raakt. [12] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron Als het ontstoken is, is het gezwollen, rood, warm en gevoelig bij aanraking. Soms komt er pus uit (wat betekent dat je witte bloedcellen aan het werk zijn) en kan het vies ruiken. Als je een open botbreuk hebt, kan de huisarts je uit voorzorg een antibioticakuur van 2 weken voorschrijven om de groei en verspreiding van bacteriën tegen te gaan.
- Je arts zal de plek zorgvuldig onderzoeken en antibiotica voorschrijven als er sprake is van een infectie.
- Je arts kan je ook een tetanusprik geven als een ernstige breuk is veroorzaakt door iets dat de huid doorboord of opengescheurd heeft. [13] X Bron
-
Draag steunzolen. Steunzolen zijn speciale inlegzolen die de boog van je voet ondersteunen zodat je je makkelijker kunt bewegen. [14] X Bron Als je een gebroken teen hebt gehad, vooral als het om de grote teen gaat, kan de biomechanica van je voet en je manier van lopen negatief veranderd zijn door het hinken of trekken met je been. Steunzolen kunnen problemen aan andere gewrichten zoals de enkels, knieën en heupen helpen voorkomen.
- Bij een ernstige breuk is er altijd risico op het ontwikkelen van artritis in de omliggende gewrichten, maar met steunzolen kun je dit risico verkleinen.
-
Laat je doorverwijzen naar een fysiotherapeut. Als de pijn en ontsteking over zijn en de gebroken teen genezen, kun je merken dat je voet minder sterk is of dat je hem moeilijker kunt bewegen. Als dat zo is, vraag je huisarts je dan door te verwijzen naar een sportarts of een fysiotherapeut die je allerlei versterkende oefeningen, rekoefeningen of therapieën kan aanbieden zodat je bewegingen, balans, coördinatie en kracht weer verbeteren. [15] X Bron
- Ook een podoloog, osteopaat of chiropractor kunnen je helpen om je voet te revalideren.
Advertentie
Tips
- Als je diabetes of perifere neuropathie (verlies van gevoel in de tenen) hebt, tape je tenen dan niet aan elkaar, want dan kunnen zich blaren vormen en je voelt dan niet of je de tape te strak hebt gedaan.
- Je hoeft niet helemaal te stoppen met bewegen als je teen gebroken is, maar doe alleen dingen waarbij je geen druk op je tenen zet, zoals zwemmen, of trainen met gewichtjes voor je bovenlichaam.
- Na ongeveer 10 dagen kun je de ijstherapie afwisselen met vochtige warmte (zoals een "hittepit" of een rijst- of bonenzakje uit de magnetron) om de pijn te verlichten en de doorbloeding te stimuleren.
- Acupunctuur kan een alternatief voor ontstekingsremmers of pijnstillers zijn.
Advertentie
Waarschuwingen
- Gebruik dit artikel NIET ter vervanging van medische hulp.
Advertentie
Bronnen
- ↑ https://www.aofas.org/footcaremd/conditions/ailments-of-the-big-toe/Pages/Toe-and-Forefoot-Fractures.aspx
- ↑ http://www.orthoinfo.aaos.org/topic.cfm?topic=A00139
- ↑ https://www.aofas.org/footcaremd/conditions/ailments-of-the-big-toe/Pages/Toe-and-Forefoot-Fractures.aspx
- ↑ https://www.aofas.org/footcaremd/conditions/ailments-of-the-big-toe/Pages/Toe-and-Forefoot-Fractures.aspx
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/broken-toe/basics/definition/con-20034500
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/broken-toe/basics/treatment/con-20034500
- ↑ http://www.emedicinehealth.com/broken_toe/page8_em.htm
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/broken-toe/basics/treatment/con-20034500
- ↑ https://www.aofas.org/footcaremd/conditions/ailments-of-the-big-toe/Pages/Toe-and-Forefoot-Fractures.aspx
- ↑ http://www.orthoinfo.aaos.org/topic.cfm?topic=A00139
- ↑ https://www.aofas.org/footcaremd/conditions/ailments-of-the-big-toe/Pages/Toe-and-Forefoot-Fractures.aspx
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/broken-toe/basics/complications/con-20034500
- ↑ http://www.medicinenet.com/broken_toe/page4.htm
- ↑ http://www.footvitals.com/health/orthotics.html
- ↑ http://www.summitmedicalgroup.com/library/adult_health/sma_fifth_metatarsal_fracture_exercises/
Advertentie
Meld je aan voor de gratis nieuwsbrief van wikiHow!
Je vindt dan elke week handige handleidingen in je inbox.
Meld me aan!
