Pdf downloaden Pdf downloaden

Een educatieve doelstelling of leerdoel is een belangrijk instrument voor het onderwijs. Je kunt je verwachtingen uitleggen aan je leerlingen en duidelijk maken waar je rekening mee houdt terwijl je lesplannen, tests, quizzen en opdrachten maakt. Er is een specifieke formule voor het schrijven van leerdoelen. Het leren beheersen van die formule kan je helpen bij het schrijven van goede leerdoelen voor jou en je leerlingen.

Deel 1
Deel 1 van 3:

Je doelstellingen plannen

Pdf downloaden
  1. Leerdoelen en doelen zijn termen die soms door elkaar worden gebruikt, maar er is een duidelijk verschil tussen de leerdoelen en doelen. Zorg ervoor dat je dit verschil begrijpt voordat je een leerdoel gaat schrijven.
    • Doelen zijn breed en vaak moeilijk te meten in objectieve zin. Ze hebben de neiging zich te richten op het grote plaatje. Bijvoorbeeld: in een college over kinderpsychologie kan een doel zijn dat 'Studenten de noodzaak leren waarderen van klinische training in de omgang met kleine kinderen.' Terwijl deze doelstelling natuurlijk een richtlijn is voor de meer specifieke leerdoelen, is het niet specifiek genoeg om op zich een leerdoel te zijn. [1]
    • Leerdoelen zijn veel specifieker. Zij omvatten meetbare werkwoorden en criteria voor aanvaardbare prestaties of vaardigheid met betrekking tot een bepaald onderwerp. Bijvoorbeeld: 'Tegen het einde van deze eenheid, zullen studenten drie theoretici kunnen herkennen wier werk over kinderpsychologie invloed heeft gehad op de onderwijspraktijk in Nederland.' Dit is een meer specifiek leerdoel, op basis van het educatieve doel voor dezelfde hypothetische cursus. [2]
  2. In 1956 heeft educatief psycholoog Benjamin Bloom een kader gemaakt voor het classificeren van verschillende leertypen, evenals een hiërarchie ter illustratie van de verschillende leerniveaus. De Taxonomie van Bloom wordt meestal gebruikt bij het schrijven van leerdoelen.
    • Bloom onderscheidde drie leerdomeinen. Het cognitieve domein is het domein dat de meeste aandacht krijgt in de wereld van het hoger onderwijs. Het cognitieve domein wordt gebruikt als leidraad bij het schrijven van leerdoelen. Het cognitieve domein focust op het intellectuele, wetenschappelijke leren en is verdeeld in een hiërarchie van zes niveaus.
    • Het eerste niveau is kennis -- de mogelijkheid om te onthouden, reciteren en eerder geleerde stof te herinneren.
      • Voorbeeld: het onthouden van de tafels van vermenigvuldiging.
      • Voorbeeld: weten wanneer de slag bij Hastings was.
    • Het tweede niveau is begrip. Dit betekent dat je met de jou bekende feiten je begrip kunt laten zien door middel van het organiseren, interpreteren, vertalen of vergelijken van genoemde feiten.
      • Voorbeeld: het vertalen van een Japanse zin in het Duits.
      • Voorbeeld: uitleggen waarom nucleaire technologie het politieke beleid van President Reagan heeft getroffen.
    • Het derde niveau is toepassing. Dit betekent problemen oplossen door het toepassen van je kennis op allerlei situaties.
      • Voorbeeld: pi gebruiken om verschillende wiskundige problemen op te lossen.
      • Voorbeeld: 'alsjeblieft' gebruiken om beleefd om dingen te vragen, en niet alleen bij je moeder, maar ook bij andere mensen.
    • Het vierde niveau is analyse. Dit betekent dat je de feiten neemt die je geleerd hebt en die bestudeert zodat je kunt begrijpen waarom ze waar zijn. Hierbij wordt ook verwacht dat je bewijs kunt vinden ter ondersteuning van nieuwe beweringen of gevolgtrekkingen die je maakt tijdens je opleiding.
      • Voorbeeld: inzicht in het concept 'lot' als een vooraf vastgestelde bestemming.
      • Voorbeeld: een bal die je loslaat valt naar beneden, een steen die je loslaat valt naar beneden... maar wat gebeurt er als je ze in het water gooit?
    • Het vijfde niveau is synthese. Dit betekent dat informatie op een nieuwe manier wordt geordend en nieuwe patronen of alternatieve ideeën, oplossingen of theorieën worden ontdekt.
      • Voorbeeld: een schilderij maken.
      • Voorbeeld: een nieuw idee uiteenzetten over subatomaire deeltjes.
    • Het zesde niveau is de evaluatie. Dit betekent het verkrijgen van de mogelijkheid om informatie te presenteren en verdedigen, en het maken van weldoordachte beoordelingen over de meningen van anderen over een bepaald onderwerp.
      • Voorbeeld: een korte film maken over de menselijke kant van immigranten in de samenleving, met commentaar waarom je denkt dat ze respect verdienen.
      • Voorbeeld: een essay schrijven over waarom je denkt dat Hamlet niet echt van Ophelia hield.
  3. Bij het schrijven van een leerdoel zijn er drie kenmerken om je op te concentreren. Deze helpen je effectief duidelijk te maken wat de bedoeling is van je onderwijsmethode en manier van lesgeven.
    • Prestatie is het eerste kenmerk. Een leerdoel moet altijd aangeven wat er aan het einde van een eenheid of les van de leerlingen wordt verwacht qua vaardigheden.
    • Voorwaarde is het tweede kenmerk. Een goed leerdoel geeft een overzicht van de voorwaarden waaronder een student wordt verondersteld genoemde taak uit te voeren.
    • Criterium, het derde kenmerk, schetst hoe goed een student moet presteren. Dat wil zeggen, de specifieke verwachtingen waaraan de prestaties dienen te voldoen om te slagen.
    • Bijvoorbeeld: stel dat je lesgeeft aan studenten verpleegkunde. Een goede leerdoel zou zijn: 'Tegen het einde van deze cursus kunnen studenten bloed afnemen in een typische ziekenhuisomgeving, binnen een tijdkader van 2 tot 3 minuten.' Dit geeft een overzicht van de gevraagde prestaties (bloedafname), omstandigheden (typische ziekenhuisomgeving) en het criterium (de taak dient in 2 tot 3 minuten te zijn uitgevoerd).
    Advertentie
Deel 2
Deel 2 van 3:

De leerdoelen opstellen

Pdf downloaden
  1. De studie-eisen moeten de verwachte vaardigheden van een student omschrijven. Gebruik hiertoe meetbare werkwoorden om je studie-eisen op te stellen.
    • De studie-eisen moeten beginnen door te verwijzen naar het vak of de les. Bijvoorbeeld: 'Na het volgen van deze cursus, kunnen studenten ...'Na het voltooien van deze les wordt van studenten verwacht dat…'
      • Voorbeeld: na het voltooien van deze les wordt van de studenten verwacht dat ze een alinea kunnen schrijven met behulp van een onderwerpszin.
      • Voorbeeld: na het voltooien van deze les wordt van de studenten verwacht dat ze drie landbouwhuisdieren kunnen herkennen.
    • De studie-eisen schetst de tijd die studenten krijgen om een bepaalde vaardigheid te leren. Als je een leerdoel voor een bepaalde les schrijft, specificeer die les dan in het leerdoel in plaats van iets te schrijven als, 'Aan het einde van deze cursus…' Kies in plaats daarvan voor, 'Aan het eind van deze les…'
      • Voorbeeld: op de helft van het leerjaar dienen alle leerlingen in staat te zijn om tot 20 te tellen.
      • Voorbeeld: aan het eind van de workshop moeten de studenten een haiku kunnen produceren.
  2. De werkwoorden die je gebruikt zijn afhankelijk van het leerniveau volgens de taxonomie van Bloom dat je wilt overbrengen. Je moet een verscheidenheid van leerdoelen schrijven die zich allemaal richten op verschillende niveaus van de taxonomie van Bloom.
    • Voor kennis kies je werkwoorden als opsommen, opnoemen, definiëren en benoemen.
    • Voor begrip gebruik je werkwoorden zoals: beschrijven, verklaren, parafraseren en herformuleren.
    • Voor vaardigheden gebruik je werkwoorden: zoals berekenen, voorspellen, illustreren en toepassen.
    • Voor analyse gebruik je werkwoorden zoals: categoriseren, analyseren, tekenen en illustreren.
    • Voor synthese gebruik je werkwoorden zoals: ontwerpen, formuleren, bouwen, bedenken en maken.
    • Voor evaluatie gebruik je werkwoorden zoals: kiezen, relateren, vergelijken, betogen en onderbouwen.
  3. Het resultaat maakt duidelijk wat de prestaties, voorwaarden en criteria zijn. Je maakt duidelijk wat van de studenten wordt verwacht aan het eind van een cursus of een les.
    • Welke prestaties verwacht je? Moeten studenten gewoon de naam van iets weten of iets kunnen opsommen? Moeten ze begrijpen hoe een taak uitgevoerd moet worden?
    • Waar en wanneer dienen ze deze prestatie te verrichten? Is dit alleen iets voor in een klaslokaal, of moeten ze dit kunnen uitvoeren in een klinische omgeving in de echte wereld?
    • Wat zijn de criteria die je gebruikt om een student te evalueren? Wat zou worden beschouwd als een voldoende of een prestatie die goed genoeg is?
  4. Nadat je de studie-eisen hebt opgesteld, werkwoorden hebt gekozen, en het resultaat hebt aangegeven, voeg je dit allemaal samen in een leerdoel.
    • Stel dat je Engels geeft aan een middelbare school en je een les geeft in symboliek. Een goed leerdoel kan dan iets zijn als: 'Aan het einde van deze les moeten leerlingen in staat zijn om de symboliek in een bepaalde literaire passage te analyseren en de betekenis van het werk kunnen interpreteren in hun eigen woorden.'
    • De studie-eisen geven aan dat de doelstelling aan het einde van de les moet zijn bereikt.
    • De gebruikte werkwoorden zijn begrippen, die aangeven dat deze taak valt onder het tweede niveau van de leerhiërarchie van Bloom.
    • De verwachte prestaties is een literaire analyse. De voorwaarde is, vermoedelijk, dat het leeswerk alleen kan worden gedaan. Het verwachte resultaat is dat de student een werk kan lezen, analyseren en in eigen woorden uitleggen.
    Advertentie
Deel 3
Deel 3 van 3:

Je eigen leerdoelen herzien

Pdf downloaden
  1. Je kunt ervoor zorgen dat je leerdoelen effectief zijn door ze af te meten aan de criteria die worden beschreven in de SMART-methode.
    • S staat voor specifiek. Geven je leerdoelen vaardigheden aan die meetbaar zijn? Als ze te breed zijn, dan kun je gaan toespitsen. [3]
    • M staat voor meetbaar. Je leerdoelen moeten meetbaar zijn binnen een lesomgeving, via proefwerken of waargenomen prestaties. [4]
    • A staat voor actie-georiënteerd. Alle leerdoelen dient actiewerkwoorden te bevatten die vragen om het uitvoeren van een bepaalde taak. [5]
    • R staat voor redelijk. Zorg ervoor dat je leerdoelen realistische verwachtingen stellen aan je leerlingen gezien het tijdsbestek van je cursus. Bijvoorbeeld: je kunt niet verwachten dat studenten iets als CPR (reanimatie) aan het eind van een cursus van een week beheersen. [6]
    • T staat voor tijdgebonden. Alle leerdoelen dienen een specifieke termijn aan te geven waaraan voldaan moet worden. [7]
  2. Solide leerdoelen kunnen je helpen om bij de les te blijven als docent. Neem je cursus regelmatig door om ervoor te zorgen dat je leerlingen hun doelstellingen behalen.
    • Uiteraard kun je met proefwerken, papers, tentamens en quizzen gedurende het hele semester effectief meten of de leerdoelen worden behaald. Als één student lijkt te worstelen met een doel, dan is het wellicht een prestatieprobleem van die persoon. Als elke student moeite heeft met de les, dan kan het zijn dat je de informatie niet effectief doorgeeft.
    • Geef je leerlingen vragen en onderzoeken tijdens de les, waarbij je vraagt wat hun inschatting is van hun kennis over een bepaald onderwerp. Vertel hen om eerlijk te zijn over wat er goed gaat en wat je als leraar niet goed doet. [8]
  3. Leerdoelen zijn belangrijk. Veel leraren keren ernaar terug tijdens een schooljaar als ze merken dat studenten uitglijden. Merk je dat er problemen ontstaan tijdens het lesgeven, keer dan terug naar je leerdoelen en neem ze zorgvuldig door. Ga na hoe je ze op zo'n manier zou kunnen aanpassen dat je een betere leraar wordt.
    Advertentie

Tips

  • Collega-opleiders kunnen je helpen bij je leerdoelen. Iedereen in de wereld van de educatie moet leerdoelen schrijven. Als je hiermee worstelt, laat collega's dan eens je leerdoelen doornemen en je feedback geven.
  • Kijk veel naar voorbeelden van leerdoelen. Die worden meestal opgesomd in de syllabi van vakken. Dit geeft je een beter idee hoe een solide, goed geschreven leerdoel moet klinken.
Advertentie

Over dit artikel

Deze pagina is 9.004 keer bekeken.

Was dit artikel nuttig?

Advertentie