Als je in contact bent geweest met het geslachtsdeel van iemand anders, heb je het risico dat je een seksueel overdraagbare aandoening (soa) hebt opgelopen. Mannen- en vrouwencondooms verkleinen het risico op een soa, maar zijn niet feilloos. De symptomen van een soa zijn niet altijd duidelijk, maar er zijn een paar dingen waarop je kunt letten. Als je vermoedt dat jij een soa hebt of je partner een soa heeft, is het het beste om naar de huisarts te gaan -- een soa kan permanente schade aanrichten aan de voortplantingsorganen en aan de rest van je lichaam. Hier bespreken we de tekenen van de bekendste soa's bij mannen en vrouwen, en geven we aanbevelingen voor screening op soa's.
Stappen
-
Weet dat de symptomen van gonorroe en chlamydia niet altijd duidelijk zijn. Jij en je partner kunnen last hebben van alle, enkele of geen van deze symptomen. Gonorroe en chlamydia zijn bacteriële infecties. Symptomen van gonorroe ontstaan meestal binnen 10 dagen na besmetting; symptomen van chlamydia verschijnen meestal een tot drie weken na besmetting. [1] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron Gonorroe en chlamydia kunnen de geslachtsorganen, ogen, mond, keelholte en anus infecteren. [2] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
-
Controleer of er afscheiding uit je penis komt. Gonorroe en chlamydia veroorzaken soms een gele, groene, dikke, bloederige of troebele afscheiding die uit de penis komt. [3] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron [4] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron Afscheiding uit de penis is niet normaal, maar als je er last van hebt hoeft het niet per se te betekenen dat je een soa hebt. De enige manier om daar achter te komen is door naar de huisarts te gaan om je te laten testen.
-
Let op of je pijn of een brandend gevoel hebt tijdens het plassen. De plasbuis kan ontstoken raken door de gonorroe-bacterie. [5] X Bron Dit kan een brandend gevoel of pijn veroorzaken.
-
Voel aan je testikels. Als ze gevoelig, pijnlijk of gezwollen zijn, ga dan naar de huisarts. Dit kan een symptoom van gonorroe, chlamydia of een andere ziekte zijn. [6] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron [7] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron
-
Controleer op symptomen van anale gonorroe of anale chlamydia. Dit zijn onder andere jeuk aan de anus, pijn bij het poepen, pijn aan de anus, bloed uit de anus, een gezwollen prostaat en afscheiding uit de anus. [8] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron [9] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron
-
Laat je partner zichzelf ook controleren op symptomen. Als je partner symptomen van gonorroe of chlamydia vertoont (ook al heb jij zelf geen symptomen), moeten jullie allebei naar de huisarts. Als je partner een penis heeft, controleer dan dezelfde punten als die hierboven beschreven staan. Als je partner een vagina heeft, volg dan de richtlijnen hieronder:
- Let op toegenomen vaginale afscheiding, of afscheiding met een abnormale kleur, geur, consistentie of uiterlijk. Dit kan een symptoom van gonorroe of chlamydia zijn. [10] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron [11] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron
- Let op pijn of een brandend gevoel tijdens het plassen. Dit kan een teken zijn van gonorroe of chlamydia. [12] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron [13] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron
- Vrouwen kunnen ook anale gonorroe of chlamydia krijgen. De symptomen zijn jeuk aan de anus, pijn bij het poepen, pijn aan de anus, en bloed of afscheiding uit de anus. [14] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron [15] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron
- Vaginale bloedingen tussen de menstruaties door kunnen ook een teken zijn van een besmetting met gonorroe. [16] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron
-
Ga naar de huisarts als je last krijgt van bovengenoemde symptomen. Gonorroe en chlamydia kunnen permanente schade aan je lichaam veroorzaken als je ze niet behandelt.
-
Controleer je geslachtsdelen, mond en anus op primaire syfiliszweren (en laat je partner zichzelf ook controleren). De zweren zien er meestal uit als open, natte zweren die meestal geen pijn doen. [17] X Bron Deze zweren, veroorzaakt door een infectie met de syfilisbacterie, verschijnen meestal tussen de 10 dagen en 3 maanden na de besmetting. [18] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron Ze verschijnen op de plekken van het lichaam die besmet zijn geraakt (zoals de penis, vagina, tong, lippen en anus), en genezen weer, al blijft de ziekte dan in het lichaam. Later kan dan secundaire syfilis de kop op steken. [19] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron
-
Beoordeel of je tekenen van secundaire syfilis hebt. Deze symptomen beginnen drie tot zes weken na het verschijnen van de primaire syfiliszweren en zijn onder andere: [20] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
- Uitslag met rode of bruine zweren van 2 cm groot -- dit is het bekendste teken van secundaire syfilis. De uitslag ziet eruit als een platte, rode, vlek met kleine bobbeltjes op de romp en ledematen, inclusief de handpalmen en voetzolen.
- Koorts
- Hoofdpijn
- Keelpijn
- Anorexia
- Spierpijn
- Gewichtsverlies
- Algehele Malaise
- Haaruitval
- Spijsverteringsproblemen
- Aandoeningen aan het bewegingsapparaat
- Neurologische problemen en problemen met de ogen
- Gezwollen lymfeklieren
- Algemeen ziek gevoel
-
Wees je ervan bewust dat syfilis zich op elk moment van de infectie kan uitbreiden naar het zenuwstelsel. Dit is gevaarlijk en kan neurologische symptomen veroorzaken, zoals ongecoördineerde bewegingen en gedragsverandering. Daarnaast kan secundaire syfilis leiden tot tertiaire syfilis, wat zich kan uitbreiden naar de organen waardoor het levensbedreigende complicaties kan geven.
- Neurosyfilis is moeilijk te diagnosticeren en er moet meestal ruggenmergvocht worden afgenomen om de ziekte vast te stellen.
-
Ga naar de huisarts als je bovenstaande symptomen ervaart of vermoedt dat je syfilis hebt. Dit is een gevaarlijke ziekte die permanente schade kan veroorzaken en zelfs dodelijk is als je het niet behandelt. Ga meteen naar je huisarts en laat je testen.
-
Let op rode, open zweren, blaren, of kleine rode bultjes in de schaamstreek of bij de anus. [21] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron Er kunnen zweren op de penis, het scrotum en zelfs in de plasbuis ontstaan. Genitale herpes is een virusinfectie veroorzaakt door het herpes-simplexvirus (HSV). Meestal veroorzaakt dit een pijnlijke zweer op de penis of vagina.
- Hoewel een uitbraak van genitale herpes onder controle gehouden kan worden door medicatie, blijf je het virus altijd bij je dragen als je eenmaal besmet bent geraakt.
-
Let op pijn of jeuk in de schaamstreek, de dijen, billen of anus. Jeuk is meestal het eerste teken van een herpesinfectie. Herpeszweren zijn ook pijnlijk, waardoor je ze kunt onderscheiden van andere aandoeningen. [22] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
-
Let op pijn bij het plassen. Een herpeszweer kan ook in de plasbuis zitten, waardoor plassen pijnlijk wordt. [23] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
Controleren op tekenen van het humaan-papillomavirus (HPV) en genitale wratten
-
Weet dat er veel verschillende soorten HPV zijn. De soort die kanker veroorzaakt is niet dezelfde soort die genitale wratten veroorzaakt. [24] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron Er bestaat ook nog geen test om de aanwezigheid van HPV bij mannen aan te tonen.
-
Bekijk je penis om te zien of er kleine, vleeskleurige of grijze wratjes op zitten. Genitale wratten zijn meestal heel klein - minder dan 1 millimeter in doorsnede; maar er kunnen er heel veel bij elkaar zitten. Als dat het geval is, lijken de wratjes op de bovenkant van een bloemkool. [25] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron De wratten kunnen in en rondom de geslachtsdelen zitten, in de anus, in de mond en achterin de keel.
-
Let op bloedingen na het vrijen. [26] X Bron Dit kan een teken zijn van genitale wratten, maar ook van andere aandoeningen.
-
Let op jeuk of pijn in de schaamstreek, aan de billen of in de mond. Dit kan wijzen op genitale wratten of een andere soa.
-
Weet dat er meestal geen tekenen van infectie aanwezig zijn bij de soorten HPV die kanker kunnen veroorzaken bij mannen en vrouwen. Bij mannen kunnen deze soorten HPV peniskanker, anale kanker of keelkanker veroorzaken. [27] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron Bij vrouwen kunnen ze baarmoederhalskanker, anale kanker of keelkanker veroorzaken. [28] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron Er bestaan vaccins die de infectie met bepaalde soorten HPV die kanker of genitale wratten veroorzaken kunnen voorkomen. [29] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron
- Mannen tussen de 9 en 26 jaar kunnen zich laten inenten tegen HPV-virus met Gardasil of Gardasil9. [30] X Bron
-
Ga naar de huisarts als je een of enkele van de bovenstaande symptomen ervaart. Je huisarts kan je medicijnen voorschrijven tegen genitale wratten en kan je vertellen wat het risico is om kanker te krijgen als je een vorm van HPV hebt die kanker kan veroorzaken.
-
Zorg ervoor dat jij en je partner de aanbevolen richtlijnen volgen voor screening op soa's. Als je partner een vrouw is, zijn er bepaalde onderzoeken die ze op regelmatige basis kan laten doen op. Als je partner een man is zou hij zich ook regelmatig moeten laten onderzoeken. [31] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron Deze onderzoeken kunnen uitwijzen of jij of je partner een soa hebben, waardoor je de gepaste voorzorgsmaatregelen kunt treffen en je kunt laten behandelen. Dit is vooral belangrijk omdat, zoals hierboven vermeld staat, sommige soa's geen duidelijke symptomen veroorzaken.
- Deze richtlijnen zijn niet meer dan dat -- richtlijnen. Je zou alle details met je huisarts moeten bespreken, zodat die je kan helpen om je dienovereenkomstig te laten testen.
- Zorg ervoor dat je partner zich ook dienovereenkomstig laat controleren en behandelen.
-
Laat je in elk geval een keer in je leven tussen je 13e en 64e levensjaar testen op humaan immunodeficiëntievirus (hiv). Mannen die seks hebben met mannen zouden zich ieder jaar of vaker moeten laten testen. [32] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron
-
Laat je elk jaar testen op gonorroe en chlamydia als je onder de 25 bent, of als je een nieuwe partner of wisselende contacten hebt. [33] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron Als je wisselende partners hebt, heb je een verhoogd risico op soa's.
-
Laat je elk jaar testen op syfilis, gonorroe en chlamydia als je als man seks hebt met andere mannen. [34] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron Mannen met meerdere of onbekende partners zouden zich nog vaker moeten laten testen. [35] X Betrouwbare bron Centers for Disease Control and Prevention Ga naar de bron
Waarschuwingen
- Veel soa's geven geen duidelijke symptomen. Als jij of je partner zich zorgen maakt dat je misschien een soa hebt, ga dan naar de huisarts en laat je testen.
- Er zijn een aantal soa's, waaronder Hepatitis (A, B en C) en hiv, die over het algemeen geen symptomen veroorzaken aan de geslachtsdelen, dus die zijn in dit artikel niet besproken.
Bronnen
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/in-depth/std-symptoms/art-20047081
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/in-depth/std-symptoms/art-20047081
- ↑ http://www.cdc.gov/std/gonorrhea/stdfact-gonorrhea.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/Chlamydia/STDFact-Chlamydia.htm
- ↑ https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000439.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/gonorrhea/stdfact-gonorrhea.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/Chlamydia/STDFact-Chlamydia.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/gonorrhea/stdfact-gonorrhea.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/Chlamydia/STDFact-Chlamydia.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/gonorrhea/stdfact-gonorrhea.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/Chlamydia/STDFact-Chlamydia.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/gonorrhea/stdfact-gonorrhea.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/Chlamydia/STDFact-Chlamydia.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/gonorrhea/stdfact-gonorrhea.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/Chlamydia/STDFact-Chlamydia.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/gonorrhea/stdfact-gonorrhea.htm
- ↑ http://www.plannedparenthood.org/learn/stds-hiv-safer-sex/syphilis
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/in-depth/std-symptoms/art-20047081?pg=2
- ↑ http://www.cdc.gov/std/syphilis/STDFact-Syphilis.htm
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/in-depth/std-symptoms/art-20047081?pg=2
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/in-depth/std-symptoms/art-20047081?pg=2
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/in-depth/std-symptoms/art-20047081?pg=2
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/in-depth/std-symptoms/art-20047081?pg=2
- ↑ http://www.cdc.gov/STD/HPV/STDFact-HPV.htm
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sexually-transmitted-diseases-stds/in-depth/std-symptoms/art-20047081?pg=2
- ↑ http://www.publichealth.va.gov/infectiondontpassiton/womens-health-guide/stds/hpv.asp
- ↑ http://www.cdc.gov/std/hpv/stdfact-hpv-and-men.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/hpv/stdfact-hpv-and-men.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/hpv/stdfact-hpv-and-men.htm
- ↑ http://www.webmd.com/vaccines/adult-hpv-vaccine-guidelines#1
- ↑ http://www.cdc.gov/std/prevention/screeningreccs.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/prevention/screeningreccs.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/prevention/screeningreccs.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/prevention/screeningreccs.htm
- ↑ http://www.cdc.gov/std/prevention/screeningreccs.htm