Pdf downloaden
Pdf downloaden
De winterslaap van koudbloedige dieren wordt brumatie genoemd. Veel soorten water- en landschildpadden die in een gematigd klimaat leven brumeren in de winter, oftewel, ze houden een winterslaap. [1] X Bron Water- en landschildpadden in gevangenschap hoeven geen winterslaap te houden om te overleven, maar een jaarlijkse winterslaapcyclus kan de kans op voortplanting verbeteren. Doe onderzoek naar de behoeften van je huisdier en volg deze richtlijnen om je overwinterende water- of landschildpad veilig voor te bereiden en te verzorgen. Forceer een ziek dier niet om een winterslaap te houden en pas op dat je je huisdier niet per ongeluk laat verdrinken, laat bevriezen of uithongert.
Stappen
-
Bepaal of de soort die je hebt een winterslaap houdt. Doorgaans houden water- en landschildpadden die uit tropische klimaten, dicht bij de evenaar, komen geen winterslaap. Hoe verder weg van de evenaar je komt, des te waarschijnlijker het is dat je huisdier een winterslaap houdt. [2] X Bron Doe onderzoek naar de behoeften van jouw specifieke huisdier. Soorten die doorgaans een winterslaap houden worden hieronder vermeld: [3] X Bron
- Terrapene
- Vierteenlandschildpad
- Moorse landschildpad
- Klokschildpad
- Griekse landschildpad
- Woestijnschildpad
- Gopherschildpad
- Texasschildpad
- Bosbeekschildpad
- Druppelschildpad
- Roodwangschildpad
- Bijtschildpad
-
Laat de gezondheid van je huisdier onderzoeken door een dierenarts. Alleen een gezond dier mag een winterslaap houden. Tijdens de winterslaap vertraagt het immuunsysteem aanzienlijk, waardoor een schildpad die ook maar een klein beetje ziek is waarschijnlijk zal doodgaan tijdens, of vlak na de winterslaap. Onderzoek je schildpad goed op tekenen van ziekte. Zelfs je niets ziet, moet je de schildpad door een dierenarts laten onderzoeken. [4] X Bron Tekenen van ziekte zijn onder andere:
- Opgezwollen ogen
- Afscheiding uit de neusgaten
- Opgezwollen oren
- Laag lichaamsgewicht
- Moeite met ademhalen, te herkennen aan het vaak openen van de bek
- Waterschildpadden die 's nachts uit het water blijven
- Abcessen of andere tekenen van een parasitische infectie
- Wonden of schildrot
- Sterke geur, ontsteking of vloeistof lekken onder de staart
- In de bek elk van de volgende: het voorkomen van kleine bloedvlekjes, een dieprode tot paarse kleur, een gele kaasachtige substantie.
-
Leer hoe je huisdier moet overwinteren. De meeste experts raden aan om schildpadden die binnen leven in de winter binnenshuis en actief te houden als hun natuurlijke habitat niet veilig is. [5] X Bron Waterschildpadden kunnen buiten overwinteren, zolang het veilig is en het water niet bevriest. Landschildpadden en semi-aquatische schildpadden kunnen zowel binnen als buiten overwinteren. Als het dier buiten leeft, zal hij reageren op de veranderingen in de temperatuur en hoeveelheid daglicht en instinctief weten wanneer en hoe hij zich moet voorbereiden op de winterslaap. Als je dier binnen leeft, moet je deze veranderingen simuleren.
- Vraag bij een huisdierenclub of bij de dierenarts om informatie als je niet zeker weet hoe je je huisdier moet verzorgen.
- De meeste terrapene schildpadden in de V.S. houden van oktober of november tot laat februari of vroeg april een winterslaap. [6] X Bron
- De meeste water- en landschildpadden houden twee tot vier maanden lang een winterslaap. Sommige soorten in bepaalde regio's kunnen echter wel zes maanden winterslaap houden, hoewel dat niet vereist is. Vraag de dierenarts om aanbevelingen voor jouw schildpad.
Advertentie
-
Weeg je huisdier. Je moet het gewicht van je huisdier de hele winterslaap bijhouden om te weten of hij gezond gewicht verliest of verhongert. Weeg je schildpad nu om een uitgangswaarde te verkrijgen en blijf je huisdier dan elke twee tot drie weken wegen. [7] X Bron
- Gebruik voor de voorbereiding op en tijdens de winterslaap dezelfde weegschaal.
- Gebruik een digitale weegschaal voor dieren die minder dan 2,5 kg wegen, om accuraatheid te verzekeren.
-
Voer je huisdier gedurende de zomer vitamine A. Voordat je je schildpad laat vasten, moet je hem meer vitamine A geven omdat de winterslaap de voorraad aan vitamine A uitput. Begin aan het begin van de zomer (12-16 weken vóór de winterslaap) met het voeren van dieet dat rijk is aan vitamine A. Je kunt gewoon bepaald voedsel uit het dieet van je schildpad halen en deze vervangen met voedsel dat je schildpad normaalgesproken eet. [8] X Bron [9] X Bron Enkele goede bronnen van vitamine A zijn:
- Voor landschildpadden: wortels en pompoen
- Voor waterschildpadden (planteneter): bladgroente, zoals boerenkool, broccoli, andijvie, savooiekool en paardenbloem; oranje groente, zoals alfalfa, pompoen, wortels en zoete aardappel; oranje fruit, zoals cantaloupe en perzik
- Voor waterschilpadden (vleeseter): vis en babymuizen
- Als je huisdier al veel vitamine A krijgt, voer hem dan zoals normaal.
-
Verhoog de vezelinname. Tegen het einde van de zomer (laat in juli of zes tot acht weken vóór de winterslaap), vervang je wat van het normale voedsel van je schildpad voor voedsel met veel vezels. [10] X Bron [11] X Bron
- Goede bronnen van vezels voor water- en landschildpadden zijn onder andere alfalfa en timothy hooi, dit zijn vezelrijke planten en grassen.
- Als je huisdier normaal gesproken een vezelrijk dieet krijgt, blijf hem dan voeren zoals normaal.
-
Laat je huisdier twee tot zes weken vóór de winterslaap vasten. Veel schildpadden overlijden omdat eigenaren ze laten overwinteren met onverteerd voedsel in hun verteringssysteem. Probeer niet om een schildpad die in de afgelopen maand gegeten heeft te laten overwinteren. Stel de winterslaap dan wat uit. [12] X Bron Vraag de dierenarts naar de specifieke periode van vasten voor de soort die jij hebt.
- Onverteerd voedsel doodt overwinterende huisdieren op twee manieren. Het voedsel gaat rotten en veroorzaakt fatale bacteriële infecties in je huisdier, of het voedsel gaat rotten en veroorzaakt de productie van interne gassen die druk uitoefenen op de longen van je huisdier, waardoor hij stikt. Neem bij twijfel contact op met de dierenarts. [13] X Bron
- Het verteringssysteem van je huisdier wordt grotendeels gecontroleerd door temperatuur.
- Landschildpadden hebben mogelijk drie tot zes weken nodig. [14] X Bron Kleine landschildpadden (<1 kg) hebben drie weken nodig; middelgrote (1-1,5 kg) hebben drie tot vier weken nodig en grote (2-3 kg) hebben vier tot zes weken nodig.
- Waterschildpadden hebben ongeveer twee tot drie weken nodig. Een kleine schildpad, zoals een terrapene, heeft mogelijk slechts 10-14 dagen nodig. [15] X Bron
-
Hydrateer je huisdier. Week je huisdier tijdens het vasten om de dag gedurende 20-30 minuten in water dat tot zijn kin komt. Zorg ervoor dat je schildpad altijd toegang heeft tot drinkwater, vanaf dit moment tot aan het einde van de winterslaap. Dit helpt de schildpad om stoffen uit zijn verteringssysteem te verwijderen en gehydrateerd te blijven. [16] X Bron
-
Verlaag de temperatuur voor de winterslaap. Temperatuur bepaald het metabolisme van je huisdier, daarom gaat hij in winterslaap als het koud is. Zorg ervoor dat al het voedsel uit het systeem van je huisdier is voordat je verder gaat met de volgende stap. Ga niet lager dan 10 °C.
- Waterschildpadden: begin één week vóór de winterslaap met 18 °C gedurende twee tot drie dagen. Verlaag de temperatuur over twee tot drie dagen dan geleidelijk tot 15 °C en vervolgens weer over twee tot drie dagen tot 10 °C of iets daaronder. [17] X Bron [18] X Bron
- Landschildpadden: begin vier weken vóór de winterslaap. Verlaag de temperatuur over één week geleidelijk naar 15 °C, houd de temperatuur dan gedurende drie weken op 13-15 °C zodat je schildpad zijn laatste maaltijd volledig kan verteren.
- 10 °C is de warmste temperatuur waarbij winterslaap optreedt. Als je schildpad op 10 °C zit, zal hij beginnen met de winterslaap.
-
Besluit waar je huisdier gaat overwinteren. De meeste eigenaren gebruiken een koelkast voor een winterslaap binnenshuis, maar alleen met veel zorg en voorzichtigheid. Zorg ervoor dat je schildpad helemaal veilig is van roofdieren, zoals ratten, die graag op schildpadden in winterslaap kauwen.
- Als je een waterschildpad hebt die buiten in water overwintert, zorg er dan voor dat het water niet bevriest en een minimale diepte van 45 cm heeft.
- Als je huisdier binnen blijft, maak dan een koel plekje in je huis vrij voor je schildpad. [19] X Bron Veel mensen gebruiken een koelkast.] Anderen gebruiken garages, kelders of een andere kamer die op kamertemperatuur is.
- Kies een plekje die altijd boven de 10 °C blijft. Als je stroom uitvalt, je huisdier ontsnapt of er een ander ongeluk gebeurt, moet je huisdier kunnen overleven ondanks de verandering van temperatuur.
-
Bereid je koelkast voor, indien nodig. Als je ervoor kiest om je huisdier in een koelkast te plaatsen voor zijn winterslaap, dan moet je de koelkast en je huisdier goed in de gaten houden om overlijden te voorkomen.
- Ventileer voldoende. Een koelkast is luchtdicht, je moet je schildpad dus lucht bieden. Open de koelkast ten minste drie keer per week gedurende één of twee minuten. [20] X Bron
- Test de temperatuur in de koelkast. Plaats een thermometer in de koelkast en houd de fluctuaties en accuraatheid bij. Als er veel temperatuurschommelingen zijn, vul je koelkast dan met andere objecten, zoals waterflessen, dit zal de temperatuur stabieler maken dan wanneer er alleen lucht in de koelkast zit. [21] X Bron
- Kies een koelkast die je gedurende de dag niet veel gebruikt. Het vaak openen en sluiten van de deur kan de temperatuur onstabiel maken en zorgt ook voor het in- en uitschakelen van de lamp.
-
Controleer je huisdier regelmatig. Je schildpad kan minder actief worden, maar moet wel alert en reactief zijn. Als je huisdier ziek, lusteloos of op een andere manier abnormaal is, ga dan eerst naar de dierenarts. Ga niet verder naar de volgende stap: winterslaap kan een zieke schildpad doden.Advertentie
-
Kies je dozen. Een hibernaculum is een kleine houder voor je schildpad, waar hij in kan overwinteren en die hem beschermt tegen gevaren. Neem twee dozen: één die ongeveer twee of drie keer zo groot is als het dier en één die een paar centimeter groter is dan het dier. De kleinere doos moet in de grotere doos passen met aan elke zijde een paar centimeter vrije ruimte.
- De buitenste doos moet van stevig materiaal gemaakt zijn, dat bestand is tegen het kauwen van ratten. Gebruik multiplex, plastic of hout. Gebruik geen karton.
- Je schildpad moet zich in de kleinere doos kunnen omdraaien, maar niet veel meer.
-
Kies de isolatie. Dit is een kritische stap. Je moet de ruimte tussen de grote en de kleine doos opvullen wanneer de kleinere doos in de grotere wordt geplaatst. Dit helpt om de temperatuur van je huisdier te reguleren en voorkomt dat je huisdier doodgaat of te vroeg uit zijn winterslaap komt.
- De beste isolatie is polystyreen of piepschuim. Je kunt ook isolatiemateriaal voor huizen gebruiken. Indien nodig, kan goed samengedrukt, verscheurd papier ook werken.
-
Voeg een thermometer toe. Een thermometer is noodzakelijk voor het controleren van de temperatuur in de omgeving van je huisdier. Je gaat de thermometer vaak controleren, neem er dus een die je begrijpt en makkelijk kunt gebruiken. [22] X Bron
- Veel huisdiereneigenaars gebruiken een klassieke thermometer met maximum-minimum aanduiding uit een tuinwinkel of die-het-zelfwinkel.
- Sommigen eigenaren gebruiken een thermometer met een alarm dat afgaat wanneer de temperatuur boven of onder een bepaalde waarde komt. [23] X Bron
-
Monteer de doos. Plaats een bodemlaag isolatie in de grote doos. Plaats de kleinere doos in het midden van de grotere doos, bovenop de laag isolatie. Voeg de rest van de isolatie toe rondom de kleine doos. Plaats isolatie materiaal op het deksel van je dozen. Boor ventilatiegaten in het deksel. Bedek de bodem van de kleine doos met wat substraat. Enkele voorbeelden van substraat zijn:
- Kokosvezel (geplette kokosnootschil)
- Stro
- Verscheurde kranten
- Turf
- Mos
- Commercieel substraat voor reptielen, zoals Carefresh of Bed-A-Beast
- Gebruik geen substraat met meststoffen, plantenvoedsel of andere chemische toevoegingen.
- Controleer de geschikte vochtigheid van het substraat voor de soort van jouw schildpad. Een terrapene heeft bijvoorbeeld erg vochtig, bijna nat substraat nodig.
- Schildpadden gebruiken zeer weinig zuurstof tijden de winterslaap, maar hebben alsnog een kleine hoeveelheid zuurstof nodig. Maak ventilatiegaten die klein zijn (minder dan één cm in diameter).
Advertentie
-
Begin de winterslaap. Zorg ervoor dat je water- of landschildpad geen ziekte of verwondingen heeft, geen voedsel in zijn verteringssysteem heeft, continue toegang heeft tot water en op een temperatuur van ca. 10 °C is. Als één van deze dingen niet voldoet, dwing je huisdier dan niet tot een winterslaap. Als alles oké is, plaats je je huisdier in zijn hibernaculum. Plaat het hibernaculum op een koele plek, waar het de hele winterslaap blijft staan met uitzondering van de controlemomenten.
- Als je huisdier buiten in de natuur overwintert en niet in een hibernaculum, zorg er dan voor dat je huisdier niet verdrinkt of bevriest op de plek van zijn winterslaap. Je huisdier moet ook hier continue toegang hebben tot drinkwater.
- Als je huisdier buiten overwintert, zal hij zichzelf ingraven in of rondom een vijver. De vijver moet een goed bodem van aarde of modder hebben om in te graven en moet ten minste 45 cm diep zijn om wat temperatuurisolatie te bieden. Voorkom indien nodig dat de vijver bevriest door een drijvende vijververwarmer te gebruiken in de winter. [24] X Bron
- Als je buiten levende waterschildpad niet in winterslaap gaat, ook al is de temperatuur lager, of als je ziet dat hij veel zwemt of zonnebaadt nadat andere schildpadden zijn verdwenen, neem hem dan mee naar binnen. Sommige schildpadden weten gewoon niet hoe ze in winterslaap moeten gaan en zullen de winter buitenshuis niet overleven.
-
Controleer je huisdier elke één tot twee weken. Je kunt een schildpad in winterslaap niet verwonden door hem vast te pakken, maar je kunt je huisdier doden door hem te verwaarlozen. Doe dit ongeacht waar of hoe hij de winterslaap doorbrengt, binnen of buiten. Inspecteer je huisdier op tekenen van ziekte en een slechte winterslaap. Inspecteer ook het hibernaculum op urine, feces en tekenen van predatie (ratten).
- Als 1) je schildpad heeft gepoept of geplast tijdens zijn winterslaap, 2) de huid van je huisdier droog is, of 3) het hibernaculum veel natter is dan normaal, laat je huisdier dan twee uur weken in water op kamertemperatuur. Het waterniveau moet tot net onder zijn kin komen. Droog je huisdier dan goed af en zet hem terug in het hibernaculum. Zet het hibernaculum nu op een iets koudere plek: de voorgaande plek was te warm en dat heeft je huisdier uitgedroogd. [25] X Bron [26] X Bron
- Tekenen van infectie zijn onder andere afscheiding, moeite met ademhalen en veranderingen in huid of schild. Als je iets problematisch opmerkt, neem dan contact op met de dierenarts.
- Als de huid van je huisdier droog is of als het hibernaculum natter is dan normaal, laat je huisdier dan twee uur weken in water op kamertemperatuur.
-
Blijf op 4,5 °C. De ideale temperatuur voor de winterslaap is ongeveer 4,5 °C, maar je huisdier kan tussen 1,5 en 7 °C zijn winterslaap houden. [27] X Bron Een lagere temperatuur kan je huisdier permanent letsel toebrengen of leiden tot de dood. Bij een hogere temperatuur wordt te veel vet verbrand om in winterslaap te kunnen blijven, het dier zal dus wakker zal worden.
- Controleer je thermometer ten minste één keer per dag, maar liever meerdere keren. Controleer elk uur tijdens zeer koude of zeer warme periodes.
- Als de temperatuur enkele uren consistent warm of koud is, verplaats het hibernaculum dan naar een plek met een optimalere temperatuur.
-
Weeg je huisdier. Weeg je water- of landschildpad elke paar dagen op dezelfde weegschaal die je gebruikt hebt vóór de winterslaap. Houd het gewicht van je huisdier gedurende de hele winterslaap bij. Een gezonde schildpad zal elke maand dat hij in winterslaap is 0-1% van zijn lichaamsgewicht verliezen. Enkele voorbeelden van normaal gewichtsverlies zijn:
- Een landschildpad van 1 kg die 10 gram per maand verliest
- Een landschildpad van 1,5 kg die 15 gram per maand verliest
- Een landschildpad van 2 kg die 20 gram per maand verliest [28] X Bron
- Als je schildpad meer gewicht verliest, hydrateer je huisdier dan door hem twee uur lang in water op kamertemperatuur te laten weken. Het waterniveau moet tot net onder de kin van de schildpad komen. Als je huisdier langer dan één week meer gewicht verliest, neem dan contact op met de dierenarts.
- Bijvoorbeeld: een water- of landschildpad die 600 gram weegt, zou 6 gram per maand moeten verliezen.
- Bewaar de gegevens voor de volgende keer dat je je huisdier in winterslaap wilt brengen.
Advertentie
-
Haal je huisdier uit de koude omgeving. Voordat je iets doet, controleer je hoe lang je schildpad in winterslaap hoort te zijn. Voor de meeste soorten is dat twee tot vier maanden. Verwijder het hibernaculum als je er een gebruikt, en warm je huisdier op tot 15 °C. Laat je schildpad om de dag weken, zoals je eerder hebt gedaan.
-
Verhoog de temperatuur. Houd je huisdier twee dagen op 15 °C. Verhoog dan naar 18-20 °C en blijf daar twee tot drie dagen op. Warm je huisdier dan op tot de normale temperatuur buiten de winterslaap 21-27 °C.
- Wakker worden is het tegenovergestelde van gaan slapen. Het wakker worden wordt gekarakteriseerd door meer beweging en activiteit. Tijdens dit proces is het drinken van water belangrijk. Je huisdier kan voedsel echter nog vermijden.
- Houd de temperatuur warm. Temperatuur speelt een kritische rol in het metabolisme van je huisdier en koude temperaturen kunnen je schildpad ontvankelijk maken voor ziekte. Gebruik een warmtelamp of straallamp om je schildpad op te warmen als hij niet actief is of niet goed eet. [29] X Bron
-
Hydrateer je huisdier. Laat je huisdier om de dag twee tot drie uur weken in water, net als je tot nu toe hebt gedaan. Blijf je huisdier wel constante toegang tot water bieden. Je huisdier moet drinken om de gifstoffen die tijdens de winterslaap in zijn nieren zijn opgebouwd weg te spoelen. Als je schildpad niet drinkt en zichzelf niet hydrateert, ga dan direct naar de dierenarts. [30] X Bron
- Gebruik een gootsteen, bad, diepe voedselkom of ander soort bad dat geschikt is voor de maat van je huisdier.
- Landschildpadden drinken door hun anus. Het in water laten weken is dus hetzelfde als water drinken.
-
Voer je huisdier. Begin twee dagen nadat je schildpad weer op kamertemperatuur is met het aanbieden van voedsel. Geef het hetzelfde voedsel als voor de winterslaap en geef je huisdier de tijd om weer te beginnen te eten.
- Sommige waterschildpadden hebben weken nodig om weer te gaan eten, en mannetjes doen dat soms pas nadat ze hebben gepaard. [31] X Bron [32] X Bron Echter, als je tekenen ziet van overgeven, een onrustige maag of andere aanduiding van ziekte of infectie, ga dan direct naar de dierenarts.
- Alle landschildpadden moeten binnen één na de winterslaap weer eten. Als dat niet zo is, is de schildpad ziek of wordt hij ziek. Ga direct naar de dierenarts.
Advertentie
Tips
- Bel bij twijfel een huisdieren-/reptielenclub of de dierenarts.
- Doe goed onderzoek naar de soort van je schildpad voordat je hem koopt en de zorg op je neemt.
- Zorg ervoor dat andere leden van het huishouden begrijpen hoe ze met het huisdier om moeten gaan, om vergissingen en ongelukken te voorkomen.
- Wees voorzichtig bij het hanteren van je huisdier, om te voorkomen dat je gekrabd of gebeten wordt.
- Zorg ervoor dat de temperatuur correct is.
Advertentie
Waarschuwingen
- Ga direct naar de dierenarts bij gezondheidsproblemen. Er zijn veel aspecten van de winterslaap die je schildpad in gevaar brengen. Zonder de juiste verzorging kan je schildpad doodgaan.
- Vergeet niet om je huisdier vaak te hydrateren.
- Pas goed op dat je verdrinking en bevriezing van je huisdier voorkomt.
- Gebruik water dat veilig is voor je huisdier. Niet alle kraanwater is veilig voor huisdieren, zelfs als mensen het kunnen drinken. Controleer welke mineralen en chemicaliën er in het water zitten voordat je het gebruikt, of gebruik gefilterd water.
Advertentie
Bronnen
- ↑ http://www.cincynature.org/blog/entry/not_hibernation-_brumation!-21/
- ↑ http://www.anapsid.org/hibernation.html
- ↑ http://www.peteducation.com/article.cfm?c=17+1797&aid=3363
- ↑ http://www.corhs.org/uploaded/20130311-211249_CoRHS_Box_Turtle_Hibernation_Guide.pdf
- ↑ http://www.tortoisetrust.org/articles/aquatic.html
- ↑ http://www.petplace.com/article/reptiles/general/understanding-your-reptile/hibernation-in-turtles
- ↑ http://www.anapsid.org/hibernation.html
- ↑ http://www.peteducation.com/article.cfm?c=17+1797&aid=3363
- ↑ http://www.anapsid.org/hibernation.html
- ↑ http://www.peteducation.com/article.cfm?c=17+1797&aid=3363
- ↑ http://www.anapsid.org/hibernation.html
- ↑ http://www.petplace.com/article/reptiles/general/understanding-your-reptile/hibernation-in-turtles
- ↑ http://www.anapsid.org/hibernation.html
- ↑ http://www.tortoisetrust.org/articles/safer.html
- ↑ http://www.anapsid.org/hibernation.html
- ↑ http://www.petplace.com/article/reptiles/general/understanding-your-reptile/hibernation-in-turtles
- ↑ http://www.peteducation.com/article.cfm?c=17+1797&aid=3363
- ↑ http://www.tortoisetrust.org/articles/aquatic.html
- ↑ http://www.tortoisetrust.org/articles/Refrigerator.htm
- ↑ http://www.tortoisetrust.org/articles/Refrigerator.htm
- ↑ http://www.corhs.org/uploaded/20130311-211249_CoRHS_Box_Turtle_Hibernation_Guide.pdf
- ↑ http://www.tortoisetrust.org/articles/safer.html
- ↑ http://www.tortoisetrust.org/articles/safer.html
- ↑ http://www.tortoise.org/general/hibernat.html
- ↑ http://www.anapsid.org/hibernation.html
- ↑ http://www.tortoisetrust.org/articles/safer.html
- ↑ http://www.tortoisetrust.org/articles/safer.html
- ↑ http://www.petful.com/pet-health/how-to-wake-tortoise-from-hibernation/
- ↑ http://www.petplace.com/article/reptiles/general/understanding-your-reptile/waking-from-hibernation
- ↑ http://www.tortoisetrust.org/articles/safer.html
- ↑ http://www.petplace.com/article/reptiles/general/understanding-your-reptile/waking-from-hibernation
- ↑ http://www.peteducation.com/article.cfm?c=17+1797&aid=3363
Over dit artikel
Deze pagina is 9.589 keer bekeken.
Advertentie
Meld je aan voor de gratis nieuwsbrief van wikiHow!
Je vindt dan elke week handige handleidingen in je inbox.
Meld me aan!
