Jam maken

Bijdragen van Jennifer Levasseur

In de huidige wereld van 24-uurs winkels en alles kant en klaar, is het gemakkelijk te vergeten dat jam niet altijd uit de winkel kwam. Huisgemaakte jam smaakt frisser dan die welke je in de winkel koopt, en het vormt een heel attent cadeau. Als je wilt weten hoe je je eigen jam kunt maken, volg dan deze instructies.

Ingrediënten

2 kilo zoet, vers fruit (zoals aardbeien, bosbessen of abrikozen)
Een pakje pectine poeder (optioneel)
1 kilo suiker (gebruik 1,3 kilo voor bittere vruchten zoals sinaasappels)
65 ml citroensap
1/2 theelepel boter of margarine

Deel 1

Deel 1 van 3:

De ingrediënten klaarzetten

Pdf downloaden

Je hoeft pectine niet te gebruiken om jam te maken, maar het zal helpen de jam een geleiachtige structuur te geven en kan voorkomen dat het te waterig wordt. Je kunt het in de meeste biologische winkels en toko’s vinden, in de gangpaden voor inmaken of bakken. Het kan gekocht worden in vloeibare vorm of als poeder. Maar, als je pectine gebruikt, dan moet je de instructies lezen voor de exacte suiker / fruit verhouding die je moet gebruiken in de ingrediënten. Dit zal de recepten licht laten afwijken.
2
Steriliseer een twaalftal inmaakpotten. Je kunt geen oude potten gebruiken – je zult potten moeten aanschaffen die speciaal bedoeld zijn voor inmaken. Om dit te doen, kook je de potten gedurende 10 minuten in het water. Plaats ze daarna ondersteboven op een schone doek en drapeer er een andere doek overheen tot je klaar bent om ze te gebruiken. Het kan zijn dat je niet alle 12 potten nodig hebt, vooral als je grotere potten gebruikt zoals halve liters, maar het is veel gemakkelijker om er te veel voor te bereiden dan te weinig.
- Het is belangrijk dat je de potten correct steriliseert. Het is het basisprincipe van inmaken om alle micro-organismen die voedsel laten bederven te doden, en dan de pot luchtdicht af te sluiten om ze erbuiten te houden.
Was het fruit eerst onder stromend water, en doe dan alles wat je moet doen om ze klaar te maken om te eten. Schil ze, verwijder pitten, stammen, of wat je verder moet verwijderen. Snijd het fruit dan in kleine hanteerbare brokken. Als je frambozen of bosbessen gebruikt, dan hoef je ze niet te snijden, maar als je abrikozen of aardbeien hebt, of ander fruit dat groter is dan bessen, dan moet je ze snijden in brokken van ongeveer 1,25 cm; elke aardbei zou bijvoorbeeld door de helft gesneden moeten worden of zelfs in vieren. ^{[1]
X
Bron}
Als je het fruit hebt gewassen en klaargemaakt en het wat tijd gegeven hebt om te drogen, dan kun je het fruit gaan pletten met een aardappelstamper of een houten lepel. Je hoeft je hier niet helemaal op uit te leven – het fruit zal van nature zachter worden en beter pletbaar worden als je het kookt. Hoeveel tijd je besteedt aan het pletten hangt af van wat voor jam je wilt – als je dikkere jam wilt met grotere stukken fruit, plet het fruit dan gedurende 1-2 minuten; ga voor beter smeerbare jam voor 3 minuten.
Doe eerst de 2 kilo fruit in de pan, voeg dan de citroensap en boter toe aan het mengsel. Voeg 65 ml citroensap toe en een halve theelepel boter of margarine. Roer de ingrediënten voorzichtig door elkaar. Je kunt de boter opwarmen om het gemakkelijker te maken erdoor te roeren. De citroensap zal de zoetheid van de jam wat verminderen.

Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 3:

De jam maken

Pdf downloaden

Het is volledig aan de kook als de bubbels niet stoppen of minder worden als je roert. Roer constant en helemaal tot de bodem om te voorkomen dat het fruit aanbrandt. Het roeren van het fruitmengsel zal ervoor zorgen dat het sap uit het fruit komt en zal voorkomen dat de pan aanbrandt.
2
Giet de suiker erdoor. Giet de suiker erin, terwijl het vuur nog aan is, en roer het erdoor totdat de suiker volledig is opgelost. Je zult merken dat het fruit helderder wordt en meer gaat glanzen wanneer je de suiker toevoegt. Blijf constant roeren. Voor dit recept moet je 1 kilo suiker gebruiken op 2 kilo fruit (een 1:2 suiker tot fruit verhouding), maar weet dat verhoudingen kunnen variëren. Als je een bitterder fruitsoort gebruikt, zoals sinaasappels, dan zou de verhouding meer als 2:3 moeten zijn (twee kilo suiker voor elke drie kilo fruit). ^{[2]
X
Bron}
- Bespaar niet op de suiker. Je zou kunnen denken dat dit de jam gezonder maakt, maar het zal in werkelijkheid de stroperigheid van de jam verpesten.
3
Laat het fruitmengsel sudderen voor 5 -20 minuten tot het een dikkere, stroperiger consistentie bereikt. Verwarm het mengsel op een laag pitje tot het de juiste dikte bereikt; hoe lang dat duurt hangt af van het soort fruit dat je gebruikt. Sommige fruitsoorten doen er langer over om zacht te koken. Als je pectine gebruikt, raadpleeg dan op de verpakking hoeveel tijd er nodig is voor het koken. Blijf constant roeren.
- Je kunt de dikte van de gelei testen met een gekoelde lepel.
Wanneer het mengel klaar is, zet dan het vuur uit en haal de pan van het fornuis.
Het zal er witachtig uit zien en sommige partijen zullen er meer van hebben dan andere. Je hoeft niet elk laatste beetje te verwijderen, maar als je het in de jam laat, dan zal het de stroperigheid veranderen en niet erg goed smaken.

Advertentie

Deel 3

Deel 3 van 3:

De jam bewaren

Pdf downloaden

Gebruik een vultrechter om de jam in de potten te schenken. Zorg ervoor dat je tot 5 mm onder de rand schenkt. Veeg de randen en schroefdraden van de pot schoon met een schone, vochtige doek. Zorg er vooral voor dat je de bovenkant van de pot, waar de weckringen op gaan, goed schoon maakt. ^{[3]
X
Bron}
2
Bereid de weckringen van de potten voor. Kook ongeveer 2,5 cm water in een medium sauspan en haal het van het vuur. Leg de rubberen weckringen in het water. Druk ze naar beneden zodat ze zinken en probeer ze niet op elkaar te laten plakken, zodat ze gelijkmatig verwarmen. Laat ze een minuut of twee zacht worden. Je kunt dit doen terwijl je de potten vult en de randen schoonveegt als je het goed plant. ^{[4]
X
Bron}
- Plaats een zacht geworden ring op elke pot. Hier kun je een kleine tang voor gebruiken.
- Draai een schoon deksel over de rubber ring en zet hem vast met een nette draai. Draai hem niet zo vast dat je al het rubber van de rand perst.
Om dit te doen laat je de potten op een rek in een inmaakketel of grote soeppan zakken. Als je een grote soeppan gebruikt, plaats dan een rek of andere verhoger op de bodem zodat de potten niet direct op de bodem van de pan staan. Voeg genoeg heet water toe om ze ongeveer 5 cm onder water te zetten. Je kunt dit meten tot het eerste vingerkootje. Doe dan het deksel op de pan en breng het water zachtjes aan de kook.
Haal de potten uit het hete water. Het gebruiken van glastangen is een veilige manier om het te doen, het kan ook mogelijk zijn dat je het hele rek tegelijk uit een inmaakketel kunt halen. Plaats de potten op een schone doek om af te koelen. Laat de volle potten 24 uur afkoelen op een tochtvrije plaats. Het kan zijn dat je de metalen deksels een luid rinkelend geluid hoort maken. Dat is simpelweg het afkoelen van de inhoud waardoor een gedeeltelijk vacuüm ontstaat in de pot.
5
Controleer dat de potten verzegeld zijn. Het vacuüm dat is ontstaan toen de inhoud afkoelde, moet het "bolle" deksel sterk naar beneden trekken. Als je het midden van het deksel nog in kunt drukken, dan is het niet verzegeld. Het zou niet terug moeten springen. Als er potten niet verzegeld zijn, dan kun je een vers deksel erop plaatsen en het hele proces opnieuw doorlopen. Of je kunt die potten in de koelkast zetten en de inhoud op korte termijn gebruiken.
- Was de potten in koel, zeephoudend water om mogelijk plakkende resten op de buitenkant te verwijderen. Je kunt op dit moment de ringen eraf halen, aangezien de verzegeling zichzelf stevig vasthoudt. Laat de ringen en potten goed drogen voordat je de ringen er weer op zet, om roest te voorkomen.
Advertentie

Tips

Perziken, nectarines en sommige pruimen kunnen gepeld worden door het vel eraf te "schuiven". Breng een grote pan water aan de kook. Doop het fruit in het kokende water en laat het daar tot het vel barst en splijt. Gebruik dan een zeef of gegroefde lepel om het fruit over te brengen naar een pan koel water zodat je ze veilig kunt bewerken. Het vel zou er nu zo vanaf moeten glijden.
Als je oude potten hergebruikt, controleer ze dan visueel op barsten of schilfers. Laat een vinger zachtjes rond de rand glijden om je ervan te verzekeren dat het glad en onbeschadigd is.
Je kunt het fruit "pletten" door ze in een blender te doen. Dit zal je tijd en energie schelen.
Abrikozen vormen een heerlijke jam, maar ze zetten niet altijd goed. Als je abrikozenjam na twee weken nog geen gel geworden is, serveer het dan warm over vanille-ijs en noem het een saus. Het is ook erg lekker over warme pannenkoeken en wafels.
Je zult eruit krijgen wat je erin doet. Gebruik stevig, net niet rijp fruit. Als je een grote hoeveelheid fruit koopt, vraag dan om eerst te proeven – fruit zou licht zuur/wrang moeten zijn, niet te zoet.
Raadpleeg eventueel de meest recente USDA richtlijnen of de Ball of Kerr boeken voor verwerkingstijden, afhankelijk van de inhoud en maten, vooral als je een oud recept gebruikt. Verwerkingstijden zijn in de loop der jaren veranderd doordat we meer geleerd hebben over veiligheid, en in sommige gevallen omdat voedsel anders wordt gekweekt.
De ringen en potten kunnen hergebruikt worden. De rubberen ringen moeten vervangen worden aangezien de zachte verzegelende samenstelling vervormt door gebruik.
Maak een hoogwaardige jam door 750 gram suiker te gebruiken voor elke kilo extra rijp fruit – gebruik geen pectine. Breng het langzaam aan de kook en laat het goed doorkoken gedurende 30 minuten tot een uur, terwijl je zo nu en dan roert. Plaats een ceramische plaat in de vriezer. Jam heeft lang genoeg gekookt als je een spoor kunt trekken in een lepel jam dat je op de koude plaat plaatst. Veel meer fruitsmaak en minder stroperige zoetheid als je deze methode gebruikt.
Gooi ringen die gedeukt of verroest zijn weg.
Als je jam geen gelei werd (dichtheid na het afkoelen) dan kun je de batch opnieuw doen door de mislukte potten te pakken, de inhoud terug in de pot te gieten en opnieuw pectine toe te voegen.
Je kunt potten steriliseren door ze in je afwasmachine te zetten op het "hete" programma.
Als je aan het eind van een batch met een halve pot blijft zitten, dan kun je deze ofwel toevoegen aan de volgende batch (voeg het toe aan het fruit bij het begin), of wel het in een kleinere pot gieten, of deze portie in de koelkast zetten en deze direct gebruiken. Het is een fantastische kans om je harde werk te proeven.
Probeer eens jam op muffins, verse broodjes, cupcakes, scones en bagels (met of zonder kaasspread), ter aanvulling op klassiekers als geroosterd brood en beschuit.
Houd potten steriel tot ze gevuld worden door ze in een oven op 150 °C te zetten op een vel bakpapier, afgedekt met een badstof handdoek. Haal er een tegelijk uit als ze nodig zijn.
Jam is iets anders dan gelei. Jam wordt gemaakt van geplet fruit, terwijl gelei gemaakt wordt van vruchtensap.
Bewaar afgesloten potten op een plank, waarbij je vermijdt om ze bloot te stellen aan veel warmte of veel licht. Na opening in de koelkast bewaren.
Het is mogelijk om jam te maken zonder pectine toe te voegen, anders dan wat zich al van nature bevindt in het fruit. Sommige oude (of gewoon ouderwetse) recepten kunnen je vertellen zo te werken. Pectine zorgt ervoor dat de jam sneller en met meer zekerheid gaat indikken. Probeer als je wilt de ouderwetse methodes, maar wees gewaarschuwd dat je veel meer zult moeten roeren en langer moet wachten.
Jam kan ook gemaakt worden van bevroren fruit. Ontdooi het voor je begint.
Als een batch jam of gelei meer oplevert dan je kunt gebruiken in 1-3 jaar, geef dan enkele potten weg als cadeaus. Ingemaakte levensmiddelen blijven lang goed, maar niet voor eeuwig.
Maak een label op je potten waar je op zijn minst het jaar vermeldt. Overweeg ook om de inhoud te vermelden, aangezien appel en perzik na een maand al moeilijk van elkaar te onderscheiden zijn. Schrijf je naam er ook op, als je de potten als cadeaus weggeeft. Je kunt een sticker gebruiken of een permanente stift. In beide gevallen moet je ervoor zorgen dat het oppervlak goed droog is. Markeer je potten op de verzegeling als je de potten gemakkelijk wilt hergebruiken.
Als je de kans ziet om aan hybriden van bramen en frambozen te komen, vers of bevroren, probeer ze dan. Loganbessen, marionbessen, olalliebessen, en boysenbessen smaken allemaal fantastisch als jam.

Advertentie

Waarschuwingen

Zelfingemaakte voedingsmiddelen kunnen dodelijke ziektes herbergen als ze bederven of verkeerd behandeld worden. Behandel voeding altijd gedurende de aangeraden tijd, maak potten goed schoon en steriliseer ze voor gebruik, en gooi een pot met inhoud die niet vacuüm is altijd weg. Gooi ook potten weg met een inhoud die verkeerd ruikt of muf ruikt of verkleurd is.
Vermijd het om koud glas in heet water te plaatsen of andersom. Plotselinge temperatuurwisselingen kunnen het glas laten verbrijzelen.
Bewaar op een koele plaats.
"Open pot inmaken", een eens populaire methode om potten te verzegelen door ze ondersteboven neer te zetten zodat de hete inhoud het vacuüm creëert, wordt niet gezien als veilig. Paraffinemethodes zijn ook discutabel. Het is het beste om metalen deksels te gebruiken en de potten gedurende de aangeraden hoeveelheid tijd in een pan met kokend water te zetten.
Hoewel je potten kunt opsparen van aangekochte producten waar een ring omheen past, zijn echte inmaakpotten het beste. Zij zijn ontworpen met glas dat dik genoeg is om herhaalde processen en het inmaken met de hand te verdragen. Gebruik die opgespaarde potten liever om droge levensmiddelen in te bewaren en als spaarpot.
Probeer niet om het recept voor jam of gelei te verdubbelen. Als je meerdere batches te doen hebt, doe ze dan apart. Verdubbelde batches kunnen minder goed opdikken.

Advertentie

Benodigdheden

Sauspan of pot voor 6 tot 8 liter.
Een dozijn mason jar potten, in de maat van je keuze.
Mason jar ringen en rubbers. Bij nieuwe potten zitten ze erbij, maar ze zijn ook apart te koop.
Glastangen (om hete potten veilig uit kokend water te halen).
Kleine tangen.
Weckpot of grote soeppan.
Draad vlamverdeler, als je elektrisch kookt.
Houten lepel met lange steel.
Vergiet.
vultrechter.
Soeplepel.
Schort (optioneel maar aan te raden).
Kleine lepel om schuim mee af te scheppen. Een soeplepel zoals die aan tafel gebruikt worden is ongeveer de juiste maat.
Klein bakje om het schuim in te doen.
Oude maar schone handdoeken.
Aardappelstamper.
Keukenwekker.
Afwasteil en afwasmiddel.
Maatbeker.

[1]

[2]

[3]

[4]

Aanmelden

Jam maken

Ingrediënten

Stappen

De ingrediënten klaarzetten

De jam maken

De jam bewaren

Tips

Waarschuwingen

Benodigdheden

Gerelateerde artikelen

Bronnen

Over dit artikel

Was dit artikel nuttig?

Gerelateerde artikelen

Meld je aan voor de gratis nieuwsbrief van wikiHow!

Volg ons

Delen

Explore Categories