Lijd ik aan het oplichterssyndroom?

Kom erachter of je last hebt van dit veelvoorkomende psychologische verschijnsel.

Soms lijkt het wel alsof je je succes en prestaties niet waard bent. Andere keren is het een gevoel -- een drukkend, vervelend gevoel op de borst, waardoor je het idee krijgt dat je iedereen op de een of andere manier voor de gek hebt gehouden en het gevoel hebt gegeven dat je veel meer hebt bereikt en je veel capabeler bent dan daadwerkelijk het geval is.

Dit wordt formeel ook wel het oplichters- of bedriegerssyndroom genoemd en is een frustrerend en ontmoedigend verschijnsel waarbij mensen het gevoel hebben dat ze bedriegers zijn en hun succes niet verdienen. Iemand die lijdt aan het oplichterssyndroom ziet iedereen om zich heen als bekwaam en capabel en zichzelf als een ongeschikte bedrieger die uiteindelijk door de mand zal vallen.

Vermoed je dat je aan het oplichterssyndroom lijdt? Als dat zo is, dan ben je hier op de juiste plek. Geef aan of je het eens of oneens bent met onderstaande 12 uitspraken, zodat je een beter idee krijgt van je persoonlijke situatie en kunt leren hoe je je meer jezelf kunt gaan voelen.

Een vrouw staart met een serieuze blik uit het raam.

Tests zijn leuker met vrienden

Deel deze test met je vrienden en vergelijk de resultaten

Overzicht van vragen

1. Mijn leidinggevende heeft me een loonsverhoging gegeven voor mijn harde werk, maar ik voel me schuldig. Iemand anders verdient het meer!
  1. Mee eens.
  2. Enigszins mee eens.
  3. Enigszins niet mee eens.
  4. Niet mee eens.
2. Ik heb net een 10 gehaald voor mijn toets, maar ik vertel het aan niemand. Ik heb waarschijnlijk gewoon geluk gehad dat het zo goed is gegaan.
  1. Mee eens.
  2. Enigszins mee eens.
  3. Enigszins niet mee eens.
  4. Niet mee eens.
3. Ik ben net genomineerd voor een prijs, maar ik weet vrij zeker dat het gewoon toeval was.
  1. Mee eens.
  2. Enigszins mee eens.
  3. Enigszins niet mee eens.
  4. Niet mee eens.
4. Als ik me niet voor 120% inzet bij alles wat ik doe, doe ik niet genoeg.
  1. Mee eens.
  2. Enigszins mee eens.
  3. Enigszins niet mee eens.
  4. Niet mee eens.
5. Ik zit gewoon te wachten op de dag dat mijn vrienden erachter komen dat ik niet degene ben die ze denken dat ik ben.
  1. Mee eens.
  2. Enigszins mee eens.
  3. Enigszins niet mee eens.
  4. Niet mee eens.
6. Ik vind het eng om feedback te krijgen van mijn leidinggevende of docent. Ik wil niet dat ze zich realiseren wat voor soort werknemer of leerling ik echt ben.
  1. Mee eens.
  2. Enigszins mee eens.
  3. Enigszins niet mee eens.
  4. Niet mee eens.
7. Ik vind dat ik lang niet zoveel verdien als mijn collega's of medestudenten.
  1. Mee eens.
  2. Enigszins mee eens.
  3. Enigszins niet mee eens.
  4. Niet mee eens.
8. Ik voel me een totale mislukking als ik voor een toets niet het hoogste cijfer haal.
  1. Mee eens.
  2. Enigszins mee eens.
  3. Enigszins niet mee eens.
  4. Niet mee eens.
9. Ik voel me teleurgesteld als ik kijk naar alles wat ik tot nu toe heb bereikt. Had ik niet veel meer moeten doen?
  1. Mee eens.
  2. Enigszins mee eens.
  3. Enigszins niet mee eens.
  4. Niet mee eens.
10. Ik ben aangenomen bij mijn droombaan, maar er waren waarschijnlijk niet heel veel sollicitanten.
  1. Mee eens.
  2. Enigszins mee eens.
  3. Enigszins niet mee eens.
  4. Niet mee eens.
11. Complimenten en lof gaan bij mij het ene oor in en het andere oor weer uit. Mensen zouden me echt geen complimenten geven als ze wisten hoe ik echt ben.
  1. Mee eens.
  2. Enigszins mee eens.
  3. Enigszins niet mee eens.
  4. Niet mee eens.
12. Ik vergelijk mezelf constant met de mensen om me heen. Sociale media is een echte nachtmerrie voor me.
  1. Mee eens.
  2. Enigszins mee eens.
  3. Enigszins niet mee eens.
  4. Niet mee eens.

Meer tests

Vond je deze test leuk?

Om deze gedachtenpatronen aan te pakken is het belangrijk om je gevoelens en twijfels onder ogen te zien. Herinner jezelf aan al die keren dat je je uiterste best gedaan hebt en de klus afgekregen hebt. Richt je vooral op je eigen groeiproces en herinner jezelf eraan dat je de hele tijd aan het leren, groeien en werken bent om de beste versie van jezelf te worden. Je bent sterk en bekwaam en verdient het om trots te zijn op alles wat je bereikt hebt.Het kan ook erg helpen om met een vriend of dierbare te praten die je vertrouwt. Hij of zij kan je twijfels en zorgen in perspectief plaatsen, en misschien wel over zijn of haar eigen ervaringen vertellen. Het kan bovendien erg fijn zijn en een opluchting zijn om te weten dat je niet alleen bent.Als het nog steeds moeilijk voor je is om aardig voor jezelf te zijn en zelfcompassie te hebben, dan kan het een goed idee zijn om naar een therapeut te gaan voor extra steun en begeleiding. Vraag je huisarts om een doorverwijzing naar een therapeut bij je in de buurt.","edit_links":[{"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Je-eigenwaarde-een-boost-geven"},{"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Meer-eigenwaarde-krijgen"}],"link_data":[{"title":"Je eigenwaarde een boost geven","id":17559,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Je-eigenwaarde-een-boost-geven","image":"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/8\/82\/Boost-Self-Esteem-Step-18.jpg\/-crop-200-200-200px-Boost-Self-Esteem-Step-18.jpg","alt":"Je eigenwaarde een boost geven"},{"title":"Meer eigenwaarde krijgen","id":22445,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Meer-eigenwaarde-krijgen","image":"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/c\/cf\/Stop-Bullying-Step-1-Version-3.jpg\/-crop-200-200-200px-Stop-Bullying-Step-1-Version-3.jpg","alt":"Meer eigenwaarde krijgen"}],"minimum":0},{"text":"Je lijkt een matige vorm van het oplichterssyndroom te hebben.","meaning":"Je lijkt regelmatig last te hebben van de symptomen van het oplichterssyndroom. Misschien denk je dat je die 10 op je proefwerk gehaald hebt omdat je geluk hebt gehad, of vind je dat je die loonsverhoging niet verdiend hebt. Hoe dan ook, het lijkt erop dat de negatieve gedachten in je hoofd een hoop te zeggen hebben, maar je hoeft ze niet te laten winnen.Aardig voor jezelf zijn is belangrijk om om te kunnen gaan met het oplichterssyndroom, aan welke vorm je ook lijdt. Praten met goede vrienden en dierbaren kan je ook helpen. Het is belangrijk om te praten met mensen die je gevoelens in perspectief kunnen plaatsen, en je kunnen herinneren aan wat je in het verleden bereikt hebt. Je bent veel sterker en veerkrachtiger dan je denkt, en met de juiste houding en perspectief kun je voor eens en altijd afkomen van het oplichterssyndroom. Als het nog steeds moeilijk voor je is om aardig voor jezelf te zijn en zelfcompassie te hebben, dan kan het een goed idee zijn om naar een therapeut te gaan voor extra steun en begeleiding. Vraag je huisarts om een doorverwijzing naar een therapeut bij je in de buurt.","edit_links":[{"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Je-eigenwaarde-opbouwen"},{"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Positief-zijn"}],"link_data":[{"title":"Je eigenwaarde opbouwen","id":22178,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Je-eigenwaarde-opbouwen","image":"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/2\/21\/Build-Self-Worth-Step-18-Version-2.jpg\/-crop-200-200-200px-Build-Self-Worth-Step-18-Version-2.jpg","alt":"Je eigenwaarde opbouwen"},{"title":"Positief zijn","id":5234,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Positief-zijn","image":"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/1\/1f\/Be-Positive-Step-15.jpg\/-crop-200-200-200px-Be-Positive-Step-15.jpg","alt":"Positief zijn"}],"minimum":0},{"text":"Je lijkt een lichte vorm van het oplichterssyndroom te hebben.","meaning":"Je lijkt zelfverzekerd te zijn en zeker te zijn van je prestaties, maar sommige dagen zijn echt erger dan andere dagen. Af en toe heb je een knagend gevoel dat je maar niet van je af kunt schudden -- dat je op de een of andere manier liegt tegen anderen over je vaardigheden en dat mensen daar op een dag achter zullen komen.Maak wanneer je zulke gedachten en twijfels hebt een lijst van je prestaties, goede eigenschappen en andere 'bewijzen' die je waarde, vaardigheden en capaciteiten bewijzen. Praten met goede vrienden en dierbaren over je onzekerheden kan ook een grote troost zijn. Het kan zelfs zijn dat je erachter komt dat sommigen van hen in hetzelfde schuitje zitten als jij.Als het nog steeds moeilijk voor je is om aardig voor jezelf te zijn en zelfcompassie te hebben, dan kan het een goed idee zijn om naar een therapeut te gaan voor extra steun en begeleiding. Vraag je huisarts om een doorverwijzing naar een therapeut bij je in de buurt.","edit_links":[{"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Positief-denken"},{"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Ophouden-jezelf-met-anderen-te-vergelijken"}],"link_data":[{"title":"Positief denken","id":6439,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Positief-denken","image":"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/4\/43\/Think-Positively-Step-19-Version-2.jpg\/-crop-200-200-200px-Think-Positively-Step-19-Version-2.jpg","alt":"Positief denken"},{"title":"Ophouden jezelf met anderen te vergelijken","id":13799,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Ophouden-jezelf-met-anderen-te-vergelijken","image":"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/3\/34\/Stop-Comparing-Yourself-to-Others-Step-25.jpg\/-crop-200-200-200px-Stop-Comparing-Yourself-to-Others-Step-25.jpg","alt":"Ophouden jezelf met anderen te vergelijken"}],"minimum":0},{"text":"Je lijdt niet aan het oplichterssyndroom.","meaning":"Iedereen twijfelt weleens en is weleens onzeker, maar jij lijkt je zelfbeeld en gedachten grotendeels onder controle te hebben. We zijn erg trots op je dat je weet wat je waard bent -- je bent immers een sterk en zelfverzekerd persoon die het verdient om zich zelfverzekerd te voelen en trots te zijn op zijn of haar vaardigheden en prestaties.Blijf zo doorgaan door aardig te zijn voor jezelf en niet te hard voor jezelf te zijn als een situatie niet helemaal gaat zoals je gepland had. Wees ook niet bang om je vrienden en dierbaren om steun te vragen als je die nodig hebt. Je hebt hard gewerkt voor je prestaties en je verdient het om trots te zijn op wat je bereikt hebt.","edit_links":[{"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Jezelf-vergeven"},{"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Je-op-jezelf-focussen"}],"link_data":[{"title":"Jezelf vergeven","id":7577,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Jezelf-vergeven","image":"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/e\/ef\/Forgive-Yourself-Step-21.jpg\/-crop-200-200-200px-Forgive-Yourself-Step-21.jpg","alt":"Jezelf vergeven"},{"title":"Je op jezelf focussen","id":37042,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Je-op-jezelf-focussen","image":"https:\/\/www.wikihow.com\/images\/thumb\/5\/53\/Focus-on-Yourself-Step-18.jpg\/-crop-200-200-200px-Focus-on-Yourself-Step-18.jpg","alt":"Je op jezelf focussen"}],"minimum":0}]" class="quiz_results_data"/>\"Ben<\/picture>","alt":"Ben ik giftig? Test"},{"title":"Ben ik introvert of extrovert? Test","id":39247,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Introvert-of-extrovert-Quiz","image":"\"Introvert<\/picture>","alt":"Ben ik introvert of extrovert? Test"},{"title":"Ben ik emotioneel afstandelijk? Test","id":39569,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Emotionele-afstandelijkheid-Test","image":"\"Emotionele<\/picture>","alt":"Ben ik emotioneel afstandelijk? Test"}],"number":1},{"text":"Ik voel me behoorlijk op mijn gemak. Ik maak me niet echt zorgen over mijn contacten met anderen en mijn relaties.","result":"Uitstekend! We hebben een aantal tests om je te helpen om die relaties sterker te maken.","next_quizzes":[{"title":"Ben ik klaar voor een relatie? Test","id":39253,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Ben-ik-klaar-voor-een-relatie-Quiz","image":"\"Ben<\/picture>","alt":"Ben ik klaar voor een relatie? Test"},{"title":"Zijn we beste vrienden? Test","id":39522,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Beste-vriend-Test","image":"\"Beste<\/picture>","alt":"Zijn we beste vrienden? Test"},{"title":"Welke vibe geef ik af? Test","id":39650,"url":"https:\/\/nl.wikihow.com\/Welke-vibe-geef-ik-af-Test","image":"\"Welke<\/picture>","alt":"Welke vibe geef ik af? Test"}],"number":2}]}" class="quiz_questionnaire_data"/>

Alles over het oplichterssyndroom

Het oplichterssyndroom is een psychologisch verschijnsel, maar staat niet vermeld in de DSM-5 (een uitgebreid handboek met daarin alle psychische aandoeningen die er bestaan). Mensen die aan het oplichterssyndroom leiden hebben echter vaak ook psychische problemen als depressie en angst. Hieronder gaan we dieper in op wat het oplichterssyndroom is – en nog belangrijker – hoe je er vanaf kunt komen.

Tekenen van het oplichterssyndroom

  • Een diepe angst om als mislukkeling gezien te worden : mensen met het oplichterssyndroom zijn ervan overtuigd dat ze op de een of andere manier minder bekwaam en minder waard zijn dan hun leeftijdsgenoten, en zijn bang dat iemand ‘de waarheid ontdekt’ dat ze bedriegers zijn.
  • De behoefte om ontzettend hard te werken : er is niks mis met hard werken, maar mensen met het oplichterssyndroom hebben het idee dat ze zich voor 200% moeten inzetten om het gevoel te hebben dat ze de positie die ze hebben waard zijn.
  • Niet in staat zijn om complimenten te ontvangen : mensen met het oplichterssyndroom hebben vrijwel nooit het idee dat ze capabel zijn of hun huidige positie waard zijn. Als iemand ze een compliment geeft, zijn ze niet in staat om die vriendelijke woorden volledig te accepteren of waarderen.
  • Niet in staat zijn om eerdere prestaties te erkennen : mensen met het oplichterssyndroom schrijven hun prestaties en successen vaak toe aan ‘geluk’ in plaats van aan hun vaardigheden en kwaliteiten.

Vormen van het oplichterssyndroom

  • De perfectionist : iemand die alles perfect wil doen. Wanneer hij of zij niet aan deze onmogelijke standaarden kan voldoen ziet hij of zij zichzelf op een negatieve en kritische manier.
  • De deskundige : iemand die teleurgesteld is en zich schaamt als hij of zij niet alles weet over een bepaald onderwerp of vakgebied.
  • De solist : iemand die het gevoel heeft dat zijn of haar werk en inspanningen het niet waard zijn, tenzij hij of zij het alleen en zonder hulp van anderen heeft kunnen doen.
  • De superheld : iemand die vindt dat hij of zij in alle aspecten van het leven moet slagen.
  • Het natuurlijke genie : iemand die zichzelf als mislukt ziet, tenzij hij of zij van jongs af aan ergens goed in is zonder er moeite voor te hoeven doen.

Tips om van het oplichterssyndroom af te komen

  • Vertel je vrienden en dierbaren waar je mee worstelt. Mensen met het oplichterssyndroom kunnen zich erg eenzaam voelen, maar je staat er niet alleen voor. Uit onderzoeken is gebleken dat 70% van de mensen tijdens hun werkende leven weleens last gehad heeft van een vorm van het oplichterssyndroom . De kans is groot dat je met hetzelfde worstelt als een groot deel van de mensen in je leven.
  • Verzamel bewijs van je prestaties. Misschien heeft een docent je een compliment gegeven in een e-mail of heeft een collega een aardig briefje op je bureau achtergelaten om je te bedanken voor een klus die je goed uitgevoerd hebt. Bewaar deze dingen en kijk er nog eens naar wanneer je erg kritisch op jezelf bent en twijfelt aan je capaciteiten.
  • Pak twijfels aan met feiten. Mensen met het oplichterssyndroom worden vaak geplaagd door gedachten als ‘Ik heb geen idee wat ik doe’ of ‘Ik verdien het niet om hier te zijn’. Probeer om op deze momenten je twijfels aan te pakken met behulp van feiten als ‘Ik heb de vaardigheden en kennis in huis om deze taak uit te kunnen voeren’ of ‘Ik heb hard gestudeerd en verdien het om hier te zijn’.
  • Zoek naar bewijs dat je een bedrieger bent. De volgende keer dat je het gevoel hebt dat je iets niet waard bent, vraag je jezelf af waarom. Zoek naar harde bewijzen die die opvattingen ondersteunen. De kans is groot dat je geen bewijs kunt vinden dat je een bedrieger bent.
  • Neem een pauze van sociale media . Het oplichterssyndroom wordt vaak heviger als je jezelf constant vergelijkt met anderen – en op sociale media kun je dit erg gemakkelijk doen. Log uit of deactiveer je accounts enkele dagen en kijk of je je wat beter voelt.
  • Wees aardig voor jezelf. Als je aan het oplichterssyndroom lijdt, dan kan dat een erg slopende ervaring zijn die veel moed, vastberadenheid en doorzettingsvermogen vergt om te kunnen overwinnen. Geef jezelf iedere dag een schouderklopje omdat je je twijfels en onzekerheden aangepakt hebt, en heb geduld met jezelf terwijl je groeit en leert.
  • Praat met een psycholoog of therapeut. Vraag je huisarts om een doorverwijzing naar een psycholoog of therapeut. Een therapeut of psycholoog moedigt je tijdens je therapiesessies aan om de kern van je oplichterssyndroom te onderzoeken en helpt je om gezonde gewoonten en reacties aan te leren op deze ongezonde manier van denken.


Wil je hier meer over weten?

Misschien ook leuk voor je