ดาวน์โหลดบทความ
ดาวน์โหลดบทความ
ผลึกก็ดูเหมือนจะเป็นเวทมนต์เมื่อตอนที่อยู่ๆ มันก็โผล่มาจากไหนไม่รู้แล้วมาปรากฏในแก้วน้ำของคุณ ในความเป็นจริงแล้ว มันผลิตขึ้นมาจากสารที่ละลายไปกับน้ำแล้วนั่นแหละ มาทดลองทำผลึกเกลือขึ้นมาเอง ในขณะเดียวกันก็เรียนรู้ว่ามันเกิดขึ้นมาได้อย่างไรกันเถอะ
ขั้นตอน
-
ต้มน้ำในกระทะ. ใช้น้ำเพียงแค่นิดเดียว ประมาณ ½ ถ้วย (120 มล.) ต้มน้ำให้เดือดจนขึ้นฟอง
- เด็กควรให้ผู้ใหญ่ช่วยถือน้ำร้อน
- น้ำกลั่นจะให้ผลได้ดีที่สุด แต่น้ำก๊อกก็ใช้ได้เช่นกัน [1] X แหล่งข้อมูลที่เชื่อใจได้ Science Buddies ไปที่แหล่งข้อมูล
-
เลือกเกลือมา. มีเกลือหลากหลายชนิดบนโลกใบนี้ เกลือแต่ละชนิดก็จะตกผลึกออกมารูปร่างต่างกันไป ให้ลองใช้เกลือพวกนี้แล้วดูว่ามันจะเกิดอะไรขึ้นบ้าง
- เกลือแกงจะใช้เวลาสองสามวันในการตกผลึก "เกลือเสริมไอโอดีน"จะใช้ไม่ได้ผลนัก แต่ก็ยังตกผลึกได้ [2] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- เกลือยิปซั่มจะตกผลึกเล็กๆ ลักษณะคล้ายเข็ม แต่ตกไวกว่าเกลือแกง หาซื้อได้ในร้านขายยา
- สารส้มจะตกผลึกได้อย่างรวดเร็ว บางทีอาจตกเป็นผลึกที่มองเห็นได้ภายในไม่กี่ชั่วโมงด้วยซ้ำ [3] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง Find it in the spice section of a grocery store.
-
คนเกลือผสมให้มากๆ. ยกกระทะออกจากเตา เทเกลือลงไปสัก ¼–½ ถ้วย (60–120 มล.) แล้วคนให้เกลือเข้ากับน้ำจนน้ำใส ถ้าคุณไม่เห็นเม็ดเกลือใดๆ ในน้ำเลย ก็ผสมลงไปอีกสักช้อน คนต่อไปเรื่อยๆ จนกว่าจะเห็นเม็ดเกลือที่ไม่ละลายไปกับน้ำเมื่อคนน้ำ- คุณเพิ่งจะทำ สารละลายอิ่มตัว ขึ้นมานั่นเอง นั่นหมายความว่าตัวทำละลาย (ของเหลว) บรรจุเกลือไว้มากเกินกว่าที่น้ำจะรับมือไหว
-
เทน้ำลงในโหลสะอาดใบหนึ่ง. ค่อยๆ เทน้ำร้อนลงในโหล หรือภาชนะใสที่ทนความร้อนได้ โดยต้องให้สะอาดที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ จะได้ไม่มีอะไรไปกวนการตกผลึก
- ค่อยๆ รินช้าๆ และหยุดก่อนที่เม็ดเกลือจะไหลลงไปในโหล ถ้ายังมีเม็ดเกลือที่ไม่ละลายตกลงไปในโหล ผลึกเกลือจะไปโตกับเมล็ดเกลือนั่นแทนที่จะโตกับเชือกที่คุณจะใช้
-
หยดสีผสมอาหารลงไป (ไม่จำเป็น). สีผสมอาหารสองสามหยดจะไปเปลี่ยนสีผลึกของคุณได้ มันอาจทำให้ผลึกเล็กกว่าหรือดูเป็นก้อนมากขึ้น แต่ก็ไม่ได้มากมายอะไรขนาดนั้น
-
ผูกเชือกไว้รอบดินสอ. ดินสอจะต้องยาวพอที่จะวางพาดปากโหลเอาไว้ได้ จะใช้ไม้ไอศกรีมหรือกิ่งไม้เล็กๆ แทนก็ได้นะ
- ร่องเล็กๆ และขอบหยาบๆ ของเชือกจะเป็นที่ให้ผลึกเกลือได้เกาะและโตขึ้น [4] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง เอ็นตกปลาไม่สามารถใช้ในการนี้ได้ เพราะมันเรียบเกินไปน่ะสิ
-
ตัดเชือกให้ได้ขนาดพอเหมาะที่จะห้อยไว้ในน้ำ. เฉพาะส่วนที่จุ่มลงใต้น้ำเท่านั้นถึงจะก่อผลึกขึ้นมาได้ ให้ตัดให้สั้นพอที่เชือกจะไม่แตะกับก้นโหล หรือไม่อย่างนั้นผลึกจะเป็นก้อนๆ และมีขนาดเล็กแทน
-
วางดินสอบนปากโหลให้สมดุล. เชือกควรห้อยเข้าไปในโหล โดยต่อลงไปใต้น้ำ ถ้าดินสอไม่อยู่นิ่งๆ ก็ให้แปะเทปติดไว้กับโหลได้เลย
- พยายามอย่าให้ตัวเชือกไปสัมผัสด้านข้างของโหล มันอาจทำให้ผลึกเล็กลง และดูเป็นก้อนบวมๆ ด้านข้าง
-
ย้ายโหลไปไว้ในที่ปลอดภัย. เก็บภาชนะให้พ้นสัตว์และไม่ให้เด็กเอื้อมถึง โดยขอแนะนำที่เก็บดังนี้
- ในการที่จะให้เกลือตึกผลกเป็นก้อนบวมๆ ไวๆ ให้เก็บโหลเอาไว้ใกล้แสงแดด และ/หรือให้ลมจากพัดลมเป่าบริเวณที่ต่ำ แล้วผลึกอาจหยุดโตในช่วงที่เริ่มตกผลึกขนาดเล็กออกมา
- ถ้าอยากได้ผลึกใหญ่ๆ อันเดียวแทนที่จะเป็นกลุ่มก้อน ให้เก็บไว้ในที่เย็น มีร่ม [5] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง โดยเก็บไว้ในแผ่นโฟมที่ใช้แช่แข็งหรือวัสดุที่คล้ายคลึงกันเพื่อกันไม่ให้ได้รับการกระทบกระเทือนมากนัก [6] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง (บางทีผลออกมายังมีโอกาสเป็นกลุ่มผลึกเกลือ แต่ก็จะใหญ่กว่าผลึกเดี่ยวๆ ภายในนั้น)
- เกลือยิปซั่ม (และเกลือที่ไม่ใช่เกลือทั่วไป) จะตกผลึกไวขึ้นเมื่อเก็บไว้ในตู้เย็น แทนที่จะเป็นแสงอาทิตย์
-
รอให้เกลือตกผลึก. กลับมาตรวจดูบ่อยๆ ว่าเกลือตกผลึกอยู่บนเชือกแล้วหรือยัง ผลึกเกลือยิปซั่มหรือสารส้มนั้นสามารถตกได้ภายในไม่กี่ชั่วโมง หรืออาจต้องใช้เวลาสักสองสามวัน ส่วนเกลือแกงจะใช้เวลาวันสองวันในการเริ่มตกผลึก บางครั้งก็เป็นสัปดาห์ เมื่อคุณเริ่มเห็นผลึกเกลือเล็กๆ เกาะที่เชือกแล้ว มันจะตกผลึกโตขึ้น โตขึ้นจนไปถึงสองสามสัปดาห์ข้างหน้าเลย
- เมื่อน้ำเย็นลง เกลือก็จะมีจำนวนเกินกว่าที่น้ำเย็นจะรับไหว ซึ่งทำให้ไม่มั่นคงอย่างมาก ฉะนั้นเกลือที่ละลายกับน้ำก็จะออกมาจับอยู่กับเชือก เมื่อมีแรงดันเล็กน้อยเกิดขึ้น [7] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง เพราะน้ำระเหยออกแต่เกลือยังอยู่ ยิ่งทำให้มันไม่มั่นคง และยิ่งทำให้ผลึกเกลือโตขึ้นนั่นเอง
โฆษณา
-
ตกผลึกเกลือหนึ่งถ้วย. ทำตามวิธีแบบง่ายด้านบน แต่ให้ใช้น้ำกลั่น และไม่ต้องใช้เชือกกับดินสอ เพียงแค่ปล่อยให้มีน้ำเกลืออยู่ในภาชนะก็พอ พอผ่านไปสองสามวัน จะมีชั้นผลึกเกลือเล็กๆ โตขึ้นบนฐานของภาชนะ
- ใช้ภาชนะที่แบน ก้นตื้น และขนาดกว้างแทนโหล เพื่อที่จะได้ผลึกเดี่ยวๆ ที่ไม่ไปรวมจับกับอย่างอื่น [8] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- เกลือยิปซั่มใช้กับวิธีนี้ไม่ได้ผลนัก ให้ลองสารส้มหรือเกลือแกงแทน หรือดูเกลือชนิดอื่นๆ ด้านล่างสำหรับไอเดียเพิ่มเติม
-
เลือกเมล็ดผลึก. เมื่อผลึกตกเป็นที่เรียบร้อย ให้เทของเหลวออกแล้วดูที่ผลึก จากนั้นใช้ที่หนีบหนีบมันขึ้นมาตรวจสอบดู เลือก"เมล็ดผลึก"ที่จะกลายไปเป็นแก่นของผลึกอันใหม่ที่ใหญ่กว่าเดิม ให้ดูผลึกที่เหมาะสมได้ด้านล่างเลย (เรียงลำดับตามความสำคัญจากมากสุดไปน้อยสุด) [9] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- เลือกผลึกที่อยู่เดี่ยวๆ ไม่เกาะกับผลึกอื่น
- เลือกผลึกที่มีลักษณะแบน ผิวเท่ากัน และขอบตัดตรง
- เลือกผลึกขนาดใหญ่ (ขนาดเท่าเมล็ดถั่วเป็นอย่างน้อย) [10] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- หาผลึกหลายๆ แบบแล้วแยกแต่ละแบบไว้ในโถคนละโถกัน บางทีผลึกมักจะละลายหรือไม่โตขึ้นไปอีก เพราะฉะนั้นมีสำรองไว้จะดีกว่า
-
ติดใยเบ็ดตกปลาหรือเส้นเชือกเรียบๆ. ใช้กาวตราช้างติดไว้กับผลึก หรือผูกไว้รอบๆ ผลึกก็ได้
- อย่าใช้เชือกที่หยาบหรือขรุขระ ต้องใช้เส้นที่มีลักษณะเรียบ เพื่อที่ผลึกจะได้ไม่ขึ้นไปเกาะเชือก แต่ให้เกาะผลึกด้วยกันไปเรื่อยๆ
-
ทำสารละลายใหม่. เลือกน้ำกลั่นและเกลือชนิดเดียวกัน ครั้งนี้ให้อุ่นน้ำให้สูงกว่าอุณหภูมิห้องเพียงเล็กน้อย เป้าหมายคือการสร้างสารละลายอิ่มตัวที่สมบูรณ์แบบ ถ้าสารละลายไม่อิ่มตัว มันอาจไปละลายผลึกของคุณเอาได้ ในขณะที่สารละลายที่อิ่มตัวเกินไปก็จะทำให้ผลึกจับเป็นก้อนกลุ่มดูบวมๆ [11] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- มีหลากหลายวิธีที่จะแก้ปัญหานี้ได้อย่างรวดเร็ว แต่มันจะยากและอาจต้องใช้ความรู้ด้านเคมีเสียหน่อย [12] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
-
ใส่ผลึกและสารละลายลงไปในภาชนะ. ทำความสะอาดโหล จากนั้นล้างอีกรอบให้สะอาดด้วยน้ำกลั่น เทสารละลายใหม่ลงไป จากนั้นก็ห้อยผลึกเอาไว้ตรงกลาง เก็บเอาไว้ดังนี้
- เก็บโหลไว้ในที่เย็นและมืด เช่นชั้นวางของชั้นล่าง
- เก็บไว้ในแผ่นโฟมเก็บความเย็น หรือวัสดุอื่นที่ป้องกันไม่ให้เกิดการสั่นสะเทือนได้
- ใช้แผ่นกรองกาแฟ กระดาษ หรือผ้าบางวางทับไว้บนฝาโหลเพื่อกันไม่ให้ฝุ่นเข้า ห้ามใช้สิ่งที่ไม่ระบายอากาศปิดล่ะ
-
ตรวจสอบผลึกเป็นประจำ. ผลึกจะโตขึ้นช้าลงในครั้งนี้ เพราะน้ำเพียงเล็กน้อยจะต้องระเหยออกก่อนที่เมล็ดเกลือจะไปเกาะกับผลึกแรก ถ้าทุกอย่างได้ผล ผลึกจะโตขึ้นในรูปร่างลักษณะเดิม คุณสามารถนำมันออกมาเมื่อไรก็ได้ที่ต้องการ แต่มันจะเติบโตขึ้นไปได้อีกหลายสัปดาห์เลยนะ
- ทุกๆ สองสัปดาห์ ให้เทสารละลายผ่านที่กรองกาแฟออกเพื่อกำจัดสิ่งสกปรก [13] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- นี่เป็นขั้นตอนที่ยาก แม้ผู้ที่เชี่ยวชาญด้านการตกผลึกยังเผลอทำผลึกละลายหรือเกาะเป็นกลุ่มบวมขึ้นมาได้เลย ถ้าหากว่าคุณมีเมล็ดผลึกที่สมบูรณ์แบบแล้ว ก็อาจอยากลองทดสอบอันที่ดูแย่กว่าเพื่อให้มั่นใจว่าสารละลายนั้นได้ผลจริง
-
เก็บผลึกที่ตกเสร็จแล้วไว้ด้วยยาเคลือบเล็บ. เมื่อคุณได้ผลึกที่ขนาดใหญ่มากพอแล้ว ให้ยกออกจากสารละลายและทำให้มันแห้ง ทาสีโค้ทหรือยาเคลือบเล็บใสทุกด้านของผลึกเพื่อป้องกันไม่ให้มันแยกออกจากกัน [14] X แหล่งข้อมูลอ้างอิงโฆษณา
-
ลองใช้วัสดุอื่นๆ. มีวัสดุอีกมากมายที่สามารถตกผลึกได้ด้วยวิธีด้านบน คุณสามารถหาซื้อมันได้จากร้านขายของเคมีภัณฑ์ ยกตัวอย่างเช่น
- จุนสี (คอปเปอร์ซัลเฟต) สำหรับผลึกสีฟ้า [15] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- สารส้ม Chrome สำหรับผลึกสีม่วง [16] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- Copper acetate monohydrate สำหรับผลึกสีเขียวอมฟ้าเข้ม [17] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- คำเตือน สารเคมีเหล่านี้สามารถก่อให้เกิดอันตรายได้หากสูดดม นำเข้าสู่ร่างกาย หรือถือไว้ด้วยมือเปล่า ให้อ่านข้อมูลบนฉลากอย่างระมัดระวัง และอย่าให้เด็กแตะต้องโดยไม่ระมัดระวัง
-
ทำเกล็ดหิมะ. ผูกลวดล้างไปป์หรือเชือกหยาบๆ ด้วยกันให้เป็นรูปดาว จุ่มลงไปในสารละลาย และรอดูผลึกที่จะเกาะเชือกเป็นรูปดาวจนออกมาเป็นรูปร่างของเกล็ดน้ำแข็ง [18] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
-
ทำสวนผลึก. แทนที่จะทำผลึกแค่อันเดียว ทำไมไม่ทำให้เต็มถ้วยไปเลยล่ะ? ทำสารละลายเกลือ จากนั้นก็เทลงบนฟองน้ำตัดหรือถ่านหินที่วางไว้ตรงฐานของภาชนะ ใส่น้ำส้มสายชูลงไปแล้วคนให้เข้ากัน จากนั้นรอดูผลึกที่จะโตขึ้นมาในเวลาข้ามคืน [19] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- เทสารละลายลงบนฟองน้ำให้มากพอที่ฟองน้ำจะไม่ดูดซึมมันไป
- ถ้าอยากเปลี่ยนสีให้ต่างกัน ก็เติมสีผสมอาหารลงไปในฟองน้ำตัดแต่ละชิ้น
โฆษณา
เคล็ดลับ
- ฝุ่นในน้ำอาจทำให้ผลึกเกลือเล็กและบวมกว่าเดิมได้ ให้ใช้ตาข่ายหรือทิชชู่แผ่นหนาปิดปากโหลเพื่อไม่ให้มันตกลงไปในน้ำ โดยที่ยังปล่อยให้น้ำระเหยได้ ซึ่งจะช่วยให้ผลึกโตได้ไวขึ้น
โฆษณา
คำเตือน
- ล้างมือหลังจากจับเกลือยิปซั่มหรือสารส้ม มันก็ปลอดภัย แต่ก็อาจไประคายผิวคุณได้ และห้ามรับประทานนะ [20] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
โฆษณา
สิ่งของที่ใช้
- โหล
- น้ำ (แนะนำให้ใช้น้ำกลั่นหรือน้ำที่ไม่มีไอโอดีน)
- เกลือแกง เกลือยิปซั่ม หรือสารส้ม
- เชือก
- ดินสอ
- สีผสมอาหาร (ไม่จำเป็น)
- กระทะ
- ช้อนคน
ข้อมูลอ้างอิง
- ↑ http://www.sciencebuddies.org/science-fair-projects/phpBB3/viewtopic.php?f=36&t=13686
- ↑ http://sciencenotes.org/grow-table-salt-or-sodium-chloride-crystals/
- ↑ http://www.mrsec.psu.edu/education/nano-activities/liquid_metal/growing_crystals/growing_crystals.pdf
- ↑ https://www.questacon.edu.au/outreach/programs/science-circus/activities/crystal-snowflake
- ↑ http://sciencenotes.org/grow-table-salt-or-sodium-chloride-crystals/
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=NfbbrZcUMCM
- ↑ https://www.exploratorium.edu/cooking/seasoning/kitchen/activity-saltsculpture.html
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=NfbbrZcUMCM
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=NfbbrZcUMCM
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=FKCS1DvORug
- ↑ http://web.mit.edu/x-ray/cystallize.html
- ↑ http://web.mit.edu/x-ray/cystallize.html
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=FKCS1DvORug
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=FKCS1DvORug
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=FKCS1DvORug
- ↑ http://sciencenotes.org/grow-chrome-alum-crystals/
- ↑ http://sciencenotes.org/grow-blue-green-copper-acetate-crystals/
- ↑ https://www.questacon.edu.au/outreach/programs/science-circus/activities/crystal-snowflake
- ↑ http://www.layers-of-learning.com/salt-and-vinegar-crystals/
- ↑ https://www.questacon.edu.au/outreach/programs/science-circus/activities/crystal-snowflake
โฆษณา
