Pdf downloaden
Pdf downloaden
Rijm kan een prachtige toevoeging aan een gedicht zijn en kan een tekst net iets bijzonderder en memorabeler maken. Hoewel niet alle gedichten per se rijmen, maken rijmende gedichten door hun complexe compositie vaak wel meer indruk. Wil je graag rijmende gedichten leren schrijven, dan kun je je inlezen over de basis van rijm en metrum en onze tips over het schrijven en herschrijven van je tekst opvolgen. Zo schrijf je binnen de kortste keren gedichten die méér doen dan rijmen alleen.
Stappen
-
Maak een lijstje rijmende woorden. Woorden rijmen als de eindklanken van de woorden met elkaar overeenkomen. Er zijn allerlei soorten rijm, waarvan de volle rijm het bekendst is en het meest wordt gebruikt. Volle rijmen zijn bijvoorbeeld "hond" en "rond", waarbij de eindklanken zowel dezelfde klinkers als dezelfde medeklinkers hebben. Wil je een rijmend gedicht schrijven, dan is oefenen met rijmen een goede manier om hiermee te beginnen. Begin met één woord en maak vervolgens een lijst woorden die op dit woord rijmen. Dit is bij sommige woorden niet zo moeilijk, maar bij andere woorden zul je maar een paar rijmwoorden kunnen bedenken.
- Hond rijmt bijvoorbeeld perfect met wond, bond, vond, grond, blond, stond en tientallen andere woorden. Probeer om te oefenen je eigen lijstje te maken.
- Heb je al een thema voor je gedicht in gedachten, probeer dan woorden te bedenken die bij dit onderwerp passen en bedenk hier rijmwoorden bij.
-
Lees je ook in over andere soorten rijm. Volrijm lijkt misschien ideaal om een mooi gedicht te schrijven, maar kan soms wat geforceerd klinken. Een goed gedicht moet dus niet volledig uit volrijm bestaan, maar ook andere soorten rijm bevatten. Enkele voorbeelden van flexibele rijmvormen zijn:
- Semi-rijm is net geen volrijm omdat één van de woorden een extra lettergreep heeft (bv. “h ond ” en “r ond ing”).
- Halfrijm is rijm waarbij de klinkers van de beklemtoonde lettergrepen hetzelfde klinken (bv. “l ie f” en d ie p”).
- Geforceerd rijm is rijm waarbij de klanken redelijk op elkaar aansluiten, maar het ritme niet klopt (bv. “kr íng ” en “har ing ”).
- Oogrijm treedt op als woorden er hetzelfde uitzien, maar niet dezelfde klank hebben (bv. “wonderr ijk ” en “wonderl ijk ”).
-
Let op het aantal lettergrepen dat een gedicht per regel heeft. Rijmende gedichten zijn meer dan zinnen met rijmende woorden als afsluiter. Er wordt in deze gedichten namelijk ook op het metrum gelet. Hiermee wordt het aantal beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen per regel bedoeld. Dit kan vrij ingewikkeld zijn, maar de principes van metrum zijn vrij simpel en dus kun je er bij het schrijven van je eigen gedichten makkelijk rekening mee houden.
- Tel het aantal lettergrepen van elke regel van een gedicht. Neem bijvoorbeeld Shakespeare's "To be or not to be, that is the question." Deze regel heeft tien lettergrepen. Lees de regel nu hardop voor en luister welke lettergrepen beklemtoond en welke onbeklemtoond zijn. Probeer extra nadruk op de beklemtoonde lettergrepen te leggen.
- Shakespeare's beroemde oneliner wordt ook wel een jambische pentameter genoemd, wat betekent dat het accent steeds op de tweede lettergreep valt: "To BE or NOT to BE, that IS the question".
- Als je net begint, hoef je nog geen expert op het gebied van metriek en jamben te zijn, maar het is wel verstandig om elke regel van je gedicht ongeveer even lang te maken. Tel als je begint hoeveel lettergrepen je per regel ongeveer gebruikt en zorg dat je hier in de rest van het gedicht niet teveel overheen gaat.
-
Lees veel moderne rijmende poëzie. Als je rijmende poëzie schrijft, loop je zeker als beginner het risico dat je gedichten wat ouderwets klinken. Je hoeft echter helemaal niet formeel of onnatuurlijk te klinken! Wil je in de 21e eeuw rijmende poëzie schrijven, dan moet je als een doodgewoon persoon klinken en niet als een ridder uit de twaalfde eeuw. Lees om inspiratie op te doen bijvoorbeeld het werk van de volgende moderne Engelstalige dichters:
- Joshua Mehigan's " The Professor "
- Hailey Leithauser's " Triolet with Pachyderm "
- Michael Robbins' " Not Fade Away "
- Georgia Douglas Johnson's " Your World "
Advertentie
-
Kies een compositie voor je gedicht. Rijmende gedichten kunnen op allerlei manieren gecomponeerd worden en elke dichter heeft een andere manier om de juiste vorm te vinden. Je kunt met een traditionele poëtische compositie beginnen en een gedicht schrijven dat hierin past, maar je kunt ook gewoon beginnen met schrijven en vervolgens bekijken welke compositie het beste bij je tekst past.
- De meest schrijvers kiezen de eerste optie. Ze kiezen dus eerst een compositie en proberen de inhoud van hun gedicht vervolgens in die vorm te kneden.
- Je kunt ook simpelweg beginnen te schrijven zonder aandacht te schenken aan rijmschema's of metrum. Yeats, de bekende Ierse dichter, begon al zijn gedichten door ze eerst als proza op te schrijven.
- Een derde mogelijkheid is om helemaal van rijm af te zien. Niet alle gedichten hoeven te rijmen en dus kun je ook op een creatieve manier proza schrijven.
-
Maak een lijst rijmwoorden die bij het onderwerp van je gedicht passen. Wees niet te streng in het beoordelen of de rijmwoorden wel bij de vorm van je gedicht passen, maar probeer gewoon zo veel mogelijk woorden op te sommen. Zo heb je een scala van woordcombinaties om uit te kiezen. Hou deze lijst tijdens het schrijven en herschrijven van je gedicht binnen handbereik.
- Zorg dat je woorden kiest die goed bij het thema passen, zo nodig dezelfde toon hebben en aansluiten bij het onderwerp van je gedicht.
- Let erop dat je niet alleen volrijm, maar bijvoorbeeld ook geforceerd rijm gebruikt als dit goed bij je thema past.
-
Schrijf een regel poëzie. Dit hoeft niet meteen de eerste regel van je gedicht te zijn en hoeft ook helemaal geen hoogstaand werk te zijn. Richt je er om te beginnen op de basis van je gedicht op papier te krijgen en iets te schrijven waarop je verder kunt bouwen. Je kunt de regel later altijd nog aanpassen of schrappen.
- Deze regel is de basis waarop je de rest van het gedicht voortbouwt. Tel het aantal lettergrepen van de regel en probeer te bekijken welk metrum hier het beste bij past. Gebruik dit metrum vervolgens als basis voor de volgende regels. Mocht je later toch van metrum willen wisselen, dan kan dat natuurlijk altijd.
-
Schrijf elke regel alsof je een deur opent. Schrijf een paar regels om je eerste regel heen en zoek naar verbindingen die het gedicht tot leven brengen. Probeer tijdens het schrijven wat woorden van je rijmlijst te gebruiken en bouw elke regel voort op die daarvoor.
- Maak het jezelf niet te moeilijk door gesloten zinnen te schrijven, maar creëer met elke regel nieuwe mogelijkheden voor jezelf. Schrijf dus niet middenin een zin dat iemand "voor altijd lijdt" of "nooit meer kleuren zag", want met zulke definitieve mededelingen kun je maar weinig kanten op.
- Probeer zo specifiek mogelijk te zijn en algemene bewoordingen te vermijden. Zorg dat je woorden gebruikt waarbij de lezer zich een beeld kan vormen in plaats van mooie zinnen die zo ingewikkeld zijn dat ze niet tot de lezer doordringen.
Advertentie
-
Kies een rijmschema en gebruik het om je gedicht te verbeteren. Heb je eenmaal een collectie rijmende woorden of iets dat op een gedicht lijkt op papier staan, dan is het selecteren van een rijmschema een goede manier om structuur in je tekst aan te brengen. Het rijmschema van een gedicht bepaalt hoe de regels van je gedicht op elkaar rijmen. Als je tijdens het schrijven al een rijmschema ontwikkeld hebt, kun je hier natuurlijk aan vasthouden. Is dat niet het geval, dan kun je kiezen uit de volgende traditionele schema's:
- ABAB
is een van de meestgebruikte rijmschema's waarbij de eerste en de derde regel (A en A) op elkaar rijmen, net als de tweede en de vierde regel (B en B). Een voorbeeld van dit rijmschema is Shakespeare's Sonnet 18:
A – Shall I compare thee to a summer’s d ay ?
B – Thou art more lovely and more temper ate :
A – Rough winds do shake the darling buds of M ay ,
B – And summer’s lease hath all too short a d ate [1] X Bron - ABCB
is een tweede rijmschema dat regelmatig gebruikt wordt, maar is iets flexibeler dan het vorige rijmschema. Een voorbeeld van dit schema:
A – Roses are r ed
B – Violets are bl ue
C – Sugar is sw eet
B – And so are y ou .
- ABAB
is een van de meestgebruikte rijmschema's waarbij de eerste en de derde regel (A en A) op elkaar rijmen, net als de tweede en de vierde regel (B en B). Een voorbeeld van dit rijmschema is Shakespeare's Sonnet 18:
-
Hou je niet altijd aan de regels. Hoewel traditionele rijmschema's nuttig zijn en je een houvast kunnen bieden, kun je ze natuurlijk aanpassen zoals je wilt. Een "mooi" gedicht is niet per se hetzelfde als een tekst die aan alle regels van een rijmschema voldoet. Een mooi gedicht is een tekst die een vreemd, uniek idee overbrengt dat als proza niet overgebracht zou kunnen worden.
- A
– And indeed there will be t ime
B – For the yellow smoke that slides along the str eet ,
C – Rubbing its back upon the window-p anes ;
A – There will be time, there will be t ime
B – To prepare a face to meet the faces that you m eet ;
D – There will be time to murder and cre ate ,
E – And time for all the works and days of h ands
D – That lift and drop a question on your pl ate ;
F – Time for you and time for m e ,
G – And time yet for a hundred indec isions
G – And for a hundred visions and rev isions
F – Before the taking of a toast and t ea . [2] X Bron
- A
– And indeed there will be t ime
-
Overweeg een complexere traditionele vorm van poëzie te gebruiken. Er zijn allerlei traditionele dichtvormen die volgens een bepaald semi-ingewikkeld schema geschreven worden. Wil je een gedicht proberen te schrijven dat bij een van deze schema's past, probeer dan eens de volgende mogelijkheden uit:
- Coupletten zijn enkele regels die samen een bepaald rijmschema vormen. Gedichten kunnen uit talloze coupletten bestaan en zo samen "heroic couplets" vormen. Milton, Alexander Pope en allerlei andere dichters maakten hier gretig gebruik van.
- Sonnetten zijn rijmende gedichten met 14 regels en kunnen de volgende twee rijmschema's volgen. De sonnetten van Shakespeare volgen steeds verschillende rijmschema's en eindigen met een couplet: a-b-a-b, c-d-c-d, e-f-e-f, g-g. Italiaanse sonnetten variëren vaak iets meer, maar zijn vaak gebaseerd op het schema a-b-b-a, a-b-b-a, c-d-c-d-c-d.
- Villanelles zijn erg complexe dichtvormen waarbij volledige dichtregels worden herhaald. Ze zijn geschreven in coupletten van drie regels, die allemaal het rijmschema a-b-a volgen. De A-regels worden herhaald en vormen de laatste regel van elk volgende couplet. Het schrijven van deze gedichten vergt dan ook bloed, zweet en tranen.
-
Speel met woorden. Probeer je niet teveel in het rijmen van woorden en het tellen van lettergrepen te verliezen, maar zorg dat je ook plezier in het dichten hebt.
- Assonantie komt voor wanneer de klinkers van de beklemtoonde woorden herhaald worden - bv. “n ie t” en “l ie d”
- Consonantie komt voor wanneer de medeklinkers van de beklemtoonde woorden overeenkomen - bv. “vor ken ” en “var ken ”
- Alliteratie wordt ook wel beginrijm genoemd omdat de medeklinkers aan het begin van het woord herhaald worden - bv. “ d ie d onkere’ d ag”
Advertentie
Tips
- Is je rijmende gedicht een opdracht voor school, zorg dan dat je ruim op tijd met schrijven begint. Een gedicht heeft tijd nodig en haast zou zonde zijn.
- Gebruik een rijmwoordenboek zoals Rijmwoorden.nl of Rijmwoordenboek.net om rjimwoorden te vinden die je zelf misschien nog niet bedacht had.
Advertentie
Waarschuwingen
- Probeer niet kwaad te worden als het schrijven niet zo soepel verloopt. Neem gewoon een korte pauze, maak een mooie wandeling en begin opnieuw.
Advertentie
Over dit artikel
Deze pagina is 7.664 keer bekeken.
Advertentie
Meld je aan voor de gratis nieuwsbrief van wikiHow!
Je vindt dan elke week handige handleidingen in je inbox.
Meld me aan!
