Pdf downloaden
Pdf downloaden
De lever is op vele manieren uniek. Het is het grootste orgaan in het lichaam, en het is een van de weinige organen met een beperkt regeneratief vermogen. [1] X Bron De lever heeft verschillende essentiële functies, van het verwijderen van afvalstoffen tot het bijdragen aan de spijsvertering, maar de lever kan overbelast raken. Verhoogde leverenzymen in het bloed zijn een teken dat de lever overbelast is, maar met eenvoudige aanpassingen aan je dieet kun je de leverenzymen terugbrengen tot gezonde waarden.
Stappen
-
Leer wat je lever voor je lichaam doet. [2] X Bron De lever draagt bij aan zowel het functioneren van de klieren, als van andere orgaanstelsels. Hij beschermt het lichaam door hormonen, medicijnen en andere biologische molecules die niet in het lichaam worden geproduceerd te ontgiften. De lever synthetiseert ook cholesterol en proteïnen die anders tot verstoppingen en ontstekingen kunnen leiden. Hij slaat vitaminen, mineralen en suikers op, en verwijdert bacteriën.
- De lever is betrokken bij allerlei belangrijke lichaamsfuncties, dus hij kan overbelast raken.
- Het is bij een overbelaste lever zeer belangrijk om te zorgen voor gezonde enzymenwaarden, zodat alle processen weer normaal kunnen verlopen.
-
Kom meer te weten over ziektes die de lever kunnen aantasten. Mede doordat de lever zoveel essentiële functies moet vervullen, is hij vatbaar voor verschillende ziektes. Er zijn allerlei ziektes waardoor je leverenzymen omhoog kunnen schieten: [3] X Bron
- Niet-alcoholische steatohepatitis (NASH), ook wel niet-alcoholische leververvetting genoemd: vetten zoals triglyceriden en cholesterol hopen zich op in de lever.
- Hepatitisvirussen: Hepatitis A, B, C, D, en E hebben allemaal een andere oorzaak. Maar elke vorm van hepatitis beschadigt de lever.
- Andere infecties die de lever schaden, zoals klierkoorts, adenovirussen, en cytomegalovirus. Door tekenbeten en andere parasieten kunnen schadelijke ziektes zoals toxoplasmose en Lyme worden veroorzaakt.
- Kanker die vaak verband houdt met eerdere virusinfecties en levercirrose.
- Alcoholische hepatitis
- Geelzucht
- Levercirrose of een vergevorderd stadium van littekenvorming in de lever.
-
Herken de symptomen van leverziekte. Omdat de lever betrokken is bij veel verschillende processen, is er geen eenduidige lijst met symptomen die wijzen op leverziekte. Iedere aandoening aan de lever heeft echter unieke, maar ook gemeenschappelijke symptomen. Als je last hebt van een of meer van de volgende symptomen, ga dan onmiddellijk naar je huisarts: [4] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
- Gele huid en ogen die kunnen wijzen op geelzucht
- Buikpijn en zwelling van de buik
- Gezwollen benen en enkels
- Jeukende huid
- Donkergele of rode urine
- Bleke ontlasting, of bloederige, teerachtige ontlasting
- Chronische vermoeidheid
- Misselijkheid of overgeven
- Verlies van de eetlust
- Gewichtsverlies
- Droge mond, erge dorst
- Snel blauwe plekken krijgen
-
Ga naar je huisarts om de diagnose te laten stellen. Ga naar je huisarts om je te laten onderzoeken, en geef hem/haar je volledige medische geschiedenis en een omschrijving van de symptomen. De arts kan ook een leverfunctie-onderzoek doen aan de hand van een bloedonderzoek. Bij dit onderzoek worden de waarden van de verschillende leverenzymen en -proteïnen onderzocht. Voorbeelden van onderzoeken naar enzymen zijn: [5] X Bron
- AST (aspartateaminotransferase): AST-waarden worden geanalyseerd om te bepalen of er sprake kan zijn van acute of chronische hepatitis. [6] X Bron
- ALAT (alanineaminotransferase): ALAT wordt gebruikt om de progressie van hepatitis en leverschade op te sporen en te volgen. [7] X Bron Hoge waarden zijn aanwezig bij alcoholisten, mensen met virale hepatitis en diabetici.
- De verhouding tussen AST/ALAT-waarden wordt vaak gebruikt om te bepalen of de leverziekte wordt veroorzaakt door een infectie, ontsteking of alcoholgebruik. [8] X Bron
- AF (alkalische fosfatase): Kan helpen bij het diagnostiseren van botziekte, leverziekte en stoornissen aan de galblaas. [9] X Bron
- GGT (gamma-glutamyltransferase): Dit kan samen met AF gebruikt worden om het onderscheid tussen lever- en botziekte te maken. GGT is ook nuttig om alcoholmisbruik op te sporen; bij ongeveer 75% van de alcoholisten is deze waarde verhoogd. [10] X Bron
- LD (lactaatdehydrogenase of melkzuurdehydrogenase): LD (ook wel bekend als LDH) wordt samen met de andere leverfunctie-onderzoeken gebruikt om de behandeling van lever- of andere stoornissen te volgen. Bij verschillende leverziektes, bloedarmoede, nierziektes en infecties worden verhoogde waarden gemeten. [11] X Bron
-
Hou je leverenzymen in de gaten. Als je eerder last hebt gehad van een leverziekte, moet je misschien elke zes tot acht weken een leverfunctie-onderzoek ondergaan. Hou de uitslagen zorgvuldig bij. Een neerwaartse trend in de laboratoriumuitslagen binnen zes tot twaalf maanden betekent dat je je lever met succes ondersteunt. Vertel je huisarts altijd welke supplementen je gebruikt, en vertel ook als er een verandering in je symptomen optreedt.Advertentie
-
Eet voldoende groene bladgroenten. Groene bladgroenten bevatten veel vitaminen, mineralen en andere voedingsstoffen. En wat belangrijk is voor je leverfunctie, ze kunnen de hoeveelheid vet die in de lever wordt afgezet verminderen. [12] X Betrouwbare bron PubMed Central Ga naar de bron Bladgroenten zijn onder andere spinazie, snijbiet, boerenkool, raapstelen, kruisbloemige groenten (bloemkool, broccoli, kool, spruitjes), en alle soorten sla.
-
Kies voeding die rijk is aan antioxidanten. Met snijbiet alleen verlaag je je leverenzymen niet, maar ze zitten wel vol met "flavonoïden" die dienen als antioxidanten waarmee je je leverfunctie kunt ondersteunen. [13] X Bron [14] X Bron Xiao J, Högger P., Metabolism of dietary flavonoids in liver microsomes. Curr Drug Metab. 2013 May;14(4):381-91. Avocado's kunnen ook goed zijn, want daar zit veel vitamine E in, en dat is een effectief natuurlijk antioxidant. Avocado's en walnoten bevatten voorlopers van het belangrijkste antioxidant in het lichaam -- glutathion. [15] X Bron
- Walnoten zijn ook een goede bron van omega3-vetzuren, en die kunnen ontstekingen aan de lever verminderen. [16] X Bron
- Andere noten, waaronder walnoten, pecannoten, amandelen en paranoten bevatten ook allerlei B-vitaminen en significante hoeveelheden mineralen.
-
Zorg dat je 35-50 gram vezels per dag eet. Voeding die veel vezels bevat beschermt je lichaam tegen het opnemen van cholesterol. Door de hoeveelheid cholesterol die je lever moet verwerken te verminderen, wordt deze gezonder en verlaag je de leverenzymen. [17] X Bron Vezels vergroten ook de galafscheiding van de lever, ze verbeteren de vetvertering en voorkomen leverziektes voordat ze ontstaan. Voedingsmiddelen met veel vezels zijn bijvoorbeeld: [18] X Bron
- Haver-, tarwe-, maïs-, en rijstzemelen
- Bonen (limabonen, zwarte bonen, bruine bonen, kidneybonen, witte bonen), linzen (rode, bruine en gele) en erwten.
- Bessen (frambozen, blauwe bessen, aardbeien, zwarte bessen, kruisbessen, bramen)
- Volkorengranen (tarwe, haver, maïs, rogge, teff, boekweit, bruine rijst)
- Groene bladgroenten (snijbiet, raapstelen, boerenkool, spinazie)
- Noten (amandelen, pistachenoten, cashewnoten en walnoten) en zaden (sesamzaad, pompoenpitten, lijnzaad, zonnebloempitten)
- Fruit (vooral soorten met een eetbare schil, zoals peren, appels, pruimen, perziken en abrikozen)
-
Drink het sap van citrusvruchten die rijk zijn aan vitamine C. Vitamine C helpt bij het repareren van weefsels en het genezen van wonden. Door citrusfruit te eten of sap ervan te drinken genees je je lever, en breng je de enzymen weer tot gezonde waarden. Citrusvruchten staan er ook om bekend dat ze het risico op leverkanker verkleinen. [19] X Bron Zoek manieren om sinaasappels, citroenen en limoenen aan je dieet toe te voegen. Als je sap koopt, zoek dan een product dat extra vitamine C bevat.
-
Eet meer groenten uit de familie van de kruisbloemigen. De kruisbloemigen staan erom bekend dat ze de productie van ontgiftende leverenzymen in balans brengen. Deze ontgiftende enzymen neutraliseren kankerverwekkende ziektekiemen in het lichaam. Deze kruisbloemige groenten bevatten ook veel vitaminen, mineralen, antioxidanten en vezels: [20] X Betrouwbare bron National Cancer Institute Ga naar de bron
- Broccoli
- Spruitjes
- Bloemkool
- Radijsjes
- Mierikswortel
- Koolraap en meiraap
- Wasabi
- Waterkers
-
Vraag je huisarts hoeveel proteïnen je moet eten. [21] X Bron Proteïne is normaal gesproken heel belangrijk voor het repareren van schade aan het lichaam, dus je zou denken dat je meer proteïnen moet eten om een overbelaste lever te behandelen. Maar omdat je lever het orgaan is dat de proteïnen moet verwerken, kan hij juist overwerkt raken door te veel proteïnen. Dat veroorzaakt nog meer schade, waardoor de leverenzymen verder omhoog gaan.
- Overleg met je huisarts en/of diëtist zodat je weet hoeveel proteïnen je moet eten. Hij/zij kan een plan opstellen dat is toegespitst op de specifieke behoeften van jouw lichaam.
-
Hou je lichaam goed gehydrateerd. Als je voldoende water drinkt spoel je gifstoffen uit je lever, waardoor die minder zwaar wordt belast. [22] X Bron Drink acht tot tien grote glazen water per dag. Drink vooral veel water: [23] X Bron
- Als je net bent opgestaan
- Voor en tijdens maaltijden
- Voor en na het sporten
- Vlak voordat je naar bed gaat
-
Vermijd voeding die de lever kan schaden. [24] X Bron Gezonde voeding kan de lever ondersteunen, maar ongezonde voeding kan de lever juist schaden. Te veel vet, zout, suiker of olie kunnen de lever overbelasten. Als je al verhoogde leverenzymen hebt, geef je lever dan even rust. Vermijd de volgende voedingsmiddelen om je leverenzymen in balans te brengen:
- Vette voeding zoals lam, rundvlees, kip met vel, eten dat in reuzel is gebakken en plantaardige olie. [25] X Bron
- Zoute voeding, zoals de meeste bewerkte en kant-en-klaarmaaltijden, snacks zoals chips en zoutjes en eten uit blik.
- Voeding met suiker, zoals taart, cake of koekjes.
- Gefrituurde voeding.
- Rauwe of niet gare schelpdieren (die kunnen gifstoffen bevatten die de lever beschadigen).
- Alcohol (al is dat geen voeding) moet zoveel mogelijk vermeden worden, vooral als je al een leveraandoening hebt.
Advertentie
-
Drink kruidenthee die de gezondheid van de lever verbetert. Er zijn allerlei kruiden die van oudsher worden gebruikt om de leverfunctie te ondersteunen. Er is niet zo veel bekend over de werking van deze kruiden, maar het wordt al heel lang veilig gebruikt. Over het algemeen worden de kruiden gebruikt als thee, dus de dosering is vaak niet duidelijk. Volg de aanwijzingen van de producent en raadpleeg je huisarts voor de juiste dosering. De doseringen die hier worden gegeven moeten alleen als richtlijn worden gezien.
- Mariadistel: Onderzoek suggereert dat het vooral goed is voor mensen met een leveraandoening die door alcoholgebruik is ontstaan, en bij levercirrose en hepatitis. [26] X Bron De dosering varieert van 160-480 mg per dag.
- Astragalus: [27] X Bron Zhang, B. Z., Ding, F., and Tan, L. W. [Clinical and experimental study on yi-gan-ning granule in treating chronic hepatitis B]. Zhongguo Zhong Xi Yi Jie He Za Zhi 1993;13(10):597-9, 580. De gebruikelijke dosering is 20-500 mg van het extract, drie tot vier maal daags.
- Paardenbloemwortel: Verlaagt het cholesterol, waardoor de lever minder zwaar wordt belast. Drink twee tot vier kopjes thee van paardenbloemwortel, of neem 2-4 mg gedroogde paardenbloemwortel per dag. [28] X Bron Sannia, A. [Phytotherapy with a mixture of dry extracts with hepato-protective effects containing artichoke leaves in the management of functional dyspepsia symptoms]. Minerva Gastroenterol Dietol. 2010;56(2):93-99.
- Combinaties: Er zijn veel combinaties van verschillende kruiden op de markt, maar de meesten zijn niet wetenschappelijk onderzocht. Voorbeelden hiervan zijn NOW Leverformule, FirstCLEANSE milde detox, en Amiset Berry Blaster.
- Groene thee: Verlaagt de kans op leverziekten, maar het kan bij sommige mensen leverproblemen juist verergeren. Overleg eerst met je huisarts voordat je groene thee gaat gebruiken. Twee tot vier kopjes per dag lijkt de kans op leverziekte te verminderen. [29] X Bron
-
Kook met knoflook en kurkuma. Deze kruiden zijn niet alleen heerlijk, maar verbeteren ook de gezondheid van de lever. Voeg deze kruiden toe naar smaak, en gebruik in elk geval een van de twee, iedere dag.
- Knoflook kan leverkanker en hartproblemen voorkomen, en versterkt het immuunsysteem. [30] X Bron
- Kurkuma heeft ontstekingsremmende eigenschappen die de lever ondersteunen door ontstekingen die tot hepatitis, niet-alcoholische steatohepatitis, leverkanker en levercirrose kunnen leiden te verminderen. [31] X Bron
-
Neem supplementen met antioxidanten. Hoewel er voldoende manieren zijn om antioxidanten via je voeding binnen te krijgen, kunnen supplementen je nog een extra steuntje in de rug geven. Alfa-liponzuur is een antioxidant dat is onderzocht in relatie tot diabetes, hart- en vaat ziekten en leverziekten. Het ondersteunt de suikerstofwisseling in de lever en voorkomt leverziekten die worden veroorzaakt door alcoholgebruik. Meestal wordt hiervan drie maal daags 100 mg genomen. [32] X Bron Podymova S. D., Davletshina I. V. [Efficacy of using alpha-lipoic acid (berlition) in patients with nonalcoholic steatohepatitis]. Eksp Klin Gastroenterol 2008;(5):77-84. [33] X Bron Schimmelpfennig W, Renger F, Wack R, and et al. [Results of a prospective double-blind study with alpha-lipoic acid against placebo in alcoholic liver damage] (Ergebnisse einer prospektiven Doppelblindstudie mit Alpha-Liponsäure gegen Plazebo bei alkoholischen Leberschäden). Dtsch Gesundheitswes 1983;38(18):690-693. N-acetylcysteïne (NAC) dient als voorloper van glutathion, het belangrijkste antioxidant in het lichaam. De gebruikelijke dosis hiervan is twee maal daags 200-250 mg.
- Alfa-liponzuur kan de werking van diabetesmedicijnen beïnvloeden, dus raadpleeg je huisarts voor de beste dosering.
- Er zijn zeldzame gevallen bekend waarin een zeer hoge dosering van NAC de leverenzymen juist verhoogde. [34] X Bron Badawy, A. H., Abdel Aal, S. F., and Samour, S. A. Liver injury associated with N-acetylcysteine administration. J Egypt.Soc Parasitol. 1989;19(2):563-571.
Advertentie
Tips
- Leverfunctie-onderzoek zou elke zes maanden moeten worden uitgevoerd, of zoals voorgesteld door je huisarts, tot de leverenzymen weer op een acceptabel niveau zijn.
Advertentie
Waarschuwingen
- Mensen met veel leverenzymen zouden geen statines moeten nemen. Zorg dat je je medicatielijst uitgebreid met je huisarts bespreekt, zodat je zeker weet dat er geen medicijnen uit die categorie op staan.
Advertentie
Bronnen
- ↑ http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/liverdiseases.html
- ↑ http://www.medicinenet.com/liver_anatomy_and_function/article.htm
- ↑ http://www.medicinenet.com/liver_anatomy_and_function/page2.htm
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/liver-problems/basics/symptoms/con-20025300
- ↑ https://labtestsonline.org/understanding/analytes/liver-panel/tab/sample/
- ↑ https://labtestsonline.org/understanding/analytes/ast/tab/test/
- ↑ https://labtestsonline.org/understanding/analytes/alt/tab/glance
- ↑ https://labtestsonline.org/understanding/analytes/alt/tab/glance
- ↑ https://labtestsonline.org/understanding/analytes/alp/tab/test/
- ↑ https://labtestsonline.org/understanding/analytes/ggt/tab/test/
- ↑ https://labtestsonline.org/understanding/analytes/ldh/tab/test/
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24192144
- ↑ http://www.hindawi.com/journals/omcl/2012/165127/
- ↑ Xiao J, Högger P., Metabolism of dietary flavonoids in liver microsomes. Curr Drug Metab. 2013 May;14(4):381-91.
- ↑ http://www.sciencedaily.com/releases/2000/12/001219074822.htm
- ↑ http://umm.edu/health/medical/altmed/supplement/omega3-fatty-acids
- ↑ http://healthyeating.sfgate.com/foods-eat-good-liver-health-4150.html
- ↑ http://www.todaysdietitian.com/newarchives/063008p28.shtml
- ↑ http://www.sciencedaily.com/releases/2015/01/150119082958.htm
- ↑ http://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/diet/cruciferous-vegetables-fact-sheet
- ↑ http://www.liversupport.com/influencing-liver-disease-with-diet/
- ↑ http://www.dailymail.co.uk/health/article-116157/Love-liver.html
- ↑ http://www.liversupport.com/for-your-livers-sake-the-best-times-to-drink-water/
- ↑ http://www.liverfoundation.org/education/liverlowdown/ll0813/healthyfoods/
- ↑ http://nutritiondata.self.com/foods-000015000000000000000-w.html
- ↑ http://umm.edu/health/medical-reference-guide/complementary-and-alternative-medicine-guide/herb/turmeric
- ↑ Zhang, B. Z., Ding, F., and Tan, L. W. [Clinical and experimental study on yi-gan-ning granule in treating chronic hepatitis B]. Zhongguo Zhong Xi Yi Jie He Za Zhi 1993;13(10):597-9, 580.
- ↑ Sannia, A. [Phytotherapy with a mixture of dry extracts with hepato-protective effects containing artichoke leaves in the management of functional dyspepsia symptoms]. Minerva Gastroenterol Dietol. 2010;56(2):93-99.
- ↑ http://www.medscape.com/viewarticle/578882
- ↑ http://umm.edu/health/medical-reference-guide/complementary-and-alternative-medicine-guide/herb/garlic
- ↑ http://umm.edu/health/medical-reference-guide/complementary-and-alternative-medicine-guide/herb/turmeric
- ↑ Podymova S. D., Davletshina I. V. [Efficacy of using alpha-lipoic acid (berlition) in patients with nonalcoholic steatohepatitis]. Eksp Klin Gastroenterol 2008;(5):77-84.
- ↑ Schimmelpfennig W, Renger F, Wack R, and et al. [Results of a prospective double-blind study with alpha-lipoic acid against placebo in alcoholic liver damage] (Ergebnisse einer prospektiven Doppelblindstudie mit Alpha-Liponsäure gegen Plazebo bei alkoholischen Leberschäden). Dtsch Gesundheitswes 1983;38(18):690-693.
- ↑ Badawy, A. H., Abdel Aal, S. F., and Samour, S. A. Liver injury associated with N-acetylcysteine administration. J Egypt.Soc Parasitol. 1989;19(2):563-571.
Advertentie
Meld je aan voor de gratis nieuwsbrief van wikiHow!
Je vindt dan elke week handige handleidingen in je inbox.
Meld me aan!
