Pdf downloaden
Pdf downloaden
Posttraumatische-stressstoornis, of PTSS, is een psychische aandoening die je kunt krijgen als je een gevaarlijke of beangstigende situatie hebt meegemaakt. Op het moment dat het gebeurde, handelde je misschien op de automatische piloot, of had je een "vecht-of-vlucht-reactie", om de situatie te overleven. Maar bij PTSS gaat die "vecht-of-vlucht-reactie" niet over als de gebeurtenis voorbij is; je voelt het effect van het gevaar nog lang daarna. Er zijn wat belangrijke tekenen om op te letten als je denkt dat jij of een geliefde misschien PTSS heeft.
Stappen
-
Weet wat PTSS is. Posttraumatische-stressstoornis (PTSS) is een mentale ziekte die je kunt krijgen als je een beangstigende of verontrustende ervaring hebt doorgemaakt. Na een traumatische situatie is het heel normaal dat je allerlei negatieve emoties ervaart, zoals verwarring, verdriet, ergernis, hulpeloosheid, bezorgdheid, enzovoorts -- dit is een normale psychische reactie die mensen hebben als ze met een traumatische situatie worden geconfronteerd. Maar die gevoelens zouden na verloop van tijd over moeten gaan. Bij PTSS worden deze emotionele reacties juist erger in plaats van dat ze afnemen. [1] X Bron Collins, C., Vaegue, H., Personality Disorders, 2007.
- PTSS treedt meestal op als de gebeurtenis die je hebt meegemaakt angstaanjagend en levensbedreigend is. Hoe langer je aan het trauma bent blootgesteld, hoe groter de kans is dat je PTSS krijgt.
-
Ontken de symptomen van PTSS niet omdat je toevallig niet in het leger hebt gezeten. Omdat PTSS veelal werd geassocieerd met oorlogsveteranen, vinden mensen die niet in het leger hebben gezeten het soms moeilijk om de symptomen te herkennen. Als je onlangs een traumatische, beangstigende of beschadigende ervaring hebt gehad, kun je lijden aan PTSS. Bovendien krijgen niet alleen slachtoffers van een levensbedreigende ervaring PTSS. Soms kun je ook PTSS krijgen als je alleen getuige bent geweest van een vreselijke gebeurtenis, of als je te maken hebt met de nasleep van zo'n situatie. [2] X Bron Frueh, C., Rosen, M., Wiley, J., Clinician's Guide to Posttraumatic Stress Disorder, 2010.
- Gebeurtenissen die vaak PTSS veroorzaken zijn bijvoorbeeld seksueel misbruik, bedreiging met een wapen, een natuurramp, plotseling verlies van een geliefde, een auto- of vliegtuigongeluk, marteling, gevecht of getuige zijn van een moord.
- Het is belangrijk om te weten dat mensen die worstelen met PTSS deze aandoening vaker hebben ontwikkeld door een daad die door een andere persoon is gepleegd, dan door een natuurramp.
-
Bepaal hoe lang het is geleden dat je de stressvolle gebeurtenis hebt meegemaakt. Zoals eerder genoemd is het heel normaal om sterke negatieve gevoelens te hebben nadat je iets ergs hebt meegemaakt. In de eerste weken wordt dit acute stressstoornis genoemd. Na ongeveer een maand zouden deze gevoelens moeten afnemen. Als de negatieve gevoelens na een maand echter juist sterker worden, wordt PTSS een punt van zorg. [3] X Bron Whitman, B., A Prospective Study of the Timing of PTSD Symptoms: Implications for Criterion C as an Early Indicator of PTSD., 2008.
-
Wees je bewust van de risicofactoren waardoor je vatbaarder bent voor PTSS. Het vreemde aan PTSS is dat als twee mensen precies hetzelfde meemaken, de een het wel kan krijgen en de ander niet. Er zijn een aantal factoren die ertoe kunnen bijdragen dat je meer kans hebt om PTSS te krijgen na een traumatische ontwikkeling. Het is belangrijk om te onthouden dat niet iedereen PTSS krijgt, ook al zijn deze factoren op hen van toepassing. Deze factoren zijn onder andere [4] X Bron Frueh, C., Rosen, M., Wiley, J., Clinician's Guide to Posttraumatic Stress Disorder, 2010. :
- Een geschiedenis van psychische aandoeningen binnen je familie. Als je familieleden hebt die aan angsten of depressies lijden, heb jij een hoger risico om PTSS te krijgen.
- De manier waarop jij op stress reageert. Stress is normaal, maar sommige mensen hebben een lichaam dat meer chemicaliën en hormonen aanmaakt waardoor ze een abnormale reactie op stress krijgen.
- Eerdere ervaringen die je hebt gehad. Als je al eerder een trauma hebt opgelopen, door bijvoorbeeld misbruik of verwaarlozing als kind, kan dit nieuwe trauma bijdragen aan de verschrikkingen die je in het verleden hebt meegemaakt, waardoor je PTSS krijgt.
Advertentie
-
Herken gevoelens van vermijding. Als je een traumatische ervaring hebt, kan het makkelijker zijn om alles wat je aan het incident herinnert te vermijden; maar het aangaan van de herinnering kan echter een gezondere manier van omgaan met het trauma zijn. Als je PTSS hebt, doe je misschien alles wat je kunt om de dingen die je aan de gebeurtenis herinneren uit de weg te gaan. Symptomen van vermijding zijn onder andere [5] X Bron Frueh, C., Rosen, M., Wiley, J., Clinician's Guide to Posttraumatic Stress Disorder, 2010. :
- Weigeren om aan de situatie te denken.
- Mensen, plaatsen of voorwerpen die je aan de gebeurtenis herinneren uit de weg gaan.
- Niet over de ervaring willen praten
- Jezelf storten op afleidingen, en geobsedeerd raken door die activiteiten in plaats van aan de traumatische gebeurtenis te denken.
-
Besteed aandacht aan intrusieve herinneringen. Intrusieve herinneringen zijn herinneringen die je niet onder controle hebt -- ze komen zomaar in je hoofd op, zonder dat jij je hersenen opdracht hebt gegeven het te herinneren. Je kunt je hierdoor hulpeloos voelen en je kunt ze niet tegengaan. Soorten intrusieve herinneringen zijn [6] X Bron Collins, C., Vaegue, H., Personality Disorders, 2007. :
- Levendige, plotselinge flashbacks naar de gebeurtenis.
- Nachtmerries die gaan over wat er is gebeurd.
- Een soort "diavoorstelling" van beelden van de gebeurtenis die je niet kunt tegenhouden in je hoofd.
-
Let op als je merkt dat je probeert te ontkennen dat het is gebeurd. Sommige mensen met PTS reageren op een traumatiserende gebeurtenis door te ontkennen dat het ooit is gebeurd. Ze gedragen zich volkomen normaal, alsof hun leven er op geen enkele wijze door is beïnvloed. Dit is een vorm van zelfbescherming; de geest sluit de herinnering en het begrip van wat er is gebeurd af, om het lichaam pijn te besparen. [7] X Bron
- Een moeder kan bijvoorbeeld ontkennen dat haar baby is overleden. Ze blijft er gewoon tegen praten alsof hij/zij slaapt, in plaats van te accepteren dat hij/zij is overleden.
-
Hou veranderingen in de manier waarop je denkt in de gaten. Mensen kunnen altijd van mening veranderen. Maar bij PTSS merk je misschien dat je heel plotseling anders denkt over dingen -- zoals over mensen, plekken en dingen -- op een manier waarop je voor de traumatische gebeurtenis nooit hebt gedacht. Deze veranderingen van gedachten zijn bijvoorbeeld [8] X Bron Frueh, C., Rosen, M., Wiley, J., Clinician's Guide to Posttraumatic Stress Disorder, 2010. :
- Negatieve gedachten over andere mensen, plekken, situaties en jezelf.
- Onverschilligheid, of een gevoel van wanhoop als je aan de toekomst denkt.
- Onvermogen om geluk of plezier te ervaren; een verdoofd gevoel hebben.
- Onvermogen of veel moeite om relaties te onderhouden.
- Problemen met het geheugen, variërend van kleine dingen vergeten tot grote gaten in het geheugen wat betreft de gebeurtenis
-
Herken emotionele of fysieke veranderingen die je sinds de gebeurtenis hebt ervaren. Net als bij veranderingen van je gedachten, moet je ook letten op emotionele en fysieke veranderingen die je voor de gebeurtenis nooit eerder hebt opgemerkt. Het is belangrijk om te onthouden dat dit soort veranderingen altijd wel eens kunnen gebeuren - maar als het constant gebeurt is het iets om goed op te letten. Deze veranderingen zijn onder andere [9] X Bron Whitman, B., A Prospective Study of the Timing of PTSD Symptoms: Implications for Criterion C as an Early Indicator of PTSD., 2008. :
- Slapeloosheid.
- Verminderde eetlust.
- Snel boos of geïrriteerd raken en agressief worden.
- Niet van dingen kunnen genieten die je eerst wel leuk vond.
- Overweldigd raken door sterke schuldgevoelens of schaamte.
- Zelfdestructief gedrag vertonen zoals te hard rijden, drugsmisbruik of riskante beslissingen maken.
-
Let op gevoelens die erop duiden dat je in de hoogste staat van paraatheid bent. Na een beangstigende of traumatiserende gebeurtenis, merk je misschien dat je erg nerveus of schrikachtig bent. Van dingen waarvoor je normaal niet bang bent kun je nu in paniek raken. Een traumatiserende gebeurtenis kan zorgen dat je lichaam in een verhoogde staat van bewustzijn verkeert die niet nodig is, maar die wel nodig lijkt door het trauma dat je hebt ervaren. [10] X Bron
- Als je bijvoorbeeld een bom vlakbij je hebt horen afgaan, merk je misschien dat je daarna al schrikt of in paniek raakt als iemand een deur dichtslaat of zijn sleutels laat vallen.
-
Praat met een psychisch hulpverlener die ervaring heeft met slachtoffers met een trauma. Een psycholoog of therapeut kan helpen bepalen of wat jij ervaart een normale reactie op de gebeurtenis is, of dat je PTSS hebt. Je huisarts kan je helpen om de juiste behandeling op te stellen. Behandelopties bij PTSS zijn: [11] X Betrouwbare bron National Institute of Mental Health Ga naar de bron
- Normale gesprekstherapie is zowel effectief bij het behandelen van de symptomen van PTSS als het leren omgaan met problemen met familie, het leven of je baan die zijn ontstaan als gevolg van PTSS.
- Psychotherapie in de vorm van exposure-therapie, gericht op het rustig praten over de gebeurtenis en misschien het bezoeken van de plekken en/of mensen die je hebt vermeden, of in de vorm van stressinoculatie, waarbij je manieren leert om om te gaan met stressvolle situaties of situaties die angst opwekken.
- Een psychiater kan medicijnen voorschrijven die symptomen zoals depressie, angsten en slapeloosheid kunnen verlichten.
Advertentie
-
Let op tekenen van depressie. Als je een traumatische gebeurtenis hebt meegemaakt, kun je ook depressief worden. Als je denkt dat je PTSS hebt, ben je wellicht ook depressief. Let op symptomen zoals [12] X Bron :
- Moeite met concentreren.
- Schuldgevoel, gevoelens van hulpeloosheid en waardeloosheid
- Verminderde energie en gebrek aan interesse in dingen die je vroeger leuk vond
- Gevoelens van diep verdriet die niet weggaan; ook wel ervaren als een gevoel van leegte.
-
Let op angstgevoelens. Na een beangstigende of gruwelijke ervaring kun je een angststoornis gaan ontwikkelen. Een angststoornis gaat verder dan normale gevoelens van stress of bezorgdheid die mensen in het dagelijks leven wel eens ervaren. Tekenen van een angststoornis zijn bijvoorbeeld [13] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron :
- Je constant zorgen maken over of geobsedeerd raken door kleine of grotere problemen.
- Een rusteloos gevoel hebben, en niet de wens hebben om te ontspannen.
- Snel schrikken, of je gespannen en zenuwachtig voelen.
- Moeite hebben om te slapen, of het gevoel hebben buiten adem te zijn
-
Let op dwangmatig gedrag. Als je iets hebt meegemaakt waardoor je hele wereld op zijn kop gezet is, wil je meestal daarna weer normaal leven. Maar sommige mensen gaan verder dan dat, door hun omgeving dwangmatig te willen beheersen. Een obsessieve-compulsieve stoornis kan zich op verschillende manieren manifesteren, maar als je je zorgen maakt dat je dit hebt, let dan op [14] X Betrouwbare bron HelpGuide Ga naar de bron :
- De wens om constant je handen te wassen. Je wordt paranoïde dat je huid vies is, of dat je ergens mee besmet raakt.
- Obsessief controleren of alles in orde is. Bijvoorbeeld tien keer kijken of de oven wel uit is, en of je de deur wel op slot hebt gedaan.
- Een plotselinge obsessie met symmetrie. Je merkt dat je dingen gaat tellen en ordenen zodat ze symmetrisch en gelijk zijn.
- Weigeren om iets weg te gooien omdat je bang bent dat er iets ergs gebeurt als je dat doet.
-
Praat met iemand als je hallucinaties hebt. Hallucinaties zijn dingen die je met een van je vijf zintuigen waarneemt, terwijl ze er niet echt zijn. Dat kan betekenen dat je stemmen hoort die er niet zijn, dingen ziet die niet echt bestaan, smaak- of geursensaties hebt die niet echt zijn, of het gevoel hebt dat je ergens door wordt aangeraakt wat er niet is. Iemand met hallucinaties heeft moeite om te bepalen of het echt gebeurt of niet. [15] X Bron
- Een manier om uit te vinden of je hallucineert of niet, is door mensen om je heen te vragen of zij hetzelfde ervaren. [16] X Bron
- Wees je ervan bewust dat deze hallucinaties een teken kunnen zijn dat je een psychotische aandoening hebt zoals schizofrenie, naast de posttraumatische-stressstoornis. Onderzoekers hebben veel overlappingen ontdekt tussen deze twee mentale aandoeningen. [17] X Bron . Het is echt heel belangrijk om zo snel mogelijk hulp te zoeken als je dingen gaat horen of zien die er niet zijn.
-
Schakel professionele hulp in als je last krijgt van geheugenverlies. Als je iets traumatisch hebt meegemaakt, kan je lichaam je geheugen uitschakelen om je tegen de pijn te beschermen. Je kunt ook zelf geheugenverlies tot stand brengen door de herinnering te onderdrukken of te ontkennen dat de gebeurtenis heeft plaatsgevonden. Als je plotseling het gevoel hebt dat er bepaalde details uit je leven vertroebeld raken, of dat je bepaalde stukken uit je verleden mist, zou je daarover met een deskundige of met iemand die je vertrouwt moeten praten. [18] X BronAdvertentie
Tips
- Praat met iemand die je vertrouwt over de gruwelijke gebeurtenis die je hebt meegemaakt. Door te praten over wat je hebt ervaren kun je de pijnlijke of negatieve emoties die er verband mee houden beter loslaten.
Advertentie
Waarschuwingen
- Als je vermoedt dat je PTSS hebt, zoek dan onmiddellijk een therapeut.
Advertentie
Bronnen
- ↑ Collins, C., Vaegue, H., Personality Disorders, 2007.
- ↑ Frueh, C., Rosen, M., Wiley, J., Clinician's Guide to Posttraumatic Stress Disorder, 2010.
- ↑ Whitman, B., A Prospective Study of the Timing of PTSD Symptoms: Implications for Criterion C as an Early Indicator of PTSD., 2008.
- ↑ Frueh, C., Rosen, M., Wiley, J., Clinician's Guide to Posttraumatic Stress Disorder, 2010.
- ↑ Frueh, C., Rosen, M., Wiley, J., Clinician's Guide to Posttraumatic Stress Disorder, 2010.
- ↑ Collins, C., Vaegue, H., Personality Disorders, 2007.
- ↑ http://psychcentral.com/lib/symptoms-and-diagnosis-of-ptsd/000158
- ↑ Frueh, C., Rosen, M., Wiley, J., Clinician's Guide to Posttraumatic Stress Disorder, 2010.
- ↑ Whitman, B., A Prospective Study of the Timing of PTSD Symptoms: Implications for Criterion C as an Early Indicator of PTSD., 2008.
- ↑ http://www.ptsd.va.gov/professional/PTSD-overview/dsm5_criteria_ptsd.asp
- ↑ http://www.nimh.nih.gov/health/publications/post-traumatic-stress-disorder-ptsd/index.shtml
- ↑ http://www.webmd.com/depression/guide/detecting-depression
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/generalized-anxiety-disorder/basics/symptoms/con-20024562
- ↑ http://www.helpguide.org/mental/obsessive_compulsive_disorder_ocd.htm
- ↑ http://www.rightdiagnosis.com/h/hallucination/intro.htm
- ↑ http://www.nytimes.com/2012/11/04/opinion/sunday/seeing-things-hearing-things-many-of-us-do.html
- ↑ http://www.mentalhealthcare.org.uk/post_traumatic_stress_disorder_and_psychosis#People_who_experience_psychosis_are_more_likely_to_have_PTSD
- ↑ http://www.medicinenet.com/memory_loss/symptoms.htm
Over dit artikel
Deze pagina is 4.935 keer bekeken.
Advertentie
Meld je aan voor de gratis nieuwsbrief van wikiHow!
Je vindt dan elke week handige handleidingen in je inbox.
Meld me aan!
