Pdf downloaden
Pdf downloaden
Een bipolaire stoornis is een soort stemmingsstoornis die bij ongeveer 5-7% van de Nederlandse volwassenen voorkomt. [1] X Bron Het manifesteert zich vaak door periodes van euforische stemming, ook wel bekend als een manie, afgewisseld door een depressieve gemoedstoestand. Een bipolaire stoornis ontstaat meestal al als iemand nog jong is. Onderzoek heeft uitgewezen dat 1,8% alle kinderen en jongvolwassenen last hebben van een bipolaire stoornis. [2] X Bron Radu, D.A., Chirita, R., Untu, I., Sacuiu, I., Lupu, V.V., Ciubara, A., & Burlea, L.C. (2014). Bipolar disorder in children: diagnostical challenge. Revista Romana de Pediatrie, 58(2). Vreemd genoeg wordt de diagnose vaak pas gesteld als iemand eind twintig of begin dertig is. [3] X Bron Radu, D.A., Chirita, R., Untu, I., Sacuiu, I., Lupu, V.V., Ciubara, A., & Burlea, L.C. (2014). Bipolar disorder in children: diagnostical challenge. Revista Romana de Pediatrie, 58(2). Dit artikel kan je helpen bepalen of jij, of iemand in je omgeving, een bipolaire stoornis heeft.
Stappen
-
Herken de tekenen van een manie. Tijdens manische perioden komen gevoelens van euforie, creativiteit en verhoogd bewustzijn veel voor. [4] X Bron Manische periodes kunnen een paar uur tot wel een paar dagen of weken lang duren. [5] X Betrouwbare bron National Institute of Mental Health Ga naar de bron Dit zijn de tekenen die kunnen duiden op een manie: [6] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
- Het gevoel hebben "high" te zijn, zo erg zelfs dat iemand zich onsterfelijk voelt. Dit gaat meestal gepaard met het gevoel speciale krachten te hebben, of goddelijk te zijn.
- Gedachten die door het hoofd razen en van onderwerp naar onderwerp springen, zo snel dat het moeilijk is om bij te houden of op één ding te concentreren.
- Zo snel praten dat anderen geen touw kunnen vastknopen aan wat iemand zegt, en een rusteloos en zenuwachtig gevoel hebben.
- De hele nacht wakker blijven of slechts een paar uur slapen, maar je de volgende dag niet moe voelen.
- Roekeloos gedrag vertonen, zoals veel wisselende seksuele contacten zonder bescherming, gokken met grote hoeveelheden geld, het doen van risicovolle zakelijke investeringen, geld uitgeven aan dure dingen, stoppen met een baan, enzovoorts.
- Snel geïrriteerd en ongeduldig zijn naar anderen toe. Dit kan uit de hand lopen zodat ruzie ontstaat met mensen die niet in jouw ideeën mee willen gaan.
- In zeldzame gevallen het ervaren van waanideeën, hallucinaties en visioenen (zoals geloven dat je de stem van God hebt gehoord, of engelen zien).
-
Herken de symptomen van een bipolaire depressie. Mensen die last hebben van een bipolaire stoornis kennen vaak langere depressieve periodes die ook vaker voorkomen dan de manische periodes. Let op de volgende symptomen: [7] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
- Het onvermogen om plezier of vreugde te ervaren.
- Geplaagd worden door gevoelens van hopeloosheid en onvermogen. Het gevoel hebben waardeloos te zijn en je schuldig te voelen komt ook veel voor.
- Meer dan normaal slapen en je moe en sloom voelen.
- Aankomen en een verandering ervaren in je eetlust.
- Het ervaren van gedachten aan doodgaan en zelfmoord.
- Let op dat bipolaire depressie vaak lijkt op gewone depressie. Een deskundige kan het verschil tussen deze twee stoornissen herkennen. Hij/zij kijkt naar de geschiedenis van manische periodes en hoe sterk deze zijn geweest. [8] X Bron American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5. Washington DC: American Psychiatric Association.
- De medicijnen die bij een gewone depressie worden voorgeschreven zijn meestal niet effectief bij een bipolaire depressie. Ook gaat het vaak gepaard met geïrriteerdheid en stemmingswisselingen die iemand met een depressie niet heeft. [9] X Bron
-
Weet wat de tekenen zijn van een hypomane episode. Een hypomane episode is een abnormale en aanhoudende verhoogde stemming die minstens vier dagen duurt. Er kunnen ook prikkelbaarheid en andere symptomen bij voorkomen. [10] X Bron American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author. Hypomanie is anders dan een manische periode, omdat de symptomen meestal minder hevig zijn. Let op: [11] X Bron American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5. Washington DC: American Psychiatric Association.
- Euforische gevoelens
- Prikkelbaarheid
- Overdreven zelfvertrouwen, of grootheidswaanzin
- Minder behoefte aan slaap
- Snel en intens praten
- Gedachten die heel snel alle kanten op vliegen (van het ene idee naar het andere)
- Snel afgeleid zijn
- Psychomotorische onrust, zoals met een been wiebelen of met de vingers ergens op tikken, of onmogelijk stil kunnen zitten.
- Tijdens een hypomane episode heeft iemand meestal geen problemen op het werk of binnen de sociale kring. Vaak wordt men hiervoor niet behandeld. Iemand die aan hypomanie lijdt voelt zich bijvoorbeeld euforisch, heeft meer eetlust en meer zin in seks. Maar hij/zij kan nog gewoon naar het werk en kan normaal taken uitvoeren zonder (veel) negatieve gevolgen.
- Tijdens een hypomane episode kan iemand vaak gewoon taken op het werk uitvoeren. Hij/zij kan ook gewoon (hoewel misschien iets intenser) contact hebben met collega's. Bij een echte manie is het vaak heel moeilijk om dagelijkse bezigheden op het werk zonder inschattingsfouten uit te voeren. Ook kunnen ongepaste sociale contacten leiden tot negatieve gevolgen. Waanbeelden en hallucinaties komen meestal niet voor bij hypomanie. [12] X Bron American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
-
Begrijp de kenmerken van een gemengde aanval. In sommige gevallen ervaart iemand een manie en een depressie tegelijkertijd. Deze mensen voelen zich depressief en prikkelbaar, hebben gedachten die door het hoofd razen, angstaanvallen en slapeloosheid.
- Manie en hypomanie worden als gemengd aangemerkt als er ook sprake is van drie of meer symptomen van een depressie.
- Stel je bijvoorbeeld voor dat iemand riskant gedrag vertoont. Hij/zij heeft ook last van slapeloosheid, hyperactiviteit en rondrazende gedachten. Dit zijn allemaal criteria voor een manie. Als deze persoon ook minstens drie symptomen van een depressie vertoont, is dit een manische periode met gemengde kenmerken. Voorbeelden zijn gevoelens van waardeloosheid, verlies van interesse in hobby's of andere activiteiten en terugkerende gedachten aan de dood. [13] X Bron
Advertentie
-
Ken de eigenschappen van een bipolaire stoornis type 1. Deze vorm van bipolaire stoornis is de bekendste manisch-depressieve vorm van de ziekte. Een persoon die lijdt aan type 1 moet minstens een manische of gemengde episode hebben ervaren. Mensen met bipolaire stoornis type 1 hebben vaak ook een depressieve periode gehad. [14] X Betrouwbare bron HelpGuide Ga naar de bron
- Mensen met bipolair type 1 ervaren meestal een high die kan leiden tot riskant gedrag.
- Deze vorm van de ziekte verstoort vaak het werk en het sociale leven.
- Mensen met bipolair type 1 doen het vaakst een zelfmoordpoging, bij 10-15% slaagt deze poging. [15] X Bron American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
- Ook hebben deze mensen een grotere kans op verslaving aan drank of drugs. [16] X Bron American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
- Er is een verband bekend tussen bipolair type 1 en hyperthyreoïdie. Dit maakt het nog belangrijker om naar de huisarts te gaan. [17] X Bron American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
-
Ken de symptomen van een bipolaire stoornis type 2. Deze variatie kent een minder hevige manische periode, maar wel zware depressieve periodes. De persoon kan soms een lichte vorm van hypomanie ervaren. Maar de onderliggende toestand is meestal depressie. [18] X Bron
- Mensen met bipolair type 2 krijgen vaak de verkeerde diagnose, namelijk dat ze gewoon depressief zijn. Om het verschil te kunnen herkennen, moet gezocht worden naar de onderscheidende kenmerken van een bipolaire depressie.
- Bipolaire depressie is anders dan een gewone depressie omdat het vaak gepaard gaat met manische symptomen. Soms overlappen deze twee elkaar. Er is een deskundige voor nodig om het verschil te kunnen herkennen. [19] X Bron American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5. Washington DC: American Psychiatric Association.
- Mensen met bipolair type 2 vertonen vaak manische symptomen zoals angsten, prikkelbaarheid of razende gedachten. Uitbarstingen van creativiteit of activiteit komen minder vaak voor.
- Net als bij type 1 is er ook hierbij een hoog risico op zelfmoord, hyperthyreoïdie en misbruik van alcohol of drugs. [20] X Bron American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
- Bipolair type 2 lijkt meer voor te komen bij vrouwen dan bij mannen. [21] X Bron American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
-
Let op tekenen van cyclothymie. Dit is een mildere vorm van een bipolaire stoornis waarbij er sprake is van stemmingswisselingen met minder hevige gevallen van manie en depressie. De stemmingswisselingen lijken in cycli voor te komen, waarbij manie en depressie elkaar steeds afwisselen. Dit zijn de kenmerken: [22] X Bron American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5. Washington DC: American Psychiatric Association.
- Cyclothymie begint al vroeg in het leven, meestal bij adolescenten en jongvolwassenen.
- Cyclothymie komt evenveel voor bij mannen als bij vrouwen.
- Net als bij bipolair type 1 en 2 is er een verhoogd risico op alcohol- en drugmisbruik.
- Ook slaapstoornissen komen veel voor bij mensen met cyclothymie.
Advertentie
-
Let op of iemands stemming verandert als er een nieuw seizoen aanbreekt. Het komt vaak voor dat de stemming mee verandert met het seizoen. In sommige gevallen duurt de manie of depressie ook het hele seizoen. In andere gevallen betekent de verandering van het seizoen het begin van een cyclus waarin zowel manie als depressie voorkomt.
- Manische episodes komen vooral veel voor in de zomer. Depressieve episodes eerder in de herfst, winter en lente. Dit is echter geen geschreven regel; sommige mensen zijn juist depressief in de zomer en manisch in de winter. [23] X Betrouwbare bron HelpGuide Ga naar de bron
-
Begrijp dat een bipolaire stoornis niet altijd betekent dat iemand niet kan functioneren. Sommige mensen met een bipolaire stoornis ondervinden moeilijkheden op het werk of op school. Maar in andere gevallen merk je niets aan hen op dat gebied.
- Mensen met bipolair type 2 en cyclothymie kunnen meestal gewoon functioneren op het werk of op school. Mensen met bipolair type 1 hebben vaak meer problemen op dat gebied. [24] X Bron American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
-
Let op drank- en drugmisbruik. 50% van de mensen met een bipolaire stoornis worstelt met alcohol- of drugmisbruik. Ze gebruiken het om de razende gedachten in hun hoofd tijdens manische periodes te kalmeren. Het kan ook dat ze drugs gebruiken om zich beter te voelen als ze depressief zijn. [25] X Bron
- Stoffen als alcohol hebben bepaalde effecten op de stemming en het gedrag. Het kan lastig zijn om te weten welke gedragingen afkomstig zijn van de bipolaire stoornis.
- Mensen die alcohol en drugs misbruiken hebben een groter risico om zelfmoord te plegen. Dat komt omdat die stoffen de gevoelens van zowel manie als depressie kunnen versterken.
- Door drank- en drugmisbruik kan ook een cyclus van manische depressie ontstaan.
-
Let op of iemand buiten de realiteit lijkt te leven. Mensen met een bipolaire stoornis raken vaak het contact met de werkelijkheid kwijt. Dat kan zowel in periodes van hevige manie als depressie gebeuren.
- Dit kan zich manifesteren door bijvoorbeeld een gevaarlijk opgeblazen ego, of een schuldgevoel dat niet in proportie is met werkelijke gebeurtenissen. In sommige gevallen kan er ook sprake zijn van hallucinaties of een psychose.
- Vooral bij bipolair type 1 komt losstaan van de realiteit vaak voor gedurende manische en gemengde periodes. Het gebeurt minder vaak bij bipolair type 2, en haast nooit bij cyclothymie. [26] X Bron American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
-
Ga naar een specialist. Zelfdiagnose is nuttig, omdat je dan de volgende stap kunt zetten en hulp kunt gaan zoeken. Veel mensen leven met een bipolaire stoornis zonder dat ze daarvoor behandeld worden. Maar het is makkelijker om met de ziekte te leven als je de juiste medicijnen krijgt. Psychotherapie bij een psychiater of andere therapeut kan ook veel verschil uitmaken.
- Medicijnen die worden gebruikt om bipolaire stoornissen te behandelen zijn onder andere stemmingsstabilisatoren, antidepressiva, antipsychotica en angstremmers. Deze medicijnen blokkeren en/of reguleren bepaalde stofjes in de hersenen. Ze reguleren dopamine, serotonine en acetylcholine. [27] X Bron Young, L.T. (2004). What exactly is a mood stabilizer? Journal of Psychiatry and Neuroscience, 29(2), pp. 87-88.
- Stemmingsstabilisatoren reguleren de gemoedstoestand. Ze voorkomen de extreme pieken en dalen die gepaard gaan met een bipolaire stoornis. Hieronder vallen medicijnen zoals lithium, Depakote, Neurontin, Lamictal, en Topamax. [28] X Bron
- Antipsychotica verminderen psychotische symptomen zoals hallucinaties en waanideeën tijdens een manische episode. Dit zijn bijvoorbeeld Zyprexa, Risperdal en Abilify. [29] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
- Antidepressiva die bij een bipolaire stoornis worden gebruikt zijn onder andere Lexapro, Zoloft en Prozac. Om angsten te verminderen schrijven psychiaters vaak Xanax, Klonopin, of Lorazepam voor. [30] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
- Medicijnen moeten altijd worden voorgeschreven door een huisarts of psychiater. Ze moeten volgens voorschrift worden genomen om complicaties met de gezondheid te voorkomen.
- Als je bang bent dat jij of een geliefde een bipolaire stoornis heeft, ga dan naar je huisarts of therapeut om de diagnose te laten stellen.
- Als jij of een geliefde aan zelfmoord denkt, zoek dan onmiddellijk contact met een vriend of geliefde. Bel de hulplijn zelfmoordpreventie 0900-0113 als je met iemand wilt praten. [31] X Bron
Advertentie
Tips
- Als je een zware drinker bent of drugs gebruikt dan kan dit ervoor zorgen dat je stemmingswisselingen krijgt die lijken op een bipolaire stoornis. Het kan helpen om te stoppen met deze middelen.
Advertentie
Waarschuwingen
- Dit artikel is alleen bedoeld om de symptomen van een bipolaire stoornis te leren herkennen. Het is niet bedoeld om een diagnose te kunnen stellen of te behandelen. Raadpleeg een arts als je denkt dat jijzelf of een geliefde een bipolaire stoornis heeft.
Advertentie
Bronnen
- ↑ http://www.nationaalkompas.nl/gezondheid-en-ziekte/ziekten-en-aandoeningen/psychische-stoornissen/depressie/omvang/
- ↑ Radu, D.A., Chirita, R., Untu, I., Sacuiu, I., Lupu, V.V., Ciubara, A., & Burlea, L.C. (2014). Bipolar disorder in children: diagnostical challenge. Revista Romana de Pediatrie, 58(2).
- ↑ Radu, D.A., Chirita, R., Untu, I., Sacuiu, I., Lupu, V.V., Ciubara, A., & Burlea, L.C. (2014). Bipolar disorder in children: diagnostical challenge. Revista Romana de Pediatrie, 58(2).
- ↑ http://www.webmd.com/bipolar-disorder/guide/bipolar-disorder-warning-signs
- ↑ http://www.nimh.nih.gov/health/topics/bipolar-disorder/index.shtml#part_145404
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bipolar-disorder/basics/symptoms/con-20027544
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bipolar-disorder/basics/symptoms/con-20027544
- ↑ American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5. Washington DC: American Psychiatric Association.
- ↑ http://www.webmd.com/bipolar-disorder/guide/bipolar-disorder-warning-signs
- ↑ American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
- ↑ American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5. Washington DC: American Psychiatric Association.
- ↑ American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
- ↑ http://psychcentral.com/disorders/bipolar-disorder-with-mixed-features/
- ↑ http://www.helpguide.org/mental/bipolar_disorder_symptoms_treatment.htm
- ↑ American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
- ↑ American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
- ↑ American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
- ↑ http://www.webmd.com/bipolar-disorder/guide/bipolar-2-disorder
- ↑ American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5. Washington DC: American Psychiatric Association.
- ↑ American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
- ↑ American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
- ↑ American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5. Washington DC: American Psychiatric Association.
- ↑ http://www.helpguide.org/mental/bipolar_disorder_symptoms_treatment.htm
- ↑ American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
- ↑ http://www.mayoclinic.com/health/bipolar-disorder/DS00356/DSECTION=symptoms
- ↑ American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
- ↑ Young, L.T. (2004). What exactly is a mood stabilizer? Journal of Psychiatry and Neuroscience, 29(2), pp. 87-88.
- ↑ http://psychcentral.com/lib/mood-stabilizers-for-bipolar-disorder/00059
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bipolar-disorder/basics/treatment/con-20027544
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/bipolar-disorder/basics/treatment/con-20027544
- ↑ http://www.mayoclinic.com/health/bipolar-disorder/DS00356/DSECTION=symptoms
Advertentie
Meld je aan voor de gratis nieuwsbrief van wikiHow!
Je vindt dan elke week handige handleidingen in je inbox.
Meld me aan!
