Pronatie is een term die de normale naar binnen rollende beweging beschrijft van je enkels evenals de milde afvlakking van je voetbogen die zich voordoet tijdens het wandelen en lopen. [1] X Bron Enige pronatie is van cruciaal belang (15% inrollen of afvlakken op de enkel is ideaal) omdat het de kracht van de impact tijdens het lopen en rennen verdeelt, en daarmee in wezen fungeert als schokdemper. [2] X Bron Te veel pronatie tijdens gewicht dragen (de zogenaamde overpronatie) kan leiden tot doorgezakte voetbogen (platvoeten) en daarmee problemen in je enkels, knieën, heupen en onderrug veroorzaken. Als zodanig is het belangrijk om inzicht te krijgen in de ernst van je pronatie, zodat je schoenen en/of corrigerende inlegzolen kunt kiezen die het meest geschikt zijn.
Stappen
-
Kijk naar de zolen van je schoenen. Wanneer je gewoon wandelt zal de zool van elke schoen lichtjes over de grond schuren langs de buiten- en zijkant, de reden waarom je schoenen op die plek merkbaar meer slijten. [3] X Bron Als de zolen van je schoenen meer slijten in het midden van je hak — of erger nog, langs de binnenkant of middelste rand van het achterste deel van de zool — dan overproneer je waarschijnlijk tijdens het lopen.
- Slijtagepatronen zijn het gemakkelijkst op te merken op oude hardloopschoenen met rubberen zolen, want die slijten sneller.
- Houd er rekening mee dat slijtagepatronen langs de uiterste rand (het laterale deel) van de achtervoet, een volledig gebrek aan normale pronatie aan kan geven en te veel rigiditeit in de enkel en/of de voetboog, wat ook wel oversupinatie heet. [4] X Bron
- Mensen die overproneren kunnen vaak niet erg snel lopen, omdat hun voeten en enkels inzakken en de voortstuwende kracht niet doorgeven aan de benen.
-
Ga na hoeveel ruimte je hebt onder elke voet. Sta je rechtop (gewicht-dragend), dan zou er voldoende ruimte moeten zijn om zonder al te veel moeite onder de binnenkant van elke voet een vinger te steken. Vraag dus aan je partner of een vriend om je te helpen deze controle uit te voeren met een vinger onder je binnenste voetbogen, terwijl je op een stevige ondergrond staat. Kunnen ze dit zonder enige moeite doen en zonder dat jij er last van hebt, dan heb je een normale voetboog en geen last van overproneren (in ieder geval niet terwijl je staat). Is er echter onvoldoende ruimte onder elke voetboog, dan heb je waarschijnlijk platvoeten, wat een belangrijke indicator is en wellicht de oorzaak van overpronatie. [5] X Bron
- Deze test kun je het best uitvoeren op blote voeten terwijl je op een stevige ondergrond staat, zoals hout, tegels of linoleum.
- Normaal lijkende voetbogen terwijl je staat is niet altijd een garantie dat je ook tijdens het lopen goed en normaal proneert. Een te rigide voetboog wil wellicht niet meeveren, ondanks dat het enkelgewricht inrolt en overproneert tijdens het wandelen en hardlopen, maar dat is redelijk zeldzaam.
- Evenzo betekent ietwat platte voetbogen wanneer je staat niet meteen dat je overproneert.
-
Maak je voeten nat en loop over karton. Een goede objectieve test om na te gaan of je wel of niet overproneert en/of platvoeten hebt, is de 'natte voeten'-test. [6] X Bron Maak de onderkant van je voeten vochtig met water en loop over karton, dik papier of een ander oppervlak waar je natte voetafdrukken duidelijk zichtbaar zullen zijn. Zorg dat je afdrukken krijgt van beide voeten en observeer ze nauwkeurig. Een voet met een gezonde voetboog en een normale pronatie zal een afruk achterlaten van de hak verbonden met de voorvoet met een strook van ongeveer een halve voetbreedte, aan de buitenkant van de zool. [7] X Bron Als je last hebt van overproneren zal je volledige voetzool op de voetafdruk te zien zijn, omdat je volledige zool contact maakt met de grond terwijl je loopt, wat niet zo hoort.
- De afdruk van je voetboog bij deze test is een goede indicatie van hoe je voet proneert, maar geen bewijs van overpronatie, omdat sommige mensen met platvoeten niet per se overproneren terwijl ze lopen.
- Over het algemeen zullen beide voeten dezelfde voetafdruk achterlaten , maar in sommige gevallen zijn er verschillen op te merken vanwege eerdere blessures aan de voet of enkel, of verschillen in beenlengte.
-
Kijk in de spiegel naar je postuur. Een andere indicator van hoe je enkels en voeten zich gedragen wanneer ze je volledige gewicht dragen en lopen, is door naar je houding te kijken (voornamelijk onder je taille) terwijl je voor een passpiegel staat. Doe een korte broek aan en kijk naar je benen, knieën en enkels. Over het algemeen hebben mensen met knieën die erg dicht bij elkaar staan, of elkaar raken tijdens het lopen (X-benen of genu valgum), last van overpronatie met platvoeten omdat er meer druk ligt op het mediale deel van de voet. [8] X Bron Kijk eveneens naar de dikke Achillespees waarmee je hak vastzit aan je kuitspieren. Die hoort recht te zijn, maar bij alle mensen die last hebben van overpronatie is die bijna altijd krom en wijkt die zijwaarts af. [9] X Bron
- Overpronatie is soms gerelateerd aan genetische aanleg die de ontwikkeling van de enkel en voet dicteert, maar wordt vaker veroorzaakt door obesitas. Mensen met overgewicht kunnen last hebben van Posterior Tibial Tendon Dysfunction (PTTD). De voetboog wordt, voor het grootste deel, omhoog gehouden door deze pees die kan slijten wanneer er te veel druk op wordt uitgeoefend.
- Je benen horen redelijk recht te zijn, met in ieder geval een paar inches tussen je knieën, wanneer je in de spiegel naar je houding kijkt. Mensen met 'kromme benen' (de medische term is genu varus), lopen vaak meer op de buitenkant van hun voeten en zijn geneigd om te oversupineren.
Advertentie
-
Ga naar je huisarts. Als je het gevoel hebt dat je te veel proneert en denkt dat dit pijn of andere klachten in je voeten, enkels, knieën en onderrug veroorzaakt, maak dan een afspraak met je huisarts. Hoewel je huisarts geen voetspecialist is, hoort hij of zij bekend genoeg te zijn met normale anatomie en fysiologie om afwijkingen op te merken en nuttige aanbevelingen geven. De arts kan je ook helpen om een betere analyse te geven van wat de oorzaak is van je klachten. Bijvoorbeeld: voet, enkel en/of kniepijn wordt vaak veroorzaakt door osteoarthritis (slijtage), herhaald trauma, problemen met de bloedsomloop, te weinig lichaamsbeweging en obesitas, en hoeft niets te maken te hebben met de mate waarin je voeten proneren. [10] X Bron
- Je arts kan röntgenfoto's maken van je voet, wat enorm nuttig is voor een beeld van de uitlijning van je botten (om bijvoorbeeld een inzakkend enkelgewricht mee te ontdekken), maar is niet geweldig voor het beoordelen van de toestand van de pezen en gewrichtsbanden die de voetboog vormen.
- Je huisarts kan aanbevelen om op dieet te gaan en af te vallen, wat je klachten kunnen doen afnemen en de mate waarin je proneert kan verminderen.
- Ben je zwanger, dan zal je huisarts wellicht aangeven dat je geduldig moet zijn, omdat de hormonen die vrijkomen tijdens de zwangerschap, de gewrichtsbanden flexibeler maken, wat kan leiden tot tijdelijke platvoeten en overpronatie. Soms kan dit chronisch worden — als de klachten langer dan zes maanden na de zwangerschap aanhouden, kun je beter naar de arts gaan voor een vervolgonderzoek.
-
Consulteer een podoloog. Een podoloog is een voetspecialist die meer kennis heeft van de gewone biomechanica van de voeten en de verschillende klachten en ziekten die aan de basis liggen van een ongewone tred (tijdens het wandelen en hardlopen), waaronder overpronatie en platvoeten. Een podoloog zal je voeten onderzoeken, waaronder je voetbogen en enkels, en vast proberen te stellen of je mate van pronatie normaal is of afwijkend. Vaak wordt er door de podoloog gebruik gemaakt van een computeranalyse van je tred, om beter te begrijpen hoe je loopt en de mate waarin je proneert. Bij de analyse moet men meestal over een gevoelige drukplaat lopen die verbonden is met een computer. Sommige artsen gebruiken wellicht ook thermografie (warmtegevoelige kussens) om de biomechanica van je voeten tijdens het lopen beter in kaart te kunnen brengen.
- Condities gerelateerd aan chronische overpronatie omvatten plantaire fasciitis, hielspoor, hallux valgus, achillespeesontsteking en scheenbeenvliesontsteking. [11] X Bron [12] X Bron
- Om overpronatie te corrigeren raadt een podoloog meestal op maat gemaakte orthesen aan (inlegzolen met een betere ondersteuning voor de voetboog) of orthopedische schoenen, die helpen voorkomen dat de enkel overmatig naar binnen zakt.
- Podologen zijn opgeleid voor relatief kleine voetbehandelingen, maar meer complexe of ingrijpender operatieve ingrepen worden meestal gedaan door een orthopedisch chirurg.
-
Vraag om een verwijzing naar een orthopedisch chirurg. Als je denkt dat je te veel proneert (met of zonder platvoeten) en onvoldoende verlichting ervaart uit gangbare benaderingen zoals orthese, ondersteunende schoenen en gewichtsverlies, dan kun je je huisarts vragen om een verwijzing naar een orthopedisch chirurg (spier- en skeletchirurg) die gespecialiseerd is in de voet. De orthopedisch chirurg kan een CT-scan, MRI of diagnostische echografie gebruiken om de zachte weefsels van je voeten te visualiseren en daarmee te kunnen nagaan of je te veel proneert, om vervolgens te bepalen wat de waarschijnlijke oorzaken zijn. Deze arts kan je vertellen of je proneert en je een aantal opties geven voor een behandeling, waaronder eventueel een corrigerende operatie. Je arts zal waarschijnlijk geen operatie voorstellen totdat alle andere mogelijkheden zijn uitgeput.
- Sommige gevallen van pronatie, zoals tarsale coalitie (een afwijkende vergroeiing van twee of meer botten rond de enkel), zijn alleen operatief te corrigeren. [13] X Bron
- Een operatie kan ook vereist zijn om een al te strakke achillespees te verlengen of om een al te flexibele posterieure tibiapees (de belangrijkste pees van de boog van de voet) — beide oorzaken van overpronatie — te herstellen.
- Hersteltijden na een operatie zijn afhankelijk van de procedure (of botten moeten worden gebroken of samengevoegd, pezen doorgesneden, of ligamenten gewijzigd), maar kan meerdere maanden duren.
Advertentie
Tips
- Heb je last van een milde of gemiddelde overpronatie, zoek dan stabiele schoenen met een dubbeldichte middenzool en diverse ondersteunende plekken verdeeld over de zool van de schoen.
- Heb je last van ernstige overpronatie, zoek dan naar schoenen die de beweging van de voet steunen met stevige, ondersteunende functies.
- Heb je last van oversupinatie (en helemaal geen pronatie), zoek dan naar schoenen met een neutraal voetbed en een zachte middenzool, die enige pronatie bevorderen.
Bronnen
- ↑ http://www.sportsinjuryclinic.net/sport-injuries/foot-heel-pain/overpronation
- ↑ http://www.runnersworld.com/running-shoes/pronation-explained
- ↑ http://www.sportsinjuryclinic.net/sport-injuries/foot-heel-pain/overpronation
- ↑ http://www.sportsinjuryclinic.net/sport-injuries/foot-heel-pain/overpronation
- ↑ http://www.uwmedicine.org/health-library/Pages/flat-foot-pes-planus.aspx
- ↑ http://www.sportsinjuryclinic.net/sport-injuries/foot-heel-pain/overpronation
- ↑ http://www.sportsinjuryclinic.net/sport-injuries/foot-heel-pain/overpronation
- ↑ http://emedicine.medscape.com/article/1259772-overview
- ↑ http://www.sportsinjuryclinic.net/sport-injuries/foot-heel-pain/overpronation