Pdf downloaden
Pdf downloaden
Cortisol is een hormoon dat van nature aangemaakt wordt in de bijnieren. Cortisol helpt de stofwisseling in de gaten te houden, de bloeddruk te reguleren en bevordert de werking van het immuunsysteem. Het is dus belangrijk om een gezond cortisolgehalte in je lichaam te hebben. Een tekort aan cortisol is een ernstige aandoening die erop zou kunnen wijzen dat je bijnieren niet goed functioneren. Ga naar Stap 1 om te leren hoe je de cortisolproductie naar een gezond niveau op kunt krikken.
Stappen
-
Kijk of je symptomen vertoont van cortisoltekort. Veel mensen zijn bang dat ze te veel cortisol hebben. Verhoogde waarden cortisol kunnen namelijk leiden tot gewichtstoename, vermoeidheid en andere serieuze symptomen. Maar een tekort aan cortisol kan net zo schadelijk voor de gezondheid zijn. Als je bijnieren beschadigd zijn, kan het zijn dat je lichaam misschien niet voldoende cortisol aanmaakt om de bloeddruk en het immuunsysteem te reguleren. Hier zijn wat veelvoorkomende symptomen van cortisoltekort: [1] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
- Gewichtsverlies en verminderde eetlust
- Lage bloeddruk
- Flauwvallen
- Vermoeidheid
- Overgeven, misselijkheid en pijn in maag en darmen
- Trek in zout
- Hyperpigmentatie (donkere plekjes op de huid)
- Spierpijn of -zwakte
- Prikkelbaarheid en depressie
- Bij vrouwen, verlies van lichaamshaar en verlaagd libido
-
Laat je cortisolwaarden testen. Als je vermoedt dat je cortisolgehalte laag is, maak dan een afspraak met je dokter voor je een cortisoltest. Bij een cortisoltest wordt bloed afgenomen dat later in het laboratorium op cortisol onderzocht wordt. Het cortisolgehalte is 's morgens meestal het hoogst en 's middags en 's avonds het laagst—de arts kan daarom besluiten om twee keer bloed af te nemen, zodat hij/zij de verschillende waarden kan vergelijken. De arts zal kunnen vaststellen of je laag cortisol of de ziekte van Addison hebt door jouw waarden te vergelijken met de normale cortisolwaarden.
- De "normale" marge verschilt per lab, maar over het algemeen ligt het gemiddelde bij volwassenen en kinderen 's morgens tussen de 5-23 microgram per deciliter (mcg/dL) of 138-635 nanomol per liter (nmol/L). Het gemiddelde middaggehalte ligt tussen de 3-16 mcg/dL of 83-441 nmol/L. [2] X Bron
- Zorg ervoor dat je je cortisolwaarden laat onderzoeken door een arts, en dit niet zelf thuis probeert te doen. Er worden op internet veel speekseltests aangeboden, maar die zijn lang niet zo betrouwbaar als bloedonderzoeken in het laboratorium.
- Er zijn meerdere factoren die de doeltreffendheid van het onderzoek kunnen belemmeren. Het kan daarom zijn dat je je waarden meer dan eens zult moeten laten checken. Als je bijvoorbeeld stress hebt, zwanger bent, bepaalde medicijnen slikt, of vlak voor de test gesport hebt, dan kan dat invloed hebben op de hoeveelheid cortisol in je bloed. [3] X Bron
-
Kom erachter waarom je waarden laag zijn. Als de dokter eenmaal heeft bevestigd dat je waarden laag zijn, dan is de volgende stap om erachter te komen wat de cortisolproductie van de bijnieren belemmert. De behandeling die de dokter zal aanbevelen hangt grotendeels af van de oorzaak van het probleem.
- Primaire bijnierschorsinsufficiëntie (de Ziekte van Addison): hiervan is sprake als de bijnieren niet goed functioneren (en dus niet genoeg cortisol aanmaken) omdat ze beschadigd zijn. Dit kan veroorzaakt worden door auto-immuunziekten, tuberculose, bijnierinfectie, bijnierkanker, of bloedingen in de bijnieren. [4] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
- Secundaire bijnierschorsinsufficiëntie : wordt veroorzaakt door aantasting van de hypofyse. De hypofyse maakt een hormoon aan dat de bijnieren stimuleert. Het kan zijn dat de bijnieren niets mankeren, maar dat ze niet genoeg cortisol produceren omdat ze daar niet toe geprikkeld worden. Secundaire bijnierschorsinsufficiëntie kan ook voorkomen bij mensen die abrupt stoppen met het slikken van corticosteroïden. [5] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
Advertentie
-
Neem medicijnen als substitutietherapie. De meest gebruikelijke manier om cortisoltekort te behandelen is door middel van hormoonsubstitutietherapie. Als jouw cortisolwaarden zo laag zijn dat je synthetische vervangers nodig hebt, dan zal de arts je orale corticosteroïden voorschrijven, zoals hydrocortison, prednison of cortisonacetaat. Door deze medicijnen elke dag in tabletvorm te nemen zal de cortisonproductie verhoogd worden.
- Je zult je cortisolwaarden regelmatig moeten laten testen tijdens de hormoonsubstitutietherapie. Zo kan gekeken worden of je niet te veel of te weinig cortisol in je lichaam hebt.
- Orale corticosteroïden kunnen vele verschillende bijwerkingen hebben. Zo kunnen ze gewichtstoename, stemmingswisselingen en andere nare symptomen veroorzaken. Vraag je arts wat je kunt doen om deze bijwerkingen te beperken.
-
Vraag je arts naar cortisolinjecties. Als je cortisolwaarden zeer laag zijn, dan kunnen stressvolle situaties gevaarlijk voor je zijn. Cortisol helpt het lichaam te reageren op stress. Zonder cortisol zou je lichaam in coma kunnen raken. De arts kan je leren hoe je jezelf in geval van nood cortisolinjecties toe kunt dienen. Als zich een stressvolle situatie voordoet, geef jezelf dan een cortisolinjectie zodat je lichaam adequaat om kan gaan met de crisis—zonder uit te schakelen. [6] X Betrouwbare bron Mayo Clinic Ga naar de bron
-
Behandel het onderliggende probleem. Hormoonsubstitutietherapie pakt het symptoom aan, maar niet het onderliggende probleem waardoor het lichaam niet voldoende cortisol aanmaakt. Vraag je arts naar behandelopties die ervoor zouden kunnen zorgen dat de bijnierfunctie volledig hersteld wordt.
- Als je bijnieren onomkeerbare schade geleden hebben, of als je aan een chronische aandoening lijdt die ervoor zorgt dat je bijnieren altijd laag-functionerend blijven, dan is voortdurende hormoonsubstitutietherapie waarschijnlijk de beste optie.
- Als de oorzaak van het cortisoltekort verband houdt met een secundaire factor, zoals een hypofyse-aandoening, kanker, tuberculose, of bloeding, dan is er wellicht een behandeloptie die de capaciteit om voldoende cortisol aan te maken kan herstellen.
Advertentie
-
Houd je stress in toom. Als de cortisolwaarden laag zijn, maar niet laag genoeg om hormoonsubstitutietherapie te rechtvaardigen, dan is het belangrijk om je leven zo stressvrij mogelijk te houden. Leren de stress in je leven in toom te houden kan ervoor zorgen dat de hoeveelheid cortisol in je lichaam geleidelijk aan toeneemt, in plaats van dat het allemaal tegelijk aangemaakt wordt in stressvolle situaties. Hoe meer stress je hebt, hoe sneller de voorraad cortisol uitgeput zal worden.
- Probeer stressbeheersingstechnieken zoals yoga, meditatie, of dagboekschrijven om je lichaam te leren regelmatig cortisol aan te maken en gezonde waarden te behouden.
-
Volg een regelmatig slaapschema. Het lichaam maakt van nature cortisol aan tijdens het slapen. Probeer per nacht ten minste zes à acht uur te slapen, en probeer om elke avond ongeveer even laat naar bed te gaan.
- Creëer een rustige omgeving zonder licht of geluid om zo diep mogelijk te kunnen slapen—en de cortisolproductie zo te verhogen.
-
Eet een uitgebalanceerd dieet. Voedingsmiddelen die veel suiker en/of geraffineerde bloem bevatten kunnen ervoor zorgen dat de cortisolwaarden tot ongezonde niveau's kunnen pieken of dalen. Eet voldoende volkoren granen, groenten en fruit om het cortisol naar gezonde waarden te helpen tillen.
-
Eet grapefruit. Grapefruit en andere citrusvruchten breken de enzymen af die de cortisolproductie beperken. Door regelmatig grapefruit te eten helpt je de bijnieren te stimuleren meer cortisol te produceren. [7] X Betrouwbare bron PubMed Central Ga naar de bron
-
Probeer zoethoutwortelsupplementen. Zoethoutwortel bevat glycyrrizine—glycyrrizine remt het enzym dat cortisol afbreekt. Door dit enzym te inactiveren zul je het cortisolgehalte geleidelijk aan verhogen. Zoethoutwortel is een zeer nuttige stof die de aanmaak van cortisol kan bevorderen. [8] X Betrouwbare bron PubMed Central Ga naar de bron
- Ga in de reformwinkel op zoek naar zoethoutwortelsupplementen in tablet- of capsulevorm.
- Vervang de supplementen niet door drop. Drop bevat lang niet genoeg glycyrrizine om nut te hebben.
Advertentie
Waarschuwingen
- Raadpleeg de arts of apotheker voor je aanpassingen aan het dieet gaat doen om het cortisolgehalte te verhogen. Doe dit ook als je vrij verkrijgbare medicijnen gaat nemen om dat te doen. De arts en/of apotheker zullen kunnen bevestigen dat deze aanvullingen de werking van andere medicatie niet belemmeren.
- Zoethoutwortel verlaagt het testosteron, dus gebruik er niet te veel van. Het gaat om de gulden middenweg.
Advertentie
Bronnen
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/addisons-disease/basics/symptoms/con-20021340
- ↑ http://www.webmd.com/a-to-z-guides/cortisol-14668?page=2
- ↑ http://www.webmd.com/a-to-z-guides/cortisol-14668?page=2
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/addisons-disease/basics/causes/con-20021340
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/addisons-disease/basics/causes/con-20021340
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/addisons-disease/basics/treatment/con-20021340
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21896619
- ↑ http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21896619
Advertentie
Meld je aan voor de gratis nieuwsbrief van wikiHow!
Je vindt dan elke week handige handleidingen in je inbox.
Meld me aan!
