ดาวน์โหลดบทความ
ดาวน์โหลดบทความ
อาการบาดเจ็บที่กล้ามเนื้อนั้นเกิดขึ้นได้บ่อยๆ โดยเฉพาะคนที่ออกกำลังกายหรือเล่นกีฬาเป็นประจำ เพราะเผลอเคลื่อนไหวเร็วไปหรือบริหารมากไปจนกล้ามเนื้อฉีกหรือเอ็นยึดแพลงได้ ถ้าคุณหรือลูกเล่นกีฬาชนิดไหนก็ตามเป็นประจำ คงต้องเคยบาดเจ็บและปฐมพยาบาลกันมาบ้างแล้ว ปกติถ้าเป็นอาการบาดเจ็บเล็กน้อย ก็ดูแลปฐมพยาบาลตัวเองเบื้องต้นที่บ้านได้เลย แล้วค่อยซื้อยามากิน แต่ถ้าอาการหนักก็ควรไปหาหมอเพื่อความปลอดภัย
ขั้นตอน
-
หยุดใช้กล้ามเนื้อส่วนนั้น. ไม่ว่าจะเป็นอาการบาดเจ็บระดับแรกหรือระดับที่สอง ปกติก็ดูแลตัวเองได้ ไม่ต้องไปหาหมอ โดยดูแลตัวเองด้วยวิธี RICE ("R-Rest" พักส่วนที่บาดเจ็บ, "I-Ice" ประคบเย็น, "C-Compress" ใช้ผ้ารัดประคอง และ "E-Elevate" ยกส่วนที่บาดเจ็บสูงไว้) เริ่มจาก "R" ย่อมาจาก "rest" คือ "พัก" ส่วนที่บาดเจ็บ
- ให้หยุดออกกำลังกายจนกว่าจะขยับกล้ามเนื้อส่วนนั้นแล้วไม่เจ็บ ห้ามเล่นกีฬาชนิดไหนจนกว่าจะรู้สึกว่าร่างกายแข็งแรงสมบูรณ์เต็มร้อย แต่ไม่นานเกิน 2 อาทิตย์ ถ้าครบแล้วยังมีอาการเจ็บปวดชัดเจน ให้ไปตรวจร่างกายกับหมอจะดีกว่า
- ตอนนี้ควรจะยังเดินไปมาและ/หรือขยับแขนได้อยู่ ถ้าทำไม่ได้ แสดงว่ากล้ามเนื้อฉีกรุนแรงกว่าที่คิด ควรไปหาหมอจะดีกว่า
-
ประคบเย็นบริเวณที่บาดเจ็บ. ประคบเย็นด้วยเจลแพ็ค ถุงอาหารแช่แข็ง (เช่น ถั่ว) หรือน้ำแข็งก้อน/น้ำแข็งบดในถุงซิปล็อค ไม่ว่าใช้อะไรให้ห่อผ้าขนหนูหรือผ้าอะไรที่บางๆ หน่อยไว้ก่อน แล้วประคบบริเวณที่มีอาการ 15 - 20 นาที ทุก 2 ชั่วโมง ในช่วง 2 วันแรกหลังบาดเจ็บ
- น้ำแข็งจะช่วยลดเลือดคั่ง (hematoma) อาการบวม อักเสบ และปวด/ระคายเคือง
-
พันรัดกล้ามเนื้อ. ให้ใช้ผ้าพันแผลหรือผ้ายืดพันรัดประคองบริเวณที่บาดเจ็บ เพื่อปกป้องบริเวณนั้นในช่วง 48 - 72 ชั่วโมงแรก ต้องพันให้กระชับแต่ไม่คับแน่น
- เวลาจะพันกล้ามเนื้อที่บาดเจ็บ ให้เริ่มพันจากจุดที่ไกลหัวใจที่สุด แล้วพันเข้าหาตัว เช่น ถ้าบาดเจ็บบริเวณ bicep (ต้นแขนด้านหน้า) ให้เริ่มพันผ้าจากแถวข้อศอก แล้วไล่ขึ้นมาจนถึงรักแร้ ถ้าบาดเจ็บที่น่องส่วนล่าง ให้เริ่มพันตั้งแต่ข้อเท้าไล่ขึ้นมาจนถึงเข่า
- พันให้กระชับ แต่ต้องยังสอดนิ้วมือ 2 นิ้วเข้าไประหว่างผ้ากับผิวหนังได้ ถ้ามีอาการบอกว่าเลือดไหลเวียนได้ไม่ค่อยดี ให้รีบแกะผ้าที่พันไว้ออก อาการที่ว่าก็เช่น ชา ซ่า หรือซีด
- นอกจากนี้การรัดประคองยังช่วยป้องกันไม่ให้บาดเจ็บซ้ำที่เดิมด้วย
-
ยกแขนขาที่บาดเจ็บสูงไว้. ถ้าบาดเจ็บบริเวณแขนขา ให้ยกสูงเหนือระดับหัวใจ เพื่อลดอาการบวม โดยหนุนส่วนนั้นไว้บนหมอนตอนนอนหงายผ่อนคลาย ปล่อยตัวตามสบาย
- ถ้าส่วนที่บาดเจ็บยกสูงเหนือระดับหัวใจไม่ได้ อย่างน้อยให้ขนานไปกับพื้น
- ถ้ายังปวดตุบๆ ตลอดหรืออาการหนัก ให้พยายามยกแขน/ขาสูงกว่าเดิม
-
หลีกเลี่ยง HARM. ในช่วง 72 ชั่วโมงแรกหลังกล้ามเนื้อฉีก สำคัญมากว่าต้องหลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่อาจทำคุณบาดเจ็บกว่าเดิม ตัวย่อของกิจกรรมที่ควรงดเว้นไปก่อน รวมๆ กันเป็นคำว่า HARM (อันตราย) ได้แก่ [1] X แหล่งข้อมูลที่เชื่อใจได้ National Health Service (UK) ไปที่แหล่งข้อมูล
- Heat (ความร้อน) อย่าใช้แผ่นประคบร้อน/ผ้าห่มไฟฟ้า หรือแช่น้ำร้อน
- Alcohol (แอลกอฮอล์) อย่าดื่มแอลกอฮอล์ เพราะจะทำให้ยิ่งเลือดออกและบวม รวมถึงทำให้อาการบาดเจ็บหายช้าขึ้น
- Running (วิ่ง) ห้ามวิ่งหรือทำกิจกรรมที่ต้องออกแรงหนักๆ เพราะจะทำให้อาการหนักกว่าเดิม
- Massage (นวด) ห้ามไปนวดหรือนวดบริเวณที่บาดเจ็บเอง เพราะจะทำให้ยิ่งตกเลือดและบวม
-
กินอาหารให้เหมาะสม กล้ามเนื้อที่ฉีกจะได้หายเร็วๆ. กินอาหารที่อุดมวิตามินเอ วิตามินซี กรดไขมันโอเมก้า-3 ซิงค์ (สังกะสี) สารต้านอนุมูลอิสระ และโปรตีน เพื่อเร่งการฟื้นฟูซ่อมแซม อาหารที่แนะนำก็เช่น ผลไม้รสเปรี้ยว มันเทศ บลูเบอร์รี่ ไก่ วอลนัท และอื่นๆ [2] X แหล่งข้อมูลอ้างอิงโฆษณา
-
กินยาแก้ปวดกลุ่ม NSAID. Non-steroidal anti-infammatory drugs หรือ NSAIDs ช่วยบรรเทาอาการปวดแก้อักเสบ เพราะงั้นกล้ามเนื้อบาดเจ็บเมื่อไหร่ให้ลองหาซื้อยากลุ่ม NSAID มากิน เช่น ibuprofen หรือ naproxen ถ้าเป็น ibuprofen หรือแอสไพริน ต้องกินตามปริมาณที่เภสัชกรแนะนำ 3 - 7 วันหลังมีอาการ ห้ามกินยา NSAIDs ติดต่อกันนานกว่านั้น เพราะมีผลข้างเคียงระยะยาว เช่น ระคายกระเพาะ [3] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- ยากลุ่ม NSAID แก้ปวดได้ แต่ก็อาจจะไปยับยั้งระยะของปฏิกิริยาทางเคมีบางอย่างที่จำเป็นต่อการฟื้นตัวระยะยาวได้ [4] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง Jay Hartel, The role of non-steroidal anti-inflammatory agents in the treatment of the acute Soft Tissue Injuries, Journal of Athletic Training 1997 Oct-Dec 32 (4) 350-358.
- ให้กินยา ibuprofen หรือ naproxen พร้อมอาหาร และดื่มน้ำตาม 1 แก้ว เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนในกระเพาะอาหาร เช่น แผลในกระเพาะ ถ้าเป็นโรคหอบหืดต้องระวัง เพราะยาต้านอักเสบจะทำให้หอบหืดกำเริบบ่อยขึ้น [5] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง L. Baoge, E Van Der Steen, S Rimbaut. Treatment of Skeletal Muscle Injuries.ISRN Orthopedics, Volume 2012 Article 689012.
-
ปรึกษาคุณหมอเรื่องใช้ครีมยาแก้ปวด. คุณหมอสั่งครีมยา NSAID ไว้ทาผิวหนังบริเวณที่กล้ามเนื้อฉีกได้ เป็นครีมยาทาเฉพาะที่ ใช้บรรเทาอาการปวดบวมที่กล้ามเนื้อ [6] X แหล่งข้อมูลที่เชื่อใจได้ National Health Service (UK) ไปที่แหล่งข้อมูล
- ให้ทาครีมยานี้เฉพาะบริเวณที่มีอาการ และใช้ยาตามหมอสั่งอย่างเคร่งครัด
- ต้องล้างมือให้สะอาดทันทีหลังทาครีมบริเวณที่มีอาการเรียบร้อย
-
ให้คุณหมอสั่งยาแก้ปวดแรงๆ ถ้าอาการหนัก. ถ้าบาดเจ็บหนัก ก็แน่นอนว่าต้องเจ็บปวดเป็นพิเศษ แบบนี้คุณหมอจะสั่งยาแก้ปวดที่แรงกว่าแบบที่คุณหาซื้อได้ตามร้านขายยาให้ เช่น codeine [7] X แหล่งข้อมูลที่เชื่อใจได้ National Health Service (UK) ไปที่แหล่งข้อมูล
- แต่ยาพวกนี้ถ้าใช้นานๆ จะติดได้ แถมแรงกว่ายาที่หาซื้อได้เองตามร้านขายยาเยอะ เพราะงั้นต้องทำตามที่คุณหมอสั่งอย่างเคร่งครัด ห้ามกินยาเกินขนาดหรือนานเกินไป
โฆษณา
-
ไปตรวจร่างกาย. ส่วนใหญ่ถ้ากล้ามเนื้อฉีกไม่มาก แค่ดูแลตัวเองที่บ้านก็หายได้เอง แต่จริงๆ แล้วก็บอกอาการหนักเบาได้ยาก ถ้าไม่ไปตรวจร่างกายกับคุณหมอ เอาเป็นว่าถ้าคุณบาดเจ็บ มีอาการเจ็บปวด ขยับหรือใช้งานแขนขาที่บาดเจ็บได้ลำบาก หรือมีอาการบวมช้ำรุนแรง ก็ไปหาหมอเพื่อตรวจร่างกายจะปลอดภัยที่สุด
- คุณหมอจะตรวจร่างกาย วินิจฉัยอาการบาดเจ็บ และตรวจทางรังสีวิทยา เช่น เอกซเรย์ หรือทำ MRI เพราะช่วยให้คุณหมอเช็คได้ว่ามีกระดูกหักหรือเปล่า และกล้ามเนื้อฉีกรุนแรงแค่ไหน [8] X แหล่งข้อมูลที่เชื่อใจได้ Mayo Clinic ไปที่แหล่งข้อมูล
- อันนี้แล้วแต่ว่าคุณบาดเจ็บรุนแรงแค่ไหน คุณหมออาจจะใส่เฝือกอ่อนหรือดามขาแขนบริเวณที่บาดเจ็บ เพื่อยึดไว้อยู่กับที่จนกว่าจะหายดี [9] X แหล่งข้อมูลที่เชื่อใจได้ Mayo Clinic ไปที่แหล่งข้อมูล
-
ปรึกษาคุณหมอเรื่องทำกายภาพบำบัด. ถ้ากล้ามเนื้อฉีกรุนแรงก็ต้องทำกายภาพบำบัดร่วมด้วย เพราะจะช่วยให้แน่ใจได้ว่ากล้ามเนื้อจะฟื้นตัวอย่างถูกต้องเหมาะสม กลับมาใช้งานได้ตามปกติแบบครบถ้วนสมบูรณ์ [10] X แหล่งข้อมูลที่เชื่อใจได้ National Health Service (UK) ไปที่แหล่งข้อมูล
- ช่วงที่ทำกายภาพบำบัด คุณจะได้เรียนรู้และลองบริหารตามที่นักกายภาพบำบัดแนะนำ ซึ่งเป็นท่าเฉพาะที่ช่วยสร้างเสริมกล้ามเนื้ออย่างปลอดภัย ทำให้ขยับเขยื้อนเคลื่อนไหวได้เต็มองศา
-
เช็คว่าไม่ได้เป็นโรคร้ายแรง. บางโรคก็เกี่ยวข้องกับอาการกล้ามเนื้อฉีก แต่รุนแรงน่าเป็นห่วงกว่า ถ้าสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นโรคต่อไปนี้ ให้รีบไปหาหมอทันที
- ภาวะความดันในช่องกล้ามเนื้อสูง (Compartment syndrome) ถ้าเจ็บปวดรุนแรง ร่วมกับอาการชาๆ ซ่าๆ แขน/ขาซีด รู้สึกตึงๆ ให้รีบไปหาหมอทันที [11] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง เพราะภาวะความดันในช่องกล้ามเนื้อสูงเป็นโรคทาง orthopedic (กระดูก ข้อ เส้นเอ็น และกล้ามเนื้อ) ที่ต้องรักษาเร่งด่วน หรือก็คือผ่าตัดรักษาภายในไม่กี่ชั่วโมงหลังเกิดอาการ ไม่งั้นอาจถึงขั้นต้องตัดขาหรือแขนได้เลย ถ้าคุณมีอาการตามที่ว่า ย้ำว่าต้องไปโรงพยาบาลทันที เลือดที่ไหลจากการฉีกขาดจะทำให้เกิดแรงดันในหลอดเลือดและเส้นประสาท ยิ่งแรงดันเยอะ เลือดก็ยิ่งไหลเวียนไม่สะดวก
- เอ็นร้อยหวายฉีกขาด (Achilles tendon rupture) เอ็นร้อยหวายนั้นอยู่ที่ด้านหลังของข้อเท้าและน่อง [12] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง จะเกิดฉีกขาดได้ถ้าออกกำลังกายหนักๆ โดยเฉพาะในผู้ชายอายุ 30 ปีขึ้นไป ถ้าเจ็บตามด้านหลังของเท้า โดยเฉพาะตอนยืดเหยียดข้อเท้า แสดงว่าเอ็นร้อยหวายฉีกขาด เป็นอาการที่ต้องพักส่วนนั้นไปเลย ห้ามขยับ และเข้าเฝือกในท่า flexion (งอข้อศอก)
-
ถ้ากล้ามเนื้อฉีกระดับ 3 ต้องรีบหาหมอ. ถ้ากล้ามเนื้อฉีกขาดไปเลย ก็จะขยับแขน/ขาที่เป็นไม่ได้เลย แบบนี้ต้องไปโรงพยาบาลเพื่อรับการรักษาโดยด่วน [13] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- แนวทางการรักษากับระยะเวลาในการฟื้นตัวจนหายดี จะต่างกันตามความรุนแรงของอาการ และตำแหน่งกล้ามเนื้อที่ฉีก เช่น ถ้ากล้ามเนื้อต้นแขนด้านหน้า (bicep) ฉีกขาดไปเลย ก็ต้องผ่าตัด และพักฟื้นประมาณ 4 - 6 เดือน แต่ถ้ากล้ามเนื้อฉีกไม่มาก ก็จะหายภายใน 3 - 6 อาทิตย์ [14] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- อันนี้แล้วแต่ลักษณะการฉีก บางทีก็ต้องพบศัลยแพทย์กระดูกหรือคุณเหมาะเฉพาะทางด้านอื่นๆ
-
ปรึกษาคุณหมอเรื่องผ่าตัดรักษากล้ามเนื้อฉีกหรือฉีกขาด. บางเคสก็จำเป็นต้องผ่าตัด เพื่อรักษากล้ามเนื้อที่ฉีกขาด หรือเอ็นยึดฉีก [15] X แหล่งข้อมูลที่เชื่อใจได้ Mayo Clinic ไปที่แหล่งข้อมูล คุณหมอจะแนะนำให้ผ่าตัดตามลักษณะและความรุนแรงของอาการ
- ปกติกล้ามเนื้อฉีกทั่วไปไม่ต้องผ่าตัดรักษา คุณหมอจะแนะนำให้ผ่าตัดเฉพาะนักกีฬาอาชีพเท่านั้น เพราะถ้าปล่อยให้หายเอง จะกระทบต่อการเคลื่อนไหวและการเล่นกีฬาได้
-
ติดตามผลกับคุณหมอ. คุณหมอมักนัดตรวจติดตามผลซ้ำหลังรักษาครั้งแรก เพื่อให้แน่ใจว่าอาการบาดเจ็บฟื้นตัวดี ก็ต้องไปตามนัด อย่าละเลย [16] X แหล่งข้อมูลที่เชื่อใจได้ National Health Service (UK) ไปที่แหล่งข้อมูล
- แจ้งคุณหมอโดยด่วน ถ้าอาการไม่ดีขึ้น หรืออาการหนักกว่าเดิม
โฆษณา
เคล็ดลับ
- ถ้าเล่นกีฬาเป็นประจำหรือเป็นนักกีฬาอาชีพ มีอาการบาดเจ็บที่กล้ามเนื้อเมื่อไหร่ต้องรีบหาหมอทันที ถึงจะแค่เล็กน้อยก็ตาม เพราะคุณหมอจะแนะนำวิธีรักษาตัวให้หายเร็วๆ กลับไปเล่นหรือแข่งกีฬาได้เร็วขึ้น
โฆษณา
คำเตือน
- ถ้ามีอาการหรือสงสัยว่าตัวเองจะมีภาวะความดันในช่องกล้ามเนื้อสูง (compartment syndrome) ให้รีบไปหาหมอทันที เพราะถ้าปล่อยไว้อาจถึงขั้นเสียขาหรือแขนเลย
โฆษณา
ข้อมูลอ้างอิง
- ↑ http://www.nhs.uk/Conditions/Sprains/Pages/Treatment.aspx
- ↑ https://runnersconnect.net/diet-for-injured-runner/
- ↑ http://www.rheumatologynetwork.com/articles/do-nsaids-impair-healing-musculoskeletal-injuries
- ↑ Jay Hartel, The role of non-steroidal anti-inflammatory agents in the treatment of the acute Soft Tissue Injuries, Journal of Athletic Training 1997 Oct-Dec 32 (4) 350-358.
- ↑ L. Baoge, E Van Der Steen, S Rimbaut. Treatment of Skeletal Muscle Injuries.ISRN Orthopedics, Volume 2012 Article 689012.
- ↑ http://www.nhs.uk/Conditions/Sprains/Pages/Treatment.aspx
- ↑ http://www.nhs.uk/Conditions/Sprains/Pages/Treatment.aspx
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sprains-and-strains/basics/tests-diagnosis/con-20020958
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sprains-and-strains/basics/treatment/con-20020958
- ↑ http://www.nhs.uk/Conditions/Sprains/Pages/Treatment.aspx
- ↑ http://www.webmd.com/pain-management/guide/compartment-syndrome-causes-treatments?page=2
- ↑ http://www.webmd.com/fitness-exercise/picture-of-the-achilles-tendon
- ↑ http://www.sportsdoctor.com/articles/muscle.html
- ↑ http://www.coreperformance.com/knowledge/injury-pain/the-complete-guide-to-torn-biceps.html
- ↑ http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sprains-and-strains/basics/treatment/con-20020958
- ↑ http://www.nhs.uk/Conditions/Sprains/Pages/Treatment.aspx
โฆษณา
