ดาวน์โหลดบทความ
ดาวน์โหลดบทความ
Pinworms หรือพยาธิเข็มหมุด (อีกชื่อคือพยาธิเส้นด้าย (threadworms)) นั้นอาศัยอยู่ในลำไส้ของมนุษย์ เป็นพยาธิตัวกลม เล็กๆ สีขาว เป็นปรสิตที่หน้าตาเหมือนเส้นด้ายสั้นๆ สีขาว พบในทุกพื้นที่ทั่วโลก โดยพบในเด็กเป็นส่วนใหญ่ ถึงจะไม่อันตรายแต่ก็ก่อความรำคาญ เพราะหลายอาการไม่พึงประสงค์ที่เกิดตามมา
ขั้นตอน
-
พยาธิเข็มหมุดติดกันได้ยังไง. ไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ก็มีพยาธิเข็มหมุดได้ทั้งนั้น โดยติดกันได้ทางอุจจาระ หรือที่เรียกว่า fecal-oral ถ่ายทอดกันไปจากคนหนึ่งถึงอีกคนเพราะล้างมือไม่สะอาด จนมีไข่พยาธิติดมือ เครื่องนอน เสื้อผ้า และสิ่งของอื่นๆ [1] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง เช่น เด็กติดพยาธิเข็มหมุดได้เพราะเอามือไปเกาก้น ไข่พยาธิเลยติดมือหรือซอกเล็บมา พอไปหยิบจับอะไรหรือใครก็ถ่ายทอด หรือกระทั่งติดกลับเข้าไปในตัวเอง
-
ประเมินความเสี่ยง. อย่างที่คุณกลัวเลย ยิ่งคุณอยู่ใกล้คนที่สกปรก ไม่รักษาความสะอาดของตัวเองเท่าไหร่ ก็ยิ่งเสี่ยงติดพยาธิเข็มหมุด [2] X แหล่งข้อมูลที่เชื่อใจได้ Centers for Disease Control and Prevention ไปที่แหล่งข้อมูล
- เสี่ยงสุดๆ : เด็กประถมหรืออนุบาล คนป่วย ครอบครัว สมาชิกในครอบครัว และผู้ดูแลของคน 2 กลุ่มแรก ถ้าเป็นเด็ก จะชอบหยิบจับไปทั่วแถมไม่ค่อยล้างมือ เสร็จแล้วก็เอามือหรือนิ้วใส่เข้าปากอีกต่างหาก พวกของเล่น โต๊ะ หรือเพื่อนเด็กด้วยกันก็จับไปหมด ยังไม่นับที่เช็ดมือกับเสื้อผ้าตัวเองและอื่นๆ คนป่วยก็เหมือนกัน สำหรับคน 2 กลุ่มนี้ ทั้งตัวเองและบริเวณแวดล้อมเรียกได้ว่าเป็นแหล่งเพาะเชื้อดีๆ นี่เอง
- เสี่ยง : ต่อจากกลุ่มเสี่ยงสุดๆ ข้างบน กลุ่มเสี่ยงถัดมาก็คือคนที่ไปเกี่ยวข้องกับกลุ่มข้างบนนั่นเอง ถือเป็นความเสี่ยงระดับปานกลาง ทำอะไรไม่ได้นอกจากพยายามรักษาความสะอาดเข้าไว้ เพราะยังไงก็ต้องติดต่อแตะต้องกับคนกลุ่มบนอย่างเลี่ยงไม่ได้ ทางเดียวคือต้องดูแลตัวเองให้ดีที่สุด
- ไม่ค่อยเสี่ยง : ก็คือคนอื่นๆ นอกจาก 2 กลุ่มข้างบน ผู้ใหญ่ทั่วไปที่ไม่ได้หรือแทบจะไม่ได้เกี่ยวข้องพบปะกับกลุ่มเสี่ยงสุดๆ หรือเกี่ยวข้องกับกลุ่มเสี่ยงปานกลางแค่เล็กน้อย ก็แทบจะไม่เสี่ยงติดพยาธิเข็มหมุดเลย
-
ทำความรู้จักกับวงจรชีวิตของพยาธิเข็มหมุด. พอร่างกายได้รับไข่ของพยาธิเข็มหมุดเข้าไปแล้ว ก็จะมีระยะฟักตัวประมาณ 1 - 2 เดือน แต่กว่าพยาธิตัวเมียจะโตในลำไส้เล็กจะใช้เวลานานกว่านั้น [3] X แหล่งข้อมูลที่เชื่อใจได้ Centers for Disease Control and Prevention ไปที่แหล่งข้อมูล
- พอโตเต็มวัยแล้ว พยาธิตัวเมียจะอพยพไปที่ลำไส้ใหญ่ แล้ววางไข่แถวๆ รูก้นตอนกลางคืน ตอนที่คุณกำลังนอนอยู่ พอวางไข่แล้ว ไข่จะติดแน่นทนนานอยู่กับก้นของคุณด้วย "กาว" หรือก็คือสารที่ทำให้คุณรู้สึกคันคะเยอขึ้นมานี่แหละ
- ทีนี้ไม่สงสัยแล้วใช่ไหมว่าทำไมถึงคันเป็นพิเศษตอนกลางคืน ก็เพราะพยาธิจะเคลื่อนตัวไปที่ลำไส้ใหญ่ส่วนปลายเพื่อวางไข่ยังไงล่ะ
-
แล้วติดต่อกันได้ยังไง. การคุ้ยแคะแกะเกาทำให้ไข่พยาธิเล็กจิ๋วติดไปกับเล็บของคุณ จากนั้นก็เล็ดลอดเข้าปากหรือเยื่อเมือกของคุณ [4] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- การติดต่อจากการปนเปื้อนที่มือไปสู่ปากบางทีก็เป็นไปโดยไม่ตั้งใจ ไข่พยาธิอาจติดไปกับผิวหน้าของสิ่งของต่างๆ อย่างเสื้อหรือโต๊ะ และจะมีชีวิตอยู่ได้นาน 2 - 3 อาทิตย์ จนมีมือใครสักคนมาแตะต้อง ไม่ล้างมือ แล้วเอาใส่ปากในที่สุด
-
เฝ้าระวังอาการติดเชื้ออื่นๆ. นอกจากอาการคันแถวก้นแบบเห็นๆ แล้ว บางทีคนที่มีพยาธิเข็มหมุดก็ไม่ได้แสดงอาการอื่นใด แต่ถ้า มีอาการ เมื่อไหร่ ก็จะออกมาประมาณนี้ [5] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง
- นอนไม่หลับ กระสับกระส่าย ทั้งที่ไม่เคยเป็นมาก่อน
- ฉี่รดที่นอน
- เกิดอาการต่างๆ ตอนนอน (เช่น นอนกัดฟัน)
- ผู้หญิงอาจมีตกขาว
- ผิวหนังติดเชื้อจากแบคทีเรีย
-
หาพยาธิให้เจอ. ถ้าคุณหรือใครมีอาการข้างบน ให้รีบหาตัวพยาธิโดยด่วน มองด้วยตาเปล่าก็เห็น ด้วยวิธีต่อไปนี้ [6] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง The Merck Manual of Medical Information, <i>Pinworm Infection</i>, p. 1142, (2003), ISBN 978-0-7434-7733-8
- พยาธิจะอยู่แถวๆ รูก้น โดยเฉพาะถ้าลองแอบดูตอน 2 - 3 ชั่วโมงหลังคนที่มีพยาธินอนหลับไปแล้ว ลองเอาไฟฉายส่องดู จะได้เห็นชัดๆ
- พยาธิอาจตกค้างอยู่ในชักโครกหลังคนที่มีพยาธิเข้าห้องน้ำ ลองสังเกตให้ดีว่าในอึมีพยาธิกระดุกกระดิกอยู่หรือเปล่า เพราะพยาธิเข็มหมุดตัวเล็กมาก ตัวแค่นี้เอง ___ เหมือนเป็นแค่เศษด้ายสีขาวๆ น่ะ
- เวลาเด็กถอดกางเกงชั้นในหลังตื่นนอน ก็อาจมีพยาธิติดอยู่ได้
-
เก็บตัวอย่างจากบริเวณที่มีพยาธิ. ถ้าคุณคิดว่ามีพยาธิแน่แล้ว คุณหมออาจขอติดเทปใสที่รูก้นเพื่อเก็บตัวอย่างไข่พยาธิเข็มหมุดที่จะติดมากับตัวเทป คุณหมอจะเห็นไข่พยาธิได้อย่างชัดเจนเลยตอนเอาไปส่องกล้องจุลทรรศน์ [7] X แหล่งข้อมูลอ้างอิง The Merck Manual of Medical Information, <i>Pinworm Infection</i>, p. 1142, (2003), ISBN 978-0-7434-7733-8
- คุณหมออาจเก็บตัวอย่างจากซอกเล็บด้วย เพื่อหาไข่พยาธิ
- บางทีคุณหมออาจเก็บตัวอย่างด้วย pinworm paddle หรืออุปกรณ์หน้าตาเหมือนไม้ไอติม ที่เอาไว้ “ตัก” ตัวอย่างบริเวณนั้น แล้วเอาด้านที่เหมือนไม้ไอติมนั้นใส่ลงไปในหลอดพลาสติกเก็บตัวอย่าง
โฆษณา
-
ฝึกล้างมือให้ถูกวิธี อย่าลืมสอนคนอื่นด้วย. นี่แหละวิธีป้องกันการติดพยาธิได้ดีที่สุด เพราะมือของคุณคืออวัยวะที่เสี่ยงเป็นพาหะนำไข่พยาธิมากที่สุด เพราะงั้นต้องสะอาดอยู่เสมอ ไข่พยาธิจะได้ถูกล้างลงท่อหายต๋อม ทั้งคุณและคนในบ้านต้องล้างมือก่อนกินอาหารหรือเตรียมอาหารทุกครั้ง รวมถึงหลังเข้าห้องน้ำ และหลังเปลี่ยนผ้าอ้อมให้ลูกด้วย
- ล้างมือด้วยน้ำอุ่นและสบู่อ่อนๆ ถูมือให้แรงๆ เร็วๆ สัก 30 วินาที ประมาณว่าร้องเพลง "Happy Birthday" หรือ "ท่อง ABC" จบ 2 รอบน่ะ
- ล้างมือก่อน ระหว่าง และหลังทุกอย่างที่คุณทำให้หรือทำร่วมกับเพื่อน ญาติ หรือเพื่อนร่วมงานที่ป่วยอยู่ในโรงพยาบาล
- เวลาอยู่ในโรงเรียนหรือโรงพยาบาล ห้ามเอามือไปโดนแถวๆ ปากเด็ดขาด
- ถ้าไปจับเนื้อต้องตัวหรือดูแลเด็กที่มีพยาธิเข็มหมุดมา ต้องรีบล้างมือด่วน [8] X แหล่งข้อมูลที่เชื่อใจได้ Centers for Disease Control and Prevention ไปที่แหล่งข้อมูล
-
เล็บต้องสั้นและสะอาดอยู่เสมอ. อย่าไปกัดเล็บ ท่องไว้ว่านั่นแหละแหล่งกบดานของพยาธิเข็มหมุด ทุกครั้งที่คุณไปแตะต้องโดนพยาธิหรือคุ้ยแคะแกะเกาตรงที่ที่พยาธิซ่อนอยู่ (เช่น ตามเสื้อผ้า หรือตามตัว) มันก็จะโยกย้ายมาติดอยู่ในซอกเล็บคุณแทน
- แต่อย่าตัดเล็บสั้นเกินไป เพราะเดี๋ยวจะกลายเป็นโรคอื่นแทน ทั้งคุณและคนใกล้ชิดนั่นแหละ
- ตอนล้างมือหรือตอนอาบน้ำ ต้องล้างซอกเล็บให้สะอาด ฝึกไว้ให้เป็นนิสัยเลย
-
อย่าไปคุ้ยแคะแกะเกาแถวๆ ก้น. ถ้าเป็นเด็ก ให้เขาใส่ชุดนอนกับกางเกงชั้นในที่แน่นหนาหน่อย อย่าลืมถุงมือแบบไม่มีนิ้วด้วย เด็กจะได้เผลอเกายากๆ ตอนนอน ไม่เสี่ยงติดพยาธิในซอกเล็บ
- ทุกคนในบ้านต้องอาบน้ำทุกเช้า และเปลี่ยนชุดชั้นในทุกวัน (อาบฝักบัวดีกว่า เพราะเดี๋ยวพยาธิจะปนอยู่ในน้ำในอ่าง) ระหว่างที่รักษาพยาธิ ต้องอาบทั้งเช้า-เย็น ไข่พยาธิที่วางตอนกลางคืนจะได้ถูกกำจัดไป
-
อย่ากินอาหารในห้องนอน. เพราะจะไปเพิ่มความเสี่ยงการติดพยาธิเข็มหมุด
-
เวลาอบผ้าปูที่นอน ผ้าเช็ดตัว กับเสื้อผ้าของคนที่คุณสงสัยหรือรู้แน่ว่ามีพยาธิ ให้ใช้ความร้อนสูงหน่อย. แต่จริงๆ แล้วเพื่อกันไว้ก่อน ก็ซักและอบ "ทุกอย่าง" ด้วยน้ำร้อนนั่นแหละดี แต่ระวังเรื่องสีตกด้วยก็ดี
- ตอนคุณจัดการกับเครื่องนอน เสื้อผ้า และผ้าเช็ดตัวของคนที่มีพยาธิ (หรือสงสัยว่าจะมี) ต้องระวังให้มากๆ อย่าสะบัดและให้ซักของพวกนี้ (ชุดชั้นใน ผ้าปูที่นอน ชุดนอน และผ้าเช็ดตัว) แยกจากคนอื่นไปเลย
-
เปิดให้แดดส่องเข้าห้องแรงๆ. เปิดม่านหรือมู่ลี่ไว้ทั้งวัน เพราะไข่พยาธิเข็มหมุดนั้นทนแสงแดดไม่ค่อยได้ [9] X แหล่งข้อมูลอ้างอิงโฆษณา
เคล็ดลับ
- คนมีพยาธิเข็มหมุดไม่ได้แปลว่าเขาสกปรก จริงอยู่ว่าถ้ารักษาความสะอาดให้ดีๆ ก็ป้องกันพยาธิเข็มหมุดได้ แต่ก็ไม่ได้แปลว่าบ้านนั้นหรือคนคนนั้นสกปรกซกมกซะหน่อย
- ซักทำความสะอาดกางเกงชั้นในบ่อยๆ
- เวลาจะรักษาพยาธิเข็มหมุดที่กำลังระบาดในเนิร์สเซอรี่หรือโรงเรียน ต้องรักษาเด็กทุกคนพร้อมกันทีเดียว และควรรักษาดูแลซ้ำในอีก 2 อาทิตย์
- วิธีรักษาก็คือให้กินยาที่คุณหมอจ่าย หรือยาตามร้านขายยา โดยกิน 2 ครั้ง ให้ครั้งที่ 2 ห่างจากครั้งแรก 2 อาทิตย์
- ถ้าระหว่างรักษาเกิดมีพยาธิขึ้นมาอีกหลายครั้ง ต้องหาต้นตอของพยาธิให้ได้ อย่างเพื่อนเล่น เพื่อนร่วมชั้น หรือคนในบ้านของเด็ก รวมถึงพี่เลี้ยงด้วย เรียกได้ว่าปูพรมให้ครบทุกทาง
- เป็นแล้วก็เป็นซ้ำได้อีกบ่อยๆ ถ้ามีใครในบ้านติดพยาธิเมื่อไหร่ ครอบครัวหรือทุกคนในบ้านต้องรีบตรวจรักษาทันที
- หาไข่พยาธิเจอในตัวอย่างอึหรือฉี่ได้ยากมาก
- ใช้ Lysol หรือน้ำยากำจัดแบคทีเรียอื่นๆ มาเช็ดทำความสะอาดตามชักโครก อ่างล้างมือ และบริเวณอื่นๆ ในห้องน้ำ ดีกว่าใช้ผ้าธรรมดาทั่วไป
- ต้องปรึกษาหรือไปตรวจกับคุณหมอให้แน่ใจก่อนเริ่มรักษาพยาธิเข็มหมุดด้วยตัวเอง
- ที่ที่มักมีไข่พยาธิติดอยู่ก็เช่น
- ผ้าปูที่นอน ผ้าเช็ดตัว กางเกงชั้นใน แล้วก็ชุดนอน
- สุขภัณฑ์ต่างๆ ในห้องน้ำ
- อาหาร แก้วน้ำ อุปกรณ์การกิน และเคาน์เตอร์ครัว
- ของเล่นและกระบะทราย
- โต๊ะเรียนกับโต๊ะอาหารในโรงเรียน
โฆษณา
คำเตือน
- พอติดพยาธิที คนในบ้านมักเป็นพร้อมกันหลายคน ตามโรงพยาบาลก็เหมือนกัน
- สถานรับเลี้ยงเด็กหรือเนิร์สเซอรี่ก็มีพยาธิเข็มหมุดระบาดประจำ
- การที่คุณอยู่ในกลุ่มเสี่ยงไม่ว่าระดับไหน ก็บอกไม่ได้แน่อยู่ดี ว่าคุณจะติดหรือไม่ติดพยาธิเข็มหมุด
โฆษณา
สิ่งของที่ใช้
- ไฟฉาย
- เทปใส
- ยาที่หมอจ่าย
- สบู่กับน้ำสะอาด
- น้ำร้อนไว้ซักผ้า
ข้อมูลอ้างอิง
- ↑ http://www.medicinenet.com/pinworm_infection/article.htm#pinworms_facts
- ↑ http://www.cdc.gov/parasites/pinworm/epi.html
- ↑ http://www.cdc.gov/parasites/pinworm/epi.html
- ↑ http://choa.org/Child-Health-Glossary/P/PI/Pinworm_KH_Parent
- ↑ http://kidshealth.org/parent/infections/parasitic/pinworm.html#
- ↑ The Merck Manual of Medical Information, Pinworm Infection , p. 1142, (2003), ISBN 978-0-7434-7733-8
- ↑ The Merck Manual of Medical Information, Pinworm Infection , p. 1142, (2003), ISBN 978-0-7434-7733-8
- ↑ http://www.cdc.gov/parasites/pinworm/prevent.html
- ↑ http://www.healthline.com/health/pinworms#Prevention9
เกี่ยวกับวิกิฮาวนี้
มีการเข้าถึงหน้านี้ 10,986 ครั้ง
โฆษณา
